تویوتاهفته نامه

تویوتا هایلوکس، نامی قابل‌احترام در صنعت خودروسازی…

نام‌های معدودی توانسته‌اند عزت و احترام تویوتا هایلوکس را به دست آورند.
این پیکاپ به زنده ماندن در بدترین شرایط و در ناهموارترین مسیرهای جاده‌ای شناخته شده و تقریباً می‌توان گفت هایلوکس مرگ ندارد. البته هایلوکس به عنوان یک آفرودر متولد نشده بود و اولین نسل آن که در سال ۱۹۶۸ معرفی شد اصلاً با پس‌زمینه دو دیفرانسیل بودن طراحی نشد. در ادامه شما را با داستان هایلوکس آشنا می‌کنیم. با ما همراه باشید!

  • پیش از هایلوکس


پیش از معرفی هایلوکس این خودروساز چندین پیکاپ را معرفی کرده بود که یکی بر مبنای کرونا شکل گرفته بود و دیگری نیز محصولی مستقل با نام استات بود. در سال ۱۹۶۶ تویوتا اتحادی را با هینو موتورز شکل داد. تویوتا موافقت نمود روی محصولات تجاری سبک‌وزن تمرکز کند درحالی‌که هینو نیز مسئولیت ساخت تراک های مدیوم و هوی دیوتی را بر عهده گرفت. هینو بریسکا یک پیکاپ کوچک بود که در سال ۱۹۶۵ معرفی شد و یک سال بعد نیز تویوتا محصول خود را معرفی نمود.

  • اولین نسل هایلوکس (۱۹۶۸)


جایگزین بریسکا نام هایلوکس را به خود گرفت. این نام ترکیبی از واژه‌های high و luxury بود. هینو این خودرو را می‌ساخت اما با توافقی که در سال ۱۹۶۶ به دست آمده بود تویوتا آن را از طریق نمایندگی‌های خود در ژاپن می‌فروخت. تویوتا این پیکاپ کوچک را برای خریدارانی آماده کرده بود که وسایل کوچکی را حمل می‌کردند و در عین حال نمی‌خواست راحتی و تجهیزات موجود در خودروهای سواری را از هایلوکس حذف کند.

  • هایلوکس نسل اول به روایت اعداد (۱۹۶۸)


اولین نسل هایلوکس از نظر آفرود چیزی برای ارائه نداشت. این خودرو تنها به‌صورت دیفرانسیل عقب و با پیشرانه ۴ سیلندر ۱.۵ لیتری ۷۰ اسب بخاری و یک گیربکس ۴ سرعته دستی عرضه شد که شیفتر گیربکس هم روی ستون فرمان قرار داشت. ارتفاع خودرو هم از سطح زمین به گونه‌ای بود که تنها عبور بی‌دردسر از زمین‌های ناهموار را میسر می‌ساخت. سه نفر در صورت داشتن جثه‌ای متوسط می‌توانستند روی صندلی نیمکتی اولین نسل هایلوکس بنشینند.

تویوتا سپس با معرفی نسخه طویل‌تر در سال ۱۹۶۹ تعداد اعضای خانواده هایلوکس را گسترش داد. هایلوکس در آمریکا که یکی از اصلی‌ترین بازارهای تویوتاست با قدرت ۹۰ اسبی عرضه شد اما نسخه طویل‌تر آن در دسترس آمریکایی‌ها نبود. مدل‌های بازار آمریکا با چراغ‌های راهنمای قرار گرفته روی گلگیرهای جلو متمایز می‌شدند زیرا استانداردهای امریکا به گونه‌ای بود که چراغ‌های راهنمای بسیار کوچک را نمی‌پذیرفت.

  • هایلوکس و همتایان (۱۹۶۸)


تویوتا با معرفی هایلوکس آن را با دو عضو دیگر خانواده یعنی همان پیکاپ ساخته شده بر مبنای کرونا و کروان آشنا کرد. هر دو مدل اساساً نسخه‌های تجاری مدل‌های سواری بودند و از همان ایده‌ی بکار رفته در پیکاپ های محبوب بازار استرالیا پیروی می‌کردند. تویوتا معتقد بود این بخش از بازار بیش از آنکه متمدن باشد باید جان ساخت باشد و بنابراین سریعاً دو پیکاپ قبلی را حذف کرد تا جا برای هایلوکس باز شود.

  • دومین نسل هایلوکس (۱۹۷۲)


نسل اول هایلوکس خیلی دوام نیاورد و تویوتا در سال ۱۹۷۲ اقدام به معرفی دومین نسل این خودرو کرد.

اگرچه پیشرانه خودرو نسبت به قبل تغییری نداشت اما کابین آن بهتر بود و البته ترمزها نیز ارتقا یافته بودند. فروش این خودرو در آمریکا ادامه یافت و خریداران نهایتاً می‌توانستند نسخه طویل‌تر آن را نیز سفارش دهند. اندکی پس از معرفی دومین نسل هایلوکس فروش آن در بریتانیا نیز آغاز شد.

  • سقوط هایلوکس در آمریکا (دهه ۷۰ میلادی)


بازار آمریکا جایی بود که ارزش زیادی برای پیکاپ ها قائل می‌شد و البته خریداران نیز دیگر همانند گذشته تنها به فکر خرید پیکاپ هایی نبودند که تنها در مزرعه و ساخت‌وساز بکار آیند بلکه محصولاتی بهتر و لوکس‌تر می‌خواستند. تویوتا در پاسخ به تقاضای خریداران اقدام به تولید مدل فول تری در سال ۱۹۷۴ کرد که پیشرانه‌ای قوی‌تر داشت و با سه گیربکس اتوماتیک عرضه می‌شد. از همین‌جا مدلی ماجراجوتر با نام SR-5 تولید شد.

نهایتاً تویوتا تصمیم گرفت نام هایلوکس را از بازار آمریکا خارج کند.

  • سومین نسل هایلوکس (۱۹۷۸)


اواخر سال ۱۹۷۸ سومین نسل این پیکاپ معرفی شد. طراحی تکاملی سومین نسل هایلوکس دارای بهبودهای زیادی در برخی نقاط همچون سیستم تعلیق بهتری بود که سواری نرمی ایجاد می‌کرد. همچنین ترمزهای دیسکی جلو در نسخه‌های گران‌تر این خودرو نصب شد. تویوتا همچنین مدل‌های طویل‌تر و دو کابین هایلوکس را در برخی بازارها عرضه کرد.

  • هایلوکس دو دیفرانسیل می‌شود (۱۹۷۹)


۱۰ سال پس از معرفی، هایلوکس هنوز هم همان فرمول اولیه‌ی تدارک دیده شده توسط تویوتا و هینو را دنبال می‌کرد؛ اما این موضوع در سال ۱۹۷۹ تغییر کرد. تویوتا نسخه دو دیفرانسیل هایلوکس را با قطعات گرفته شده از لندکروزر سری ۴۰ عرضه کرد. اولین مدل دیزلی هایلوکس نیز به فاصله‌ای کم تولید شد. این نسخه به‌صورت تک و دو دیفرانسیل عرضه می‌شد. ترکیب پیشرانه دیزلی و سیستم چهار چرخ محرک تا سال ۲۰۱۸ هم ادامه دارد.

  • شاسی‌بلندی با ریشه‌های پیکاپ (۱۹۸۱)


دو شرکت Winnebago و تویوتا در آمریکا توانستند سومین نسل هایلوکس را به یک شاسی‌بلند آفرودر با نام Trekker تبدیل کنند. فرایند تبدیل هایلوکس به این خودرو شامل جوشکاری بخش بار به کابین، برش دیواره بین دو بخش و نصب بخش فایبرگلاس و شیشه‌های جانبی و عقبی می‌شد. Trekker سپس کف‌پوش و نیمکت عقب کاملی را دریافت نمود.

کارشناسان درباره تعداد فروش این خودرو اختلاف‌نظر دارند اما اکثر آن‌ها تعداد تولید ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ دستگاه را درست می‌دانند. هر دو نسخه تک و دو دیفرانسیل تولید شدند و همگی دارای پیشرانه‌ای ۲.۲ لیتری بودند. Trekker پدر اصلی تویوتا ۴ رانر محسوب می‌شود.

  • چهارمین نسل هایلوکس (۱۹۸۳)


تویوتا در خلال دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی با معرفی نسل‌های گوناگون هایلوکس دنیای خودرو را سورپرایز کرد. چهارمین نسل این پیکاپ در سال ۱۹۸۳ معرفی شد. این پیکاپ دارای قابلیت آفرود و ظاهری خشن بود که نمای جلوی گوشه دارتر و بچه گلگیرها آن حس را تشدید می‌کردند. این نسل در ۲۰ نسخه گوناگون تولید شد و خریداران می‌توانستند نمونه‌های تک یا دو کابین، بنزینی یا دیزلی و تک یا دو دیفرانسیل را انتخاب کنند.

  • ۴ رانر (۱۹۸۴)

تویوتا هایلوکس
Trekker زمینه اصلی برای تولید نسل اول ۴ رانر بود. تویوتا ۴ رانر در سال ۱۹۸۴ معرفی شد. تویوتا کار را با چهارمین نسل هایلوکسی شروع کرد و دیواره پشتی را برای ایجاد فضای لازم برای ۵ نفر حذف کرد و سپس یک سقف جداشدنی را به مجموعه افزود. تویوتا گفته بود سیستم تعلیق عقب ۴ رانر برای ایجاد سواری نرم‌تر ارتقا یافته بود.

  • پنجمین نسل هایلوکس (۱۹۸۸)


تویوتا گفته بود پنجمین نسل هایلوکس را با در نظر گرفتن سه فاکتور اصلی قدرت، استحکام و راحتی ساخته است. در این خودرو توجه ویژه‌ای به کابین شده بود. مدل‌های دو کابین هایلوکس نسل پنج با پیشرانه ۶ سیلندر ۳ لیتری عرضه می‌شدند. این نسل از هایلوکس با معرفی دومین نسل ۴ رانر گره خورده بود. ۴ رانر نسل دوم در سال ۱۹۹۰ و به عنوان شاسی‌بلندی مرسوم معرفی شد و دو درب بیشتر در عقب داشت.

  • هایلوکس فولکس‌واگن (۱۹۸۹)


فولکس‌واگن توانست لیسانس ساخت و فروش پنجمین نسل هایلوکس در اروپا را به دست آورد. این خودرو که تارو نام گرفته بود همان هایلوکس بود اما نشان‌های فولکس را حمل می‌کرد. تارو در مدل‌های تک و دو دیفرانسیل و با چند فرم کابین عرضه شد.

تولید تارو بین سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۷ در جریان بود و اولین بار در هانوفر و بعدها در اِمدِن روی خط مونتاژ رفت. فولکس با خاتمه تولید تارو از بازار پیکاپ ها خداحافظی کرد اما در سال ۲۰۱۰ و با معرفی آماروک دوباره به این بخش بازگشت.

  • تولید در آمریکا شروع شد (۱۹۹۱)


همانند بسیاری از رقبا؛ تویوتا به خاطر تعرفه‌های بالای وضع شده روی خودروهای وارداتی اقدام به واردات شاسی هایلوکس از ژاپن به آمریکا کرد و در این کشور بدنه را روی خودرو قرار داد. این راه‌حل باعث شد تعرفه‌ها به ۴ درصد کاهش یابد. تویوتا چندین دهه با همین روش کار کرد اما سرانجام تصمیم گرفت در آمریکا هایلوکس را بسازد.

آمریکا به عنوان یکی از مهم‌ترین بازارهای هایلوکس مطرح شد و بنابراین در سال ۱۹۹۱ تویوتا شروع به تولید این خودرو در تأسیسات NUMMI و با همکاری جنرال موتورز نمود. این کارخانه تا زمان تعطیل شدن در سال ۲۰۱۰ به تولید هایلوکس و سپس تاکوما مشغول بود. این کارخانه امروزه به تولید محصولات تسلا مدل S، X و ۳ مشغول است.

  • معرفی تاکوما (۱۹۹۵)


ساخت هایلوکس در آمریکا این فرصت را به تویوتا داد تا بیشتر در بازار این کشور نفوذ کند. تغییرات با معرفی نامی جدید شروع شد: تاکوما! اولین نسل تاکوما در سال ۱۹۹۵ معرفی شد. این خودرو هندلینگی بهتر و سواری راحت‌تری در مقایسه با هایلوکس داشت. تاکوما همچنین طراحی دل‌پذیرتر و ابعاد هماهنگ‌تری را نشان می‌داد.

  • ششمین نسل هایلوکس (۱۹۹۷)


علاقه‌ی آمریکایی‌ها به پیکاپ های داخلی این فرصت را به تویوتا داد تا روی بقیه بازارها تمرکز کند. تفاوت اصلی این بود که خریداران آمریکایی از پیکاپ ها همه‌روزه استفاده می‌کنند. آن‌ها خودرویی راحت، قدرتمند و کارا و البته مجهز می‌خواهند؛ اما در اروپا این قابلیت اطمینان و انعطاف است که حرف اول را می‌زند. تویوتا با ششمین نسل هایلوکس به این نیازها پاسخ داد.

  • هفتمین نسل هایلوکس (۲۰۰۴)


هفتمین نسل هایلوکس با تغییرات زیادی همراه بود. این کمپانی می‌خواست به جنگ رقبای زیادی همچون فورد رنجر و میتسوبیشی تریتون برود. نسل هفت هایلوکس خودرویی بزرگ‌تر بود و نسخه‌های بیشتری داشت.

  • هشتمین نسل هایلوکس (۲۰۱۵)


از آنجایی که با معرفی نسخه‌هایی همچون TRD Pro، تاکوما جهت‌گیری خشن‌تری داشت، هشتمین نسل هایلوکس در سال ۲۰۱۵ عرضه شد و ترکیبی از شاخصه‌های یک سدان لوکس و پیکاپ کاری را نشان می‌داد. این خودرو با فرمان چندکاره، صفحه‌نمایش بین پشت آمپرها، تریم آلومینیومی و صفحه‌نمایش لمسی در دسترس است. خریداران همچنین می‌توانند سیستم‌های ایمنی پیشگیری از برخورد و تشخیص عابران پیاده، هشدار خروج از خط و ورود بدون کلید را سفارش دهند.

  • تقریباً جهانی


در سال ۲۰۱۵ و زمانی که تویوتا هشتمین نسل هایلوکس را معرفی کرد بیش از ۱۷.۷ میلیون دستگاه از این خودرو در سراسر دنیا و از زمان معرفی اولین نسل به فروش رفته بود. هایلوکس علیرغم وجود رقبای سرسختی همچون فولکس‌واگن آماروک و نیسان ناوارا عنوان پرفروش‌ترین پیکاپ اروپا را به خود اختصاص داده است. این خودرو همچنین در استرالیا، خاورمیانه و برخی بخش‌های آفریقا از محبوبیت بالایی برخوردار است.

البته هایلوکس جدید واقعاً خودروی جهانی نیست زیرا تویوتا اعلام کرده برنامه‌ای برای بازگرداندن این خودرو به آمریکا ندارد. در این بازار تاکوما را می‌بینیم که وارد سومین نسل خود شده است.

  • هایلوکس تونکا کانسپت (۲۰۱۷)

تویوتا هایلوکس
در سال ۲۰۱۷ بخش استرالیایی تویوتا با شرکت اسباب‌بازی سازی تونکا همکاری کرد تا یک هایلوکس ویژه را که از اسباب‌بازی‌های پلاستیکی الهام گرفته تولید نماید. طراحان از نسخه دو کابین هایلوکس استفاده کردند و سیستم تعلیق سفارشی و کیت بدنه خشنی را روی خودرو نصب نمودند. این خودرو در تور دور استرالیا شرکت کرد اما هرگز وارد خط تولید نشد.

  • پرفروش‌ترین پیکاپ


موفقیت هایلوکس در خارج از اروپا هم ادامه دارد. در آفریقای جنوبی، جایی که هایلوکس بخشی از کلاس باکی‌ها است، پرفروش‌ترین محصول بوده و فاصله قابل‌توجهی با دیگران دارد. هایلوکس در سال پیش ‌فروش ۳۶۴۲۲ دستگاهی داشته که حدود ۴ هزار دستگاه بیشتر از فورد رنجر است. پرفروش‌ترین خودروی سواری آفریقا فولکس‌واگن پولو ویوو بوده که تنها به خانه ۲۸۴۰۲ نفر راه یافته است.

همین داستان در استرالیا نیز برقرار است جایی که هایلوکس به عنوان یک ute انجام‌وظیفه می‌کند. این خودرو با فروش ۴۷۰۹۳۶ دستگاهی در سال ۲۰۱۷ رتبه اول پرفروش‌ترین خودروی استرالیا را به خود اختصاص داد درحالی‌که فورد رنجر با فروش ۴۲۷۲۸ دستگاهی در رده دوم جای گرفت. رتبه سوم هم به کرولا اختصاص یافت که حدود ۱۰ هزار دستگاه فروش کمتر در مقایسه با هایلوکس داشته است.

  • هایلوکس در داکار


تویوتا هایلوکس چندین بار در رالی خشن داکار حضور یافته است. تیم گازو ریسینگ تویوتا در سال ۲۰۱۸ وارد داکار شد و از یک پیشرانه ۸ سیلندر تنفس طبیعی قرار گرفته در میانه خودرو سود برد. سیستم تعلیق کاملاً متفاوت و وزن سبک‌تر باعث شدند هایلوکس همانند یک سوپرا در پیست باشد. تویوتا رتبه‌های دوم و سوم را به خود اختصاص داد اما نتوانست پژو را برای کسب رتبه اول ناکام بگذارد.

منبع: autocar

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۸ رای

شاهین احمدزاده

نویسنده و مترجم مجله "پدال"

مطالب مشابه

‫۱۶ دیدگاه‌ها

  1. datsun

    ۵ شهریور ۱۳۹۷
    سوابق: (3478 ديدگاه)

    تجربه نسل شش و هفت رو دارم به معنی واقعی هایلوکس مرگ نداره ماشینیه که میتونی برا نوت به ارث بزاری . هایلوکس نیازی به تعریف نداره تقریبا هر کسی سخت جونی این ماشین رو دیده یا تجربه کرده

    موافقم 6
    مخالفم 1
    1. مزدا

      ۵ شهریور ۱۳۹۷
      سوابق: (2033 ديدگاه)

      بعد فورو اف ۱۵۰ هایلوکس رو خیلی دوس دارم

      موافقم 0
      مخالفم 0
  2. s.h

    ۵ شهریور ۱۳۹۷
    سوابق: (712 ديدگاه)

    فکر کنم الان 900 تومن باشه ( چند وقت پیش 700-800) بود !!!!!!!!!!!!!!!!!!!
    دیگه خدام بخواد نمیتونه نه رحم کنه نه کاری کنه !!!!
    یادش بخیر بچه بودم بابام یدونه از این تویوتا هایی که نوشته سومین نسل داشت بهش میگفتند 5 قلابو 4 قلاب و اینطوری اسم میزاشتن روش هنوزم تو ایران خیلی جاها دارن کار میکنند حتی تو همین تهران
    از نیسان 2400 خیلی بهتر زور میزنند ولی از اون جونیور های 2000 نه

    موافقم 0
    مخالفم 0
    1. بابک

      ۲۶ شهریور ۱۴۰۱
      سوابق: (42 ديدگاه)

      همه چیز تویوتا …دوام ، نرمی و انعطاف ،استهلاک پایین .‌‌خوب است …فقط در سرعت بالا و سرپیچ ها امکان چپ کردنش هست…سنگین باشد هندلینگ بهتری دارد
      داخل ماسه و گل و برف بهترین ماشین دنیا است…خدا کند اینقدر ارزانی بشود که همه بتوانند تویوتا مدل بالا بخرند..

      موافقم 3
      مخالفم 0
  3. sina

    ۵ شهریور ۱۳۹۷
    سوابق: (2643 ديدگاه)

    تویوتا اگه فقط سه تا محصول هایلوکس و لندکروزر و کرولا رو هم تولید میکرد از 90 درصد خودروسازها جلوتر می بود!

    موافقم 2
    مخالفم 1
  4. HAMID.HEMI

    ۵ شهریور ۱۳۹۷
    سوابق: (1198 ديدگاه)

    واقعا قابل احترام
    نسل چهارمش خیلی زیباست

    موافقم 3
    مخالفم 0
  5. NAVID۰۰۹۸

    ۵ شهریور ۱۳۹۷
    سوابق: (10184 ديدگاه)

    یکی از بهترین مقاله هایی که تا حالا ارائه کردین .
    پدال جان خیلی خیلی ممنون .
    اما یه سئوال دارم ، خداوکیلی تویوتا کدوم مدلهاشه که قابل احترام نباشه یا کدوم مدلهاشه که الگو نباشه برای بقیه رقبا .
    هایلوکس که بینظیره
    اما همراه هایلوکس خیلی نامها هستند که هر کدومشون نمادی در صنعت خودرو هستند ، مثل :
    ((((کمری ، فور رانر ، راو۴ ، سری ۷۰ و ۷۹ ،کرولا ، لندکروزر ، پرادو ، یاریس ، هایس .))))
    اینها جهانی هستند ، بماند خودروهایی مثل آونسیس یا آوالون یا اوریون ، تاکوما و….. که مخصوص بازارها و قاره های خاص هستند .

    الان مدلهای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ گرونتر از وانت مزداهای صفر کیلومتر خرید فروش میشن . و صاحبان آنها میمیرند برای خودروهاشون .
    هنوز که هنوزه مدلهای دو کابین و تک کابین مدل ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ رنگ زرشکی داره خدایی میکنه و به قدری خوش ساخته که نه داشبورد و نه بدنه حالت خودش را مثل روز اول نگه داشته و هنوز صدای موتور در حالت درجا به بیرون دَرز نمیکنه .
    خداوکیلی اگر تونستید حتماً پشت فرمونش یا صندلی شاگرد بشینین و از این وانت ۲۶ ساله لذت ببرید.

    موافقم 3
    مخالفم 2
  6. امیر

    ۵ شهریور ۱۳۹۷
    سوابق: (2956 ديدگاه)

    فقط نسل 6

    موافقم 0
    مخالفم 0
  7. حمید

    ۶ شهریور ۱۳۹۷
    سوابق: (1724 ديدگاه)

    فقط‌ فورد f150

    موافقم 0
    مخالفم 0
  8. Mohamad

    ۶ شهریور ۱۳۹۷
    سوابق: (812 ديدگاه)

    مقاله جونداری بود، لذت بردیم
    سپاس

    موافقم 2
    مخالفم 0
  9. یاس ی

    ۶ شهریور ۱۳۹۷
    سوابق: (1019 ديدگاه)

    باحال بود، تویوتا هایلوکس تقریبا مرگ نداره، مدلهای 1985 و 1986 به بالا هنوز هم دارن مثل اسب کار میکنن و هر روز توی مسیر مرزها تردد میکنن.

    موافقم 1
    مخالفم 0
  10. كامي

    ۶ شهریور ۱۳۹۷
    سوابق: (1 ديدگاه)

    نسل دوم هنوز داره کار میکنه تو ایران ?

    موافقم 2
    مخالفم 0
    1. Sajjad

      ۶ شهریور ۱۳۹۷
      سوابق: (1867 ديدگاه)

      آره دیگه
      خودروی ژاپنی همینه

      موافقم 1
      مخالفم 0
  11. Ehsan. T

    ۱۱ بهمن ۱۳۹۷
    سوابق: (1 ديدگاه)

    هایلوکس واقعا مرگ نداره

    موافقم 1
    مخالفم 0
  12. حسین

    ۲۱ آبان ۱۳۹۸
    سوابق: (1 ديدگاه)

    سلام دوستان
    خواستم وانت تویوتا خریداری کنم مدل پایین خواهشمندم
    از کسانی که تویوتا نسل دوم ۱۹۷۵ اطلاعات دارن راهنمایی کنند سپاس

    موافقم 0
    مخالفم 0
  13. مهدی

    ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۹
    سوابق: (1 ديدگاه)

    سلام بزرگواران من یه مدل 78 وانت دارم که خیلی تمیزه ولی دو گلگیر جلو و درب عقبشو میخوام عوض کنم شما ادرسی یا فروشنده ای میشناسین که معرفی کنین برای خرید این دو قطعه ممنون میشم نو میخوام نه استوک

    موافقم 0
    مخالفم 1

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا