بازگشت افسانه TVR (بخش نخست)

خودرو مفهوم غریبی است، مایه رفاه و سرعت، انسان از عهد عتیق به سرعت علاقه وافری داشت، اینرا از نگاره‌های انسان نخستین بر دیواره غارها و کوه‌هایی که سنگ نوشته‌های قدیمی را در دل خود دارد می‌توان فهمید. انسان اسب را اهلی کرد و با اختراع چرخ و توانایی در تبدیل سنگ آهن به ابزارالات توانست ارابه و بعدها کالسکه را اختراع کند. منتهی از عهد ارابه‌های سریع در روم باستان و کالسکه‌های اشرافی در ایران قدیم و چین افسانه ای تا عصر خودرو زمان بسیاری طول کشید. خودرو را نخستین بار انگلیسی‌ها ساختند در ۱۸۵۰، شاید هم آمریکایی‌ها در ۱۸۹۰، شاید هم آلمان‌ها در ۱۸۸۰. بر سر زمان و مکان دقیق ساخت نخستین خودرو اختلافات زیادی هست اما اگر تاریخ صنعت خودروسازی را خوب مرور کنی می‌فهمی چه راه بلندی طی شده تا ما در سال ۲۰۱۵ شاهد بنزها، فراری‌ها و تویوتاهای زیبا، سریع و کم مصرف باشیم. این یادداشت در مکاشفه ای بلند می‌خواهد درباره کمپانی TVR بنویسد. درباره شکست‌ها، عشق‌ها و پیروزی‌ها. درباره برندی که بارها زمین خورد اما بازهم بلند شد و حالا در ۲۰۱۵ خبرهایی از بازگشت قریب الوقوعش به گوش می‌رسد. این خودروساز شعار مشهوری با عنوان “روح رانندگی” دارد. خودروهای TVR همه خودروهایی عجیبی و البته پرطرفدار بودند، مدل‌هایی با اسم‌های جالب از قبیل ترایدنت، ساگاریس و سربرا با دماغه‌های زیبا و البته بی شباهت به سایر خودروها که با چراغ‌هایی دوبل یا سه تایی از خشونت و حرص فراوان برای شکست رقبا حرف می‌زنند. حال یک دهه از سالهای خبرسازی TVR گذشته و دست تقدیر می‌خواهد دوباره این افعی جهنده را به عرصه رقابت با بزرگان بازار برگرداند.

TVR خودورویی از گذشته‌هاست، از سرزمین خودروهای عجیب، لوکس و اشرافی، از دیار موریس و کاترهام با شاسی‌های چوبی و برندهای متظاهرانه، از انگلستان، از کشوری که نخستین حکومت مشروطه جهان را در قرن ۱۶ میلادی تأسیس کرد، از کشوری که مشهور است به حیله گری و اینکه سیاستش معجونی هفتصد رنگی از مفاهیم و مضامین مرموز است. کمپانی TVR زاده ۱۹۴۷ است. لختی پس از جنگ جهانی دوم و پیروزی متفقین، آنروزها که اقتصاد هنوز بیمار بود. آنروزها وسوسه دولت بزرگ کینزی سیاستمداران را دمی رها نمی‌کرد و عدالت اجتماعی شعاری بود برای اینکه دولت‌ها در همه چیز دخالت کنند. به فاصله کوتاهی از جنگ جهانی دوم اروپا می‌خواست پا در راه سازندگی بگذارد. اقتصاد گرچه کژدار و مریز اما به آرامی راه می‌رفت و بنگاه‌های کوچک و بزرگ تشکیل می‌یافتند و داستان TVR هم از اینجا شروع شد، از بلک پول، در لنکسترشایر انگلستان جایی که لندروور کارخانه‌های متعددی دارد. TVR به دست مهندسی به نام تِرِوِر ویلکینسون (Trevor Wilkinson) متولد شد و در یک گاراژ کوچک فعالیت خود را شروع نمود.

داستان تولید TVR شنیدنی است. این برند برخلاف اسلافش و از همان ابتدا ساز مخالف نمی‌زد. اصلاً قرار نبود این شرکت خودروهای اسپرت بسازد. اولین قراردادهای شرکت که در ابتدا با نام بی مسمای Trevcar Motors شروع به کار کرد همه در راستای تعمیر خودروهای سنگین نظامی در گاراژی در ساحل لنکشایر بود. کمی که گذشت اما ایده ساخت یک خودروی اسپرت بدجور ذهن تِرِوِر را به خود مشغول کرد. او در رویاهایش به ساخت خودرویی اصیل از نوع اسپرت می‌اندیشید، آنهم بر مبنای شاسی تنظیم شده آلویس فایربرد که از چند لوله تشکیل شده بود و موتوری با کد ۱۰۰E که محصول فورد بود. در ۲۴ آگوست ۱۹۴۹ این خودرو با نام TVR 1 ساخته شد. از این مدل تنها یک دستگاه ساخته شد که بعدها در اثر یک تصادف نابود شد و اکنون اثری از این خودور وجود ندارد.

تِرِوِر علاقه بسیاری داشت تا خودروهایی با طراحی فرازمانی و دینامیک پویا بسازد. خودروهایی که به راننده جرات می‌داد کارهای محیرالعقول انجام دهد. او توانست نخستین شاسی خود را تولید نماید. این شاسی برمبنای بازوهای مستقل در جلو و سیستم هوتکیس در عقب که مورد استفاده در اکسل‌های موریس مدل ۸ بود طراحی شد، با یک موتور دیگر از فورد ۱۰. در ۱۹۴۷ جک پیکارد که یک علاقه مند به خودروهای اسپرت بود به کمپانی ملحق شد و نام کمپانی رسماً به TVR تغییر کرد. این شروعی عجیب بر تأسیس یک برند متفاوت بود. دومین خودروی TVR با نام ۲ ساخته شد. موتوری با حجم ۱۱۷۲ سی‌سی که حدود ۹۰ اسب بخار قدرت و ۶۰ پوندفوت گشتاور داشت و می‌توانست تا ۹۰ مایل سرعت بگیرد. در سال ۲۰۱۱ از جانب خانواده ویلکینسون خودروی شماره ۲ برای مدتی به موزه لیکلند واقع در بلکبرو قرض داده شد. مدل بعدی هم که با کد ۳ تولید شد توفیق چندانی نیافت.

تا سال ۱۹۵۵ TVR با همین شیوه پیش رفت تا اینکه یک آمریکایی عشق ماشین اهل نیوهمپشایر به نام ری سیدل از ویلکینسون خواست تا با استفاده از شاسی خود و یک سیستم تعلیق مستقل خودروی جدیدی خلق کند. سیدل با استفاده از شاسی و سیستم تعلیق اصلاح شده فولکس بیتل، بدنه‌ای از جنس مواد سبک و موتوری از کاونتری کلینکس، خودرویی به نام جومار ساخت و آن را در سال ۱۹۵۷ در نمایشگاه خودرو نیویورک به نمایش گذاشت. همین مدل بود که کمی بعد پیش‌زمینه ساخت مدل گرانتورا شد. سیدل پس از این بود که به‌عنوان نماینده رسمی TVR در ایالات‌متحده منصوب شد.

ایده ساخت خودرویی با بدنه سبک‌وزن از سال ۱۹۵۶ در ذهن مدیران TVR شکل گرفت، وقتی‌که با استفاده از ماده GRP به ساخت و ارائه مدل گرانتورا پرداختند و به مدت ۲۰ سال آن را تولید نمودند. البته با تولید همین مدل بود که TVR با مشکلات شدید مالی روبرو شد و خوشبختانه خیلی سریع توسط گروهی از عاشقان TVR نجات یافت. اندکی بعد دوباره مشکلات مالی شروع شد و TVR به خریداران جدیدی واگذار شد که رأی به تغییر نام این کمپانی به لیتون موتورز دادند.

این گسست زمان زیادی طول نکشید و دوباره ویلکینسون با تأمین مالی شرکت را پس گرفت و خود مجدداً ریاست را TVR برعهده گرفت. ویلکینسون با اعطای نمایندگی TVR در امریکا به فردی بنام دیک مونیچ پایه‌گذار مدل جدید کمپانی TVR گشت. مونیچ دوستی داشت به نام گریفیث که معتقد بود می‌توان هرآنچه را که شلبی با اتکا به محصولات فورد می‌سازد با تکیه بر محصولات TVR ساخت. همین باعث شد تا با استفاده از مدل گرانتورا و یک موتور ۴.۸ لیتری فورد خودروی TVR گریفیث سری ۲۰۰ ساخته شود. در انگلستان خودرو فروش خوبی داشت و در آمریکا کیت مدل گریفیث هوادارانی بسیاری یافت و این مدل را به رقیبی جدی برای شلبی کبرا تبدیل نمود. مدل MK III گریفیث با شرکت در مسابقات ۱۲ ساعته سبرینگ و ۲۴ ساعته لومانز توانست قدرت خود را به رخ رقیبان بکشاند. مدل بعدی TVR با عنوان ۱۸۰۰ S تولید و عرضه گشت و با یک موتور ۱۸۰۰ سی‌سی انگلیسی به بازار عرضه گشت. این مدل باعث شد تا دوباره کمپانی در منجلاب مشکلات مالی گرفتار و ورشکست شود. بااین‌حال گروهی از دوستداران TVR و سرمایه‌گذاران جدید با همکاری یکدیگر این شرکت را احیا کردند و تحت عنوان گروه مهندسی بارتون به فعالیت پرداختند.

کمی پس ازاین واقعه گروهی از مهندسان در میخانه‌ای در شهر بلکپول بر سر طراحی یک خودروی جدید با برند TVR به توافق رسیدند. ترور فراست که در تورین ایتالیا در استودیوی طراحی کاروزریا فیزوره مشغول کار بود همراه با دوستانش با ارائه خودروی زیبای ترایدنت توانست یکی از بهترین مدل‌های تاریخ TVR را تولید کند. او در آن میخانه با تصویر نمودن مدل اولیه خودرو بر روی یک دستمال سفید ایده خود را برای ساخت ترایدنت مجسم نمود. او بلافاصله به تورین سفر کرد و استودیو کاروزریا فیزوره مجبور به ساخت دو نمونه از مدل ترایدنت کرد. ترایدنت به معنی نیزه سه‌شاخه کوپه‌ای فست بک با چراغ‌هایی پنهان و طراحی گوه مانند بود که در ۱۹۶۵ متولد شد. با موتوری ۴.۸ لیتری از فورد کبرا AC. خودرو با به نمایش درآمدن در موتورشو ژنو غوغا کرد و به‌شدت موردتوجه قرار گرفت. متأسفانه علیرغم تقاضای فراوان برای این مدل به‌ویژه در آمریکا، با ناتوانی مدیران شرکت در تأمین مالی و نرسیدن ترایدنت به تولید انبوه TVR از نو ورشکست شد تا شرکت به دست یکی از نمایندگان TVR در شهر بارنت در هارتفوردشایر انگلستان بیفتد. مارتین لیلی و پدرش این شرکت را تا کریسمس ۱۹۶۶ دوباره زنده کردند اما اختلافات این دو باهم و سپس با استودیو کاروزریا فیزوره موجب شد تا مدل ترایدنت قربانی شود و جز ۴ دستگاه اولیه دیگر از این مدل تولید نگردد. امروزه از خودروی شماره ۱ ترایدنت در آمریکا، شماره ۲ و ۴ در بلژیک و شماره ۳ در انگلستان به‌خوبی نگهداری می‌شود. البته در فاصله ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۶ تعداد ۱۳۰ دستگاه از این مدل ساخته شد که با مدل اصلی تفاوت‌های آشکاری داشتند و با الهام از مدل‌های تریومف TR6 و آستون هیلی ۳۰۰۰ که از بدنه‌های فایبرگلاس سود می‌برند ساخته شدند.