دنده عقب: امضای قرارداد میان فورد و شوروی سابق

پس از  گذشت ۲ سال از بازدیدهای اولیه و مذاکرات دوستانه، فورد موتورز در چنین روزی در سال ۱۹۲۹، توافقی را با اتحاد شوروی امضا کرد که به موجب آن قرار شد که این کمپانی به تولید خودرو در خاک این کشور بپردازد.

اتحاد جماهیر شوروی که در سال ۱۹۲۸ تنها ۲۰ هزار خودرو و یک کارخانه تولید کامیون داشت، از اشتیاق زیادی به پیوستن به جرگه تولید کنندگان خودرو برخوردار بود. در این میان، فورد که بر مهندسی و روش‌های تولید تمرکز داشت، گزینه‌ای بدیهی برای کمک در این زمینه به شوروی به شمار می‌رفت. هنری فورد (Henry Ford) که همیشه تفکر مستقلی در زیمنه بازار آزاد داشت نیز به جارت با کشورهای کمونیستی می‌پرداخت. در مقاله‌ای که در ماه می سال ۱۹۲۹ در «نیویورک تایمز» منتشر شده بود، این نقل‌قول از «فورد» در آن به چشم می‌خورد:

اینکه صنعت در کجا رونق بگیرد، اهمیت چندانی ندارد؛ هندوستان، چین یا روسیه. تمام جهان می‌تواند محصول آن را دریافت کند.

این قرارداد که در ۳۱ می سال ۱۹۲۹ میلادی در «دیربورن» ایالت میشیگان امریکا امضا شد، تصریح می‌کرد که فورد مسئولیت ساخت یک کارخانه در «نیژنی نوگورد» در ساحل رودخانه «ولگا» برای تولید خودروهای «مدل A» را برعهده خواهد گرفت.  همچنین یک کارخانه مونتاژ نیز به سرعت کار خود را در حومه شهر مسکو آغاز می‌کرد. در مقابل، اتحادیه جماهیر شوروی  خرید  ۷۲ دستگاه خودرو و تراک مونتاژ نشده فورد و همین‌طور تمام قطعات یدکی مورد نیاز را برای ۹ سال آینده تضمین می‌کرد؛ یعنی مجموعه‌ای حدود ۳۰ میلیون دلار از محصولات کمپانی فورد. والری یو. میشلوک (Valery U. Meshlauk)، معاون شورای عالی اقتصاد ملی، امضای قرارداد دیربورن را از جانب شوروی‌‌ها انجام داد. فورد برای اجرای تعهداتش در این توافق، مهندسان و عوامل اجرایی خود را به شوروی فرستاد.

در آن زمان، دولت ایالات متحده به صورت رسمی، اتحادیه جماهیر شوروی را برای مذاکرات سیاسی به رسمیت نمی‌شناخت و بنابراین، توافق فورد می‌توانست نظر همه را به سمت خود جلب کند. یک هفته پس از این توافق، شوروی اعلام کرد که قراردادهایی با ۱۵ کمپانی خارجی دیگر و از جمله «دوپونت» و RCA امضا خواهد کرد.

همان‌گونه که داگلاس برینکلی (Douglas Brinkley) در کتابش با عنوان «چرخ‌هایی برای جهان» در مورد «هنری فورد» و فورد موتورز می‌نویسد، این خودروساز بر اعتقادش مبنی بر ترویج کاپیتالیسم به عنوان بهترین شیوه برای از بین‌ بردن تدریجی کمونیسم استوار بوده است. از هر زاویه‌ای که به این موضوع نگاه کنیم، همکاری فورد در ساخت کارخانه‌های تولید وسایل نقلیه موتور در USSR، تأثیر بسیار زیادی بر روند حوادث جهان در آینده داشت؛ جایی که همین توانایی تولید خودرو به شوروی کمک کرد تا در جنگ جهانی دوم در جهبه شرقی بتواند بر آلمان پیروز شود. مطابق گفته «برینکلی»، در سال ۱۹۴۴، «استالین» در نامه‌ای به «اتاق بازرگانی ایالات متحده»، از «هنری فورد» به عنوان یکی از بهترین صنعتگران دنیا یاد کرد و طول عمر بیشتری را از خداوند برای وی خواست.