Cursor 13؛ قدرتمندترین نسخه FPT برای کامیون‌های جاده‌ای

فیات تکنولوژیز اینداستریال یا به اختصار FPT، عنوان یک شرکت ایتالیایی سازنده انجین، آکسل و گیربکس است که مجموعه‌‌ی فعالیت‌های Iveco، Case IH و New Holland را در خود جای داده و ۱۵۰ سال تجربه را با خود یدک می‌کشد. FPT در همین حال، همچنان به دنبال گسترش دانش و ظرفیت تکنولوژیک خود است. FPT اینداستریال مجموعه‌ گسترده‌ای از موتورهای دیزلی برای استفاده‌های مختلفی از جمله در کامیون‌های جاده‌ای، ماشین‌های کشاورزی، ساختمان‌سازی، حمل‌ونقل دریایی و نیروگاهی تولید می‌کند. حجم این موتورها نیز از ۲ لیتر آغاز شده و تا ابعاد بزرگ مانند ۲۰ لیتر ادامه می‌یابند. همچنین این کمپانی به ساخت برخی پیشرانه‌ها که به منظور استفاده از گاز طبیعی و بیو-متان طراحی شده‌اند، می‌پردازد. امّا تعداد موتورهایی که سوخت دیزلی در بخش جاده‌ای مصرف می‌کنند، بسیار زیاد است. در این میان، نسخه موسوم به Cursor 13 بزرگترین پیشرانه از این نوع محسوب می‌شود که به صورت ۱۲.۹ لیتری با ۶ سیلندر در یک ردیف است و قدرتی به میزان ۵۷۱ اسب‌بخار تولید می‌کند. همچنین گشتاور تولیدی این موتور، حداکثر برابر ۲۵۰۰ نیوتن‌متر است و به لطف سیستم دینامیک ECM در آن، Cursor 13 می‌تواند استانداردهای آلودگی یورو VI را برآورده کند.

سیستم پردازنده C13 به گونه‌ای مهندسی شده تا از عملکرد کاملاً بهینه قطعات داخلی موتور و سیستم پیشتیبانی آن اطمینان حاصل گردد. ECM به منظور کیفیت بالاتر سوخت‌رسانی انژکتوری، سیستم الکترونیکی انژکتور سوخت را برای هر کدام از سیلندرها به صورت جداگانه کنترل می‌کند. کنترل انژکتورها به مدیریت انجین و درجه حرارت سوخت، و همین طور، ایجاد تعادل در گشتاور تولیدی، کمک زیادی می‌کند. یکی دیگر از فاکتورهایی که بر عملکرد موتور تأثیرگذار است، یک توربوشارژر با فرم هندسی متغیر است که توسط ECM کنترل می‌شود. این توربوشارژر علاوه بر تقویت عملکرد، باعث تنظیم فشار سیلندرها در هنگام کاهش سرعت و ترمزگیری در موتور می‌گردد.

اگر یک پیشرانه بخواهد در زمان حیاتش، بیشترین پتانسیل خود را آزاد کند، نیازمند یک ساختار قوی و نیرومند است. موتور جدید FPT  بر اساس یک بلوک و ساب-بلوک مستحکم از جنس «چدن تثبیت شده» است. درون این بدنه، یک میل‌لنگ فولادی «میکرو-آلیاژی» قرار گرفته که موازنه آن با ۷ یاتاقان اصلی حمایت می‌شود. در انتهای شاتون‌های فولاد فشرده میکرو آلیاژی، پیستون‌های آلیاژ آلومینیومی «هایپر یوتکتیک» قرا گرفته‌اند. قطعات داخلی با استفاده از یک تونل سرمایش و یک ظرف بزرگ دایره‌ای که گردابه ایجاد می‌کند، طراحی شده‌اند و در نتیجه، با بهبود توزیع سوخت در سیلندر، بالاترین راندمان در سیستم پیشرانه فرام می‌شود.

آنچه در بالای بلوک موتور قرار گرفته، یک سرسیلندر یک‌تکه از جنس چدن با تثبیت نیکل است که به هر کدام از سیلندرها، ۴ سوپاپ اختصاص داده است. این سوپاپ‌ها با استفاده از بازوهای «رولر راکر» و یک میل‌بادامک در بالا کنترل می‌شوند. این میل بادامک دارای سه وضعیت (مکش، اگزوز و انژکتور) برای هر کدام از سیلندرها است و در پوششی از ۷ «یاتاقان گِرد» قرار گرفته است. حالت‌های انژکتور بر روی میل‌بادامک، باعث راه‌اندازی پمپ‌ انژکتورها می‌شوند (نازل و پمپ به صورت یک قطعه واحد هستند) که کنترل الکترونیکی آنها به وسیله ECM است. زمان‌بندی میل‌بادامک از چرخ‌دنده‌هایی ناشی می‌شود که در عقب بلوک انجین کار گذاشته شده‌اند؛ فرمی از طراحی که باعث دوام بیشتر و کاهش اثرات پیچشی در این رابطه می‌شود.

راندمان احتراق سوخت در C13، شروع بسیار خوبی برای تولید قدرت با آلودگی کم در این پیشرانه است، امّا این سیستم تنظیم آلودگی ‌های HI-eSCR است که باعث می‌شود که این موتور نیاز به یک سیستم بازچرخانی گاز اگزوز یا EGR نداشته باشد. HI-eSCR یک سیستم کاتالیست کاهشی است که از یک استراتژی کنترل پیمانه اوره با کمک شبکه‌ای هماهنگ از حسگرها به منظور پایش وضعیت اکسیدهای نیتروژن و آمونیاک استفاده می‌کند. به علاوه، درون SCR یک میکسر با درجه توربولانس بالا و با عایق حرارتی وجود دارد که به منظور پراکندگی بهتر اوره به کار گرفته می‌شود. مانند سایر قسمت‌های این پیشرانه، مانیتورینگ سیستم HI-eSCR نیز توسط ECM انجام می‌گردد.

علاوه بر فعالیت‌های توسعه‌ پیشرانه که در FPT اینداستریال وجود دارند، این کمپانی اشتیاق زیادی نیز به دنیای سرعت دارد. نمونه‌اش، تلاش موفقیت‌آمیزی است که در ساخت نسخه مسابقه‌ای Cursor 13 در کامیون‌های Iveco برای رقابت‌های رالی داکار انجام داده است. FPT برای سال ۲۰۱۸ نیز یک نسخه ارتقا یافته از C13 آماده کرده که پیشرانه کامیون‌های Iveco را در رقابت‌های داکار و «افریکا اِکو» تأمین خواهد کرد. این موتورهای خاص می‌توانند تا یک هزار اسب‌بخار قدرت تولید کنند و از سطح دریا تا مسیرهای مرتفع کوهستانی، عملکرد بهینه خود را داشته باشند.