موتورسواری یکی از خطرناک‌ترین سرگرمی‌های دنیای امروزی است. طبق یک آمار تهیه شده در سال ۲۰۰۵ از هر ۱۰۰۰۰ موتورسیکلتِ اسپرتِ ثبت شده در آمریکا، ۲۲ مورد از آن‌ها راکبان خود را به کام مرگ کشیده‌اند که اکثر آنان را جوانانی تشکیل می‌دهند که در پروسهٔ یادگیری هستند. از آنجایی که الگوی پیروی شده توسط بسیاری از این افراد یکسان است و همچنین بسیاری از تصادفات آن‌ها در چند قالب متداول دسته بندی می‌شوند، می‌توان با افزایش آگاهیِ این بخش از جوانان احتمال بروز حوادث ناگوار برای آن‌ها را کاهش داد. در ایران سالانه ۵۰۰۰ موتورسوار جان خود را از دست می‌دهند. از آنجا که در این کشور منبع خاصی برای افزایش دانش موتورسواری امن وجود ندارد در سایت پدال بر آن شدیم که در یک مطلب ۱۰ قسمتی، شایع‌ترین حوادثی که گریبان‌گیر موتورسواران می‌شوند را مورد تحلیل قرار داده و گامی در جهت حفظ جوانان این مرز و بوم پیموده باشیم.
اگر اولین بار است که با این مجموعه آشنا شده‌اید اکیداً توصیه می‌شود مطالعه آن را از بخش اول آغاز کنید.
در این قسمت به بررسی دهمین مورد از حوادث متداول می‌پردازیم.
- زمین خوردن در جادهٔ لغزنده
در یک روز بارانی علی رغم علم به خطرناک بودن آن، تصمیم به موتورسواری می‌گیرید. در هنگام سواری ناگهان بخشی از زمین را می‌بینید که مانند یک منشور، نور را شکسته است. در حینی که با خود می‌گویید: «به! به! چه رنگین کمان قشنگی!» ناگهان چرخ جلویتان از روی آن عبور کرده و قبل از آنکه بتوانید عکس العملی نشان دهید خود را در حال جاروب کردن زمین می‌بینید.
ریزش برف و باران منجر به افرایش لغزندگی خیابان‌ها شده و در نتیجهٔ آن موجب افزایش احتمال زمین خوردن در پیچ‌ها و هنگام ترمز گرفتن می‌شود. علاوه بر این در مکان‌هایی از جاده که شن و سنگ ریزه ریخته باشد در صورت عبور چرخ وسائل نقلیه از روی آن‌ها، شن‌ها مانند بلبرینگ عمل کرده و از چسبندگی لاستیک با جاده به شدت می‌کاهند. دانستن این نکته نیز خالی از لطف نیست که مشاهدهٔ سطوح براق روی زمین به معنی وجود موادی از دستهٔ روغن و گازوییل روی جاده است که در حضور آب بسیار لغزنده می‌شوند. به طوری که حتی عبور در حالت عمودی بدون ترمز از روی آن‌ها هم خطر زمین خوردن به همراه دارد.
راه پیشگیری: در حالت کلی زمان رانندگی تا جای ممکن از نقاطی که آب زیادی در آن‌ها جمع شده دوری کنید. در جاده‌های لغزنده بیش از هر زمانی لازم است که موتورسوار به ترمز خود تسلط داشته باشد. زیرا در بسیاری از موارد هنگام قفل شدن چرخ‌ها در این حالت حتی رها کردن ترمز هم نمی‌تواند فرآیند زمین خوردن را متوقف کند. بهتر است در روزهای زمستانی از تایرهای زمستانی با عاج مناسب استفاده کنید. این تایرها برای کار در سرما و محیط خیس بهینه شده‌اند و اصطکاک آن‌ها روی یخ تا چهار برابر از همتایان تابستانی خود بهتر است. به دنبال آثار رنگین کمانی روی زمین بوده و از آن‌ها دوری کنید. باید این را هم در نظر داشته باشید که این شرایط منجر به افزایش خط ترمز شده و باید سرعت خود را برای جلوگیری از حادثه کاهش دهید. این مسئله‌ای است که بسیاری از خودرو سواران نیز آن را نادیده می‌گیرند. همچنین هنگام رانندگی در چنین شرایطی بدانید که به دلیل کاهش قدرت دید راننده‌ها احتمال عدم اطلاع رانندگان از حضور شما افزایش می‌یابد. بهتر است چراغ‌های موتور در این شرایط روشن شود تا توجه بیشتری جلب کند.
در جاده‌های خشک به دلیل شتاب بالای ترمز، نزدیک به ۷۵ درصد وزن موتور روی چرخ جلو می‌افتد. بنابراین لازم است ترمز به شکل ۷۵ درصد جلو و ۲۵ درصد عقب گرفته شود. اما در جاده‌های خیس چون شتاب ترمز کم است چنین اتفاقی نیافتاده و وزن موتور بین دو چرخ تقسیم می‌شود. بنابراین نیروی ترمز باید به صورت ۵۰-۵۰ بین دو چرخ تنظیم شود.
در جادهٔ خیس نیروی اصطکاک حدود ۶۰ درصد جادهٔ خشک است. در برف تازه، برف فشرده و یخ نیز این نیروی اصطکاک به ترتیب ۲۵، ۱۵ و کمتر از ۱۰ درصد جادهٔ خشک است. نتیجه‌ای که این اعداد پس از اندکی دست به قلم شدن می‌دهند چنین است: در روزهای بارانی حداکثر سرعتی که در پیچ‌ها می‌توانید داشته باشید، ۷۰ درصد سرعت در زمان خشکی است و مسافت ترمز یا به عبارت دیگر فاصلهٔ ایمنی تقریباً ۲ برابر جادهٔ خشک است. در برف تازه حداکثر سرعت در پیچ نصف سرعت جادهٔ خشک بوده و مسافت ترمز ۴ برابر است. اگر بر رانندگی در برف فشرده و یخ اصرار دارید هم بهتر است به جای بازی با اعداد و ارقام از توکل به خدا و معجزه کمک بگیرید!
در نهایت به این نکته هم توجه کنید که بسیاری از رانندگان خودرو، فاصلهٔ ایمنی و سرعت خود را متناسب با شرایط جاده تنظیم نمی‌کنند. در صورتی که مشاهده کردید راننده‌ای بیشتر از حد تناسب جاده به شما نزدیک شده و دنباله روی شماست، کنار کشیده و به وی با اشاره بفهمانید که سبقت گرفته و از کنارتان عبور کند تا خطر زیر گرفته شدنتان کاهش یابد.
در ویدیوی زیر اشتباهات و حوادث مربوط به رانندگی در جاده‌های لغزنده را مشاهده می‌کنید.
ALL CARS
۳۰ خرداد ۱۳۹۴با سلام خدمت شما آقای نیما امیری
خیلی ممنونم که ده قسمتی که قولشو داده بودین در مورد (تصادف متداول موتورسواران و راه های پیشگیری) امروز کامل کردین که بسیار عالی وکاربردی بوده
امیدورارم موتور سواران عزیز بیشتر ازپیش این اصولو رعایت کنن تا نه برای خودشون ونه خانواده ی خودشون ودیگران مشکلاتی جبران ناپذیر بوجود نیارن
نیما امیری
۳۰ خرداد ۱۳۹۴سلام. ممنون از لطفتون.
از اونجایی که چند سال پیش بدون تجربه قبلی، از ابتدا یه موتور سنگین (از نظر وزن، نه انجین) خریده بودم و در اون زمان همش میگفتم کاش یه منبعی بود که این مطالب رو توضیح داده باشه، در اون زمان نه به فارسی نه انگلیسی چیزی پیدا نشد.
این بود که الان بعد از مقداری پوست اندازی و کسب تجربه گفتم این مطالب رو جمع کنم که موتورسواران تازه کار، فرصتی داشته باشن که سریع تر تجربه کسب کنن و حدقل بخش تئوری ماجرا رو بدونن. جالب اینجاست که دانش خودم هم تو این پروسه کلی افزایش یافت.
من هم امیدوارم تاثیر مثبتی هرچند کوچک داشته باشه.
نکات گفته شده هم در یک بخش دیگر به طور خلاصه جمع بندی شده که تا چند روز دیگه میاد روی سایت.
رضا
۳۰ خرداد ۱۳۹۴وقتی سوار موتور سنگین بشی خیلی سخته که بتونی خودتو کنترل کنی و گاز ندی چون همه جلو چشت سوسکن!
نیما امیری
۳۰ خرداد ۱۳۹۴تایید میشه!
ولی در کل به ریسکش نمیارزه.
من کلا معتقدم وقتایی که فقط یک راننده در نقش حیوان ظاهر میشه و دیگران نقش انسان رو ایفا می کنن احتمال تصادف خیلی کمه اما امان از وقتی که چند راننده همزمان عقلشون رو دور بندازن. بعد از دهها ساعت مشاهده ی ویدیوی تصادفات به نظرم در 90% تصادف ها مستقل از اینکه قانون کی رو مقصر بدونه هر دو طرف مقصر هستند.
از آنجا که در ایران راننده های بسیاری عقلشون رو پشت در ماشین جا میذارن ما چاره ای به جز بر عهده گرفتن این مسئولیت نداریم. باید بر عشق خودمون به سرعت مسلط بشیم.
به نظرم شانس زنده موندن کله-داغ های ایرانی خیلی از همتایان غربی کمتره و اونهایی که در کلیپ ها در معابر عادی 300 کیلومتر سرعت میرن در ایران یک سال هم دوام نمی آورند!
نوید جهرمی
۳۱ خرداد ۱۳۹۴ده قسمتت خیلی خوب بود و مفید.
اگه باز بشه این مباحث ایمنی و پیشگیری ار وقوع حادثه رو ادامه بدی ک حرف نداره.
AHMADREZA
۳۱ خرداد ۱۳۹۴مفید مثل نه تای قبلی خییلی ممنون
ahmad
۳۱ خرداد ۱۳۹۴با تشکر از این نکات مهم و کاربردی آقا نیما
البته به نظرم نقش نوع و ضخامت لاستیک ها رو در این مطلب جا گذاشتید!
ضخامت لاستیک موتورسیکلت در خصوص مانور و رانندگی در جاده لغزنده خیلی مهمه.
بنده ابتدا لاستیک های معمولی داشتم که در شتاب بالا و پیچ ها بسیار خطرناک عمل میکردن و با تعویض اونها با لاستیک عرض تقریبا مشکل لغزندگی و کنترل موتورسیکلت حل شد!
نیما امیری
۳۱ خرداد ۱۳۹۴دقیقا درسته.
مهم ترین چیز برای جلوگیری از لیز خوردن، لاستیک هستش. قطر لاستیک، ضخامت لاستیک، جنس لاستیک، فصلی که لاستیک براش طراحی شده، منحنی لاستیک، طرح شیارهای لاستیک همگی دنیای عظیمی از فواید و مضرات به همراه دارن که خود بنده هم از 90 درصدش بی اطلاع هستم. به جرأت میشه گفت طراحی لاستیک برای موتورسیکلت خیلی از اتومبیل سخت تر هست.
فقط به طور تجربی احساس میکنم که لاستیک پهن تر سر پیچ به جای لیز خوردن ناگهانی، آرام آرام شروع به لیز خوردن میکنه. به این شکل که قبل از لیز خوردن کامل، حرکتی انجام میده که ترکیبی از لیز خوردن و گردیدن هستش. یه چیزی تو مایه های دریفت های جزئی و مقطعی.
گمان میکنم ربط هایی به اثر ژیروسکوپی داشته باشه که به دلیل افزایش وزن لاستیک خودش رو نشون میده. این اثر به این شکل هست که چرخی که در حال چرخیدن با سرعت زیاد هست، مایل به تغییر زاویه گردش خودش نیست.
در رابطه با پهنا و منحنی بهینه لاستیک هم باید بگم که این دو مورد به طور مستقیم روی وضعیت مرکز جرم موتورسیکلت نسبت به نقطه ی اتصال به زمین داره که باید در شرکت سازنده به طور کامل بررسی بشه و موتورسیکلت با لاستیک بهینه عرضه بشه. در این صورت افزایش و کاهش ضخامت هر دو تاثیر منفی دارند. اما چون موتورسیکلت های داخل ایران اکثرا توسط شرکت های نامعتبر تولید میشن باید گفت که اکثر این شرکت ها یا این تست ها رو انجام نمیدن یا در نهایت با نادیده گرفتن نتایج از لاستیک های ارزان تر استفاده میکنن. بنابراین صاحبان موتورسیکلت باید خودشان به دنبال پیدا کردن بهترین لاستیک بر اساس تجربه باشن.
نیما امیری
۳۱ خرداد ۱۳۹۴در ضمن اگر اسم موتور و اسم و مشخصات لاستیک انتخابیتون رو بگید، دوستان از تجربتون استفاده میکنن. حدس من این هست که موتورتون آپاچی باشه. گاها میگن تنها عیب آپاچی همین سرسره بازی چرخ عقب هستش که با تعویض لاستیک بهتر میشه.
ahmad
۱ تیر ۱۳۹۴بله موتوسیکلت آپاچی آر تی آر180 هست
در ابتدا لاستیک های عرض کم غیر اسپرت و البته بی کیفیت روش بود ( سایز100 ساخت هند)
که با لاستیک های سایز 130 مارک veerubber.DURO تایلندتعویض کردم
نیما امیری
۱ تیر ۱۳۹۴ممنون از پیگیریتون
آدم متعجب میمونه که دیگه چه اتفاقی باید بیفته تا این شرکت برای بهبود کیفیت لاستیک هاش اقدام کنه