در حالی که بحث واگذاری سایپا به بخش خصوصی به یکی از داغ‌ترین موضوعات اقتصادی کشور تبدیل شده، حضور نام‌هایی چون بابک زنجانی، گروه ماموت، کرمان موتور و کنسرسیوم انتخاب، این رقابت را وارد فاز حساسی کرده است. اما پرسش اصلی همچنان باقی‌ست: چرا شرکتی با میلیاردها تومان زیان انباشته، ناگهان این‌همه خواهان پیدا کرده؟ و آیا وعده سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری واقعاً به احیای این غول خسته خودروسازی منجر خواهد شد یا اهداف دیگری در پشت پرده نهفته است؟
در هفته‌های اخیر، موضوع واگذاری بلوک ۴۲ درصدی سهام سایپا به بخش خصوصی به یکی از مهم‌ترین مباحث حوزه اقتصاد و صنعت ایران تبدیل شده است. این بلوک مدیریتی که از سوی دولت عرضه می‌شود، خریداران و کنسرسیوم‌های مختلفی را به خط کرده؛ از گروه‌هایی وابسته به چهره جنجالی بابک زنجانی گرفته تا مجموعه‌های صنعتی شناخته‌شده‌ای مانند کرمان موتور و انتخاب. اما این سؤال اساسی در ذهن بسیاری شکل گرفته: چرا سایپا با بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته، ناگهان این‌قدر جذاب شده است؟
بر اساس گزارش‌های رسمی، روند اهلیت‌سنجی خریداران سایپا آغاز شده و تاکنون چند گروه اصلی وارد رقابت شده‌اند:
| گروه | اعضای اصلی | مشخصات |
|---|---|---|
| گروه اول | هلدینگ دات‌وان وابسته به بابک زنجانی | جنجالی‌ترین گزینه با ادعای سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد دلاری |
| گروه دوم | کرمان موتور + بانک شهر | کنسرسیومی با سابقه صنعتی و حمایت مالی بانکی |
| گروه سوم | انتخاب الکترونیک، پرشیاخودرو، گروه فرزانگان | ترکیبی از تجربه صنعت و واردات خودرو |
| گروه چهارم | گروه گلستان (مالک فردا موتور) | برند خصوصی با سابقه در تولید خودرو |
| گروه پنجم | علی انصاری (ایران‌مال) | چهره اقتصادی با نفوذ و منابع مالی گسترده بانک آینده |
زنجانی وارد می‌شود
ماجرای ورود بابک زنجانی به این رقابت، نقطه عطف ماجراست. زنجانی که سال‌هاست نامش با پرونده‌های سنگین اقتصادی گره خورده، در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) در واکنش به کنسرسیوم کرمان موتور و بانک شهر نوشت:
ایجاد کنسرسیوم‌های پفکی و لب و دهنی که با پول دولت در بانک‌ها می‌خوان سهام دولت رو بخرن بیشتر یک شوی تبلیغاتی‌ست. برای رقابت در خرید سهام سایپا باید بیش از دو میلیارد دلار پول نقد رو کرد…
این ادعا که زنجانی آماده تزریق سرمایه ۲ میلیارد دلاری به سایپا است، با توئیت افشاگرانه یاشار سلطانی روزنامه‌نگار نیز تقویت شد. سلطانی با استناد به اسناد رسمی دولت آمریکا نوشت:
بابک زنجانی و دارایی ۲۰ میلیارد دلاری‌اش که در سال ۲۰۱۳ تحریم شده بود، بعدها از فهرست تحریم خارج شده‌اند…
اگر این ادعاها را بپذیریم، زنجانی از حیث توان مالی مشکلی برای تصاحب سایپا ندارد. اما آیا چنین سرمایه‌گذاری‌ای در یک شرکت بشدت بدهکار، که سال‌هاست با ساختار ناکارآمد، نیروهای مازاد، تولید زیان‌ده و وابستگی به دولت اداره می‌شود، عقلانی است؟
با دو میلیارد دلار چه می‌توان کرد؟
بیایید فرض کنیم یک سرمایه‌گذار خصوصی، همین دو میلیارد دلار را برای ورود به صنعت خودرو ایران کنار گذاشته باشد. آیا خرید سایپا بهترین گزینه ممکن است؟ پاسخ از منظر فنی، اقتصادی و صنعتی احتمالاً منفی است. با این بودجه، می‌توان:
- یک استارتاپ خودرویی نوین از پایه تأسیس کرد، با ساختار منعطف، چابک، دیجیتالی و مدرن
- سهام قابل توجهی از شرکت‌های نوآور چینی مانند Neta یا Leapmotor را خرید که اکنون برای سرمایه‌گذاران خارجی باز هستند
- مشارکت در شرکت‌های مهندسی اروپایی یا آسیایی که به علت کاهش فروش به دنبال شرکای جدید هستند
- احداث یک مگافکتوری مدرن با خطوط تولید رباتیک و ظرفیت تولید سالانه بالا
- خلق یا احیای یک برند قدرتمند ملی با طراحی محصولات روز دنیا و تمرکز بر صادرات مثلاً احیای برندی چون هیلمن که آشنای ایرانیان و اروپائیان است
حتی می‌توان برای ورود به بازار ایران، از مزیت تعرفه‌های حمایتی نیز استفاده کرد تا در مدت کوتاهی به سود عملیاتی رسید.
پس چرا سایپا؟
اما همچنان سؤال باقی‌ست: چرا زنجانی یا دیگر سرمایه‌گذاران مایل به تصاحب سایپا هستند؟ پاسخ، شاید در دارایی‌های پنهان سایپا نهفته باشد:
- مالکیت زمین‌ها و املاک ارزشمند در نقاط مختلف کشور
- زیرمجموعه‌هایی مثل پارس‌خودرو، سایپادیزل، زامیاد، سایپا یدک، مگاموتور و… که بعضی سودآورند
- امکان دسترسی به سهم قابل توجه بازار خودرو داخلی
- ظرفیت‌های انحصاری تولید، مجوزها و قراردادهای دولتی
- نفوذ در زنجیره تأمین خودروسازی کشور
برای یک سرمایه‌گذار با اهداف غیرصنعتی، این‌ها می‌تواند جذاب‌تر از سود عملیاتی باشد. به بیان دیگر، خرید سایپا، خرید یک امپراطوری از دارایی‌هاست، نه الزاماً یک کارخانه خودروسازی زیان‌ده!
نتیجه‌گیری
ادعای تزریق ۲ میلیارد دلار از سوی بابک زنجانی یا دیگر خریداران بالقوه، اگر واقعی باشد، می‌تواند مسیر صنعت خودرو ایران را دگرگون کند؛ به شرط آنکه این سرمایه برای تحول ساختاری و مدرن‌سازی بنیادین صرف شود، نه برای ادامه وضعیت موجود. اما تا وقتی اهداف خریداران، نوع مالکیت، نحوه بهره‌برداری از دارایی‌ها و برنامه توسعه محصول مشخص نباشد، همچنان باید با دیده تردید به این واگذاری‌ها نگریست.
سؤال پایانی برای مخاطبان پدال
شما اگر ۲ میلیارد دلار سرمایه داشتید، ترجیح می‌دادید سایپا را بخرید یا برند خودتان را از صفر بسازید؟
اسی
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴والا منم اگ این پولو داشتم همچین شرکتی مثل سایپا که ارابه مرگ میسازه و فرو میکنه به مردم رو میخریدم
احسان
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴ایده خودم رو با مدرن سازی محصولات از نو می ساختم
ardalan94
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴بیست میلیارد دلار رو از کجا اوردن ایشون
مهدی
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴تا هر شرکتی کارخانه ای دولتی باشه هیچ وقت پیشرفت نمیکنه تنها با خصوصی کردن شرکت‌ها پیشرفت میکنه وقتی شرکت خصوصی باشه حقوق یه کارگر کارمند حقوق اداره کار میدن ولی دولتی که شد وقتی حقوق یه مهندس میشه دویست سیصد باید به کارمند چهل پنجاه بدن برای همینه همه دوست دارن برن اورگان دولتی استخدام بشن مخصوصا سایپا ایران خودرو ببینید تو کرمان موتور مدیران خودرو این خبرها هست نه نیست چون خصوصی هست صاحب بالای سرش هست
نگار
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴بابک زنجانی دزد نیست و همیشه راست گفته،،،ماها زیادی احمقیم و امثال این شخصو خوب نمیشناسیم این عیب ما هست،،،آدم به این با هوشی و خوبی کدوم دزدی نه بابا نگو
انشان
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴دومیلیاردو هفتصد میلیون دلار از سرمایه مملکت را چاپید ، به اعدام محکوم شد ، حالا هم دارد تجارت می کند ، چه چیزی را باور کنیم ، واقعا که مسخره است 😕
ahmad
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴اون پول رو پس داد
از همون مستراحی که اخبار اختلاس ها رو دنبال می کنی ، توی همون اخباری که اختلاس ش رو سالها پیش اعلام کرد از همون طریق اعلام کردن ، توسط وکلا و نماینده هاش ، وکالت داده شد همراه ماموران امنیتی با تایید و مجوز قوه قضاییه ، رفتن یه کشور دیگه {احتمالا همین کشورهای اطراف} ، معادل پولی که بلوکه شده بود{دومیلیارد و ششصد میلیون دلار} و بخاطر تحریم نمی شد برگرده {رابطه بانکی نداریم بانک مرکزی مون تحریم – سوییفت تحریم مون کرده و این پول حجم ش فوق العاده زیادهه}
معادل همون رو ، سنگ های گران قیمت {احتمالا الماس و….} خریدن آوردن تو ایران ارزش این اجناس توسط کارشناس قوه قضاییه تایید شد و بعد آزادش کردن الان مشروط آزادهه و گاهی هم مرخصی میاد بیرون
بابک زنجانی و امثالش ، کسانی بودن که زمانی که ایران وسط تحریم شدید دور اول اوباما ایران عین خر گیر کرده بود تو گل و مشکل کسری بودجه ایران رو گرفته بود ، حاضر شدن نفت رو بگیرن و ببرن با واسطه بصورت شخصی با زرنگی بفروشن و پولش رو برگردونن {ایران نمی تونست نفت بفروشه و تحریم نفت باعث شده بود فروش نفت ایران کم بشه} بودجه عمومی ایران به درآمد حاصل از فروش نفت وابسته ست عملا بعد تحریم نفتی تا الان ما کسری بودجه داریم تا همین الان
امثال این بابک زنجانی ها اگه نبودن ، سال های اول تحریم ، دولت مستقر توی نیازهای اولیه مردم هم گیر می کرد و صف های طولانی با قیمت های سرسام آور برای نیاز های اولیه مردم مثل نون میوه گوشت برنج و…. تشکیل میشد
آیا برای رضای خدا این کار رو کرده؟ معلومه که نه پورسانت و درصد ش رو برداشته و پول به جیب زده
ولی هر کسی نه توان این کار ها رو داره نه عرضه ش رو — هر تاجری نمیاد اینجوری حیثیت و اعتبار خودش رو به خطر بندازه
زنجانی و امثال زنجانی {تاجرهایی که تحریم رو برای ایران دور زدن} جرات نمی کنن پاشون رو از ایران بیرون بگذارن {خصوصا کشورهای اروپایی و وابسته به امریکا} که اگر برند معلوم نیست چه بلایی سرشون میاد
چشماتون رو باز کنید – بیدار شید بجای تکرار حرف های رسانه ها ، سعی کنید خودتون هم فکر کنید سعی که دیگه می تونید بکنید
حق
۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴احسنت واقعا به حق بود ول کنید افکار و صحبتهای رسانه هارو امثال بابک مخ اقتصادی هستن اگر تو این کشور کاره ای بودم و یا حتی اجازه فقط پیشنهاد دو وزیر به رییس‌جمهور داشتم قطع به یقین یکی بابک زنجانی و دیگری شهرام جزایری بودن هردو نخبه اقتصادی هردو استاد معاملات جهانی یکی وزیر دارایی و یکی وزیر نفت ، بعد می‌دیدیم که به چه شکوفایی می رچهسیدیم ما نخبه هارو یا فرا ی میدیم یا گوشه نشین میکنیم به ولا بابک یا شهرام هرکدوم کافیه یکی دوماه بشن رییس مرکزی ببینید قیمت دلار تا کجا پایین میاد تعصب نکشید ولی هرکی الان وزیر با مدیر شده نه دانش نه تعهد و نه تخصص، از زنجانی و جزایری دزدتر و اختلاسگرتر .
Mm
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴یکی نیست از اینا بپرسه تو این همه سرمایه رو از کجا اوردی. سرباز راننده ریس بانک مرکزی. امثال زنجانی. علی انصاری و… باعث تورم کلان تو ایران هستند. با دو میلیارد میشه ریال رو خرید
...
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴درسته بی مشکل نبود ولی کسی که به عربستان نفت فروخته پولش میاره ایران بهتر میتونه بره کاندا همه را فراری بدید متهجرا
چلمبری
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴اگر ۱۰ نفر مثل بابک زنجانی تو هر کشوری باشه اون کشور نه گدا داره نه دزد بلکه همه تو رفاه و آسایش زندگی میکنن حالا کشور ما یکی از این زنجانیها رو داریم باید دودستی نگهش داریم تا ازمون نگیرن،کسانی که زنجانی رو میشناسن میفهمن منچی میگم
کیا
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴یکی مثل مریم میرزاخانی که با تلاشهای شبانه روزی برنده مدال فیلدز میشه و اینجوری باعث سربلندی ایران و ایرانی میشه یکی هم مثل بابک زنجانی که با بالا کشیدن و دزدیدن و غارت پول و سرمایه این مردم شریف مایه شرم ایران و ایرانی است .
محمد
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴مریم میرزاخانی چه فایده ای برای ایران داشته؟
باز این بابک برای ایران پولشویی می کرده.
اصلاً ببین آورده‌ی اقتصادی کدوم بیشتره.
خان داداش
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴سلام
توجه کنید…
این ۲میلیارد دلار قرار نیست وارد سایپا یا صنعت خودروسازی بشه ، بلکه قراره ب مالک قبلی داده بشه تا رضایت بده و برای همیشه از سایپا خارج بشه، ب جیب فروشنده میره نه سایپا
پس بحث ورود نقدینگی ب این خودرو ساز و برطرف شدن مشکلات ، یه تحلیل آبکی و اشتباس
مگه وقتی شما یک ملکی رو میخرید ، مثلا یک مغازه رو میخرید ، فروشنده پولی ک از شما گرفته رو میذاره توی دخل مغازه و همه رو با هم ب شما میده و میره ؟؟؟؟؟
مهدی
۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴اتفاقا دقیقا می ره تو جیب سایپا و باز برمی گرده تو جیب خود خریدار چون فروشنده خود سایپا و زیر مجموعه هاش هستن
عبدالرضا
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴بهتر بود سوال عوض میکردی مینوشتی
چرا هنوز دادگاه بابی جون را نگرفتن
تو این مملکت دزد ها راست راست چرخن
مهدی
۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴به قول بابام میگه: هر کس در ایران صاحب سیم و زر ست ! حرف غلطش از همه مقبول ترست ایشون پول دارن اگه وسط ظهر گفتن الان شب هست شما خودتون را پاره کنید نمیتونید. ثابت کنید که نیست چون متاسفانه فساد از ریشه به ساقه و میوه رسیده
A.S.G 27
۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴من اگر به شخصه دو میلیارد دلار داشتم سایپا رو نمی گرفتم . چون همون‌طور که اشاره کردید سایپا به شدت از بنیه مشکل داره و نفوذ هایی از سوی دولتی آسوده مون نخواهد گذاشت . و همچنین سایپا در میان مردم چهره ی کاملا منفوری داره و تا بخوایم این چهره رو از بین ببریم و اعتماد بسازیم سالها زمان می‌بره .
من خودم اگر دو میلیارد دلار داشتم استارتاپ هایی در زمینه خودرو شروع می کردم . و کمپانی های مادر رو در شهر های صنعتی و معدنی مانند تبریز بنیه گذاری می کردم چون هم نیروی کار خوبی داره هم معادن خوب و نزدیکی داره که کار رو راحت تر می کنه .
در زمینه ی تکنولوژی هم و نیروی کار ناظر از جمله مهندسین ، از صنعتی شریف انتخاب می کردم . یواش یواش با تولید هاچبک و سدان های ارزون اقتصادی به یه بخش محبوب بازار تبدیل می شدم و صادرات رو در صورت امکان شروع می کردم و با کشور هایی مثل ترکیه وارد صادرات می شدم . چون بازار خودرویی آنچنان خوف ناکی مثل اروپا ندارن و به راحتی می شد از طریق ترکیه وارد بازار های جهانی شد
این رویا و نظر من بود . امیدوارم هر اتفاقی که میوفته به نفع مردم باشه و از دست این ماشین های فرسوده و ما کار آمد راحت شیم
حسین دهمرد
۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴فقط اون عکس فتوشاپ شده وسط خط تولید لامصب انگار ایلان ماسکه وسط گیگافکتوری
Hm
۱۶ خرداد ۱۴۰۴بابک زنجانی= ایلان ماسک مناطق محروم :/