صنایع نظامیصنایع هوایی

جت F-117 نایت هاوک؛ جنگنده/بمب‌افکن پنهان‌کار با قابلیت‌های برجسته

F-117 نایت هاوک جزو برجسته‌ترین هواپیماهای نظامی دنیاست که بین کارشناسان بر سر کلاس‌بندی آن به عنوان جنگنده یا بمب‌افکن اختلاف‌نظرهایی وجود دارد.
جت F-117 نایت هاوک

پس از درخواست نیروی هوایی آمریکا برای تولید یک جنگنده غیر قابل شناسایی که توانایی حمله به اهداف با ارزش را داشته باشد، بخش اسکانک ورکس لاکهید کار روی F-117 نایت هاوک را در سال ۱۹۷۷ شروع کرد. اولین پرواز F-117A تا سال ۱۹۸۱ به دست نیروی هوایی آمریکا رسید و تا دو سال بعد به‌صورت کاملاً عملیاتی در اختیار این نیرو قرار گرفت. تولید نایت هاوک به‌صورت کاملاً سری ادامه یافت و سرانجام در سال ۱۹۸۸ بود که نیروی هوایی به‌صورت عمومی آن را معرفی کرد. مردم عادی تا دو سال بعد هم نتوانستند آن را به‌صورت واقعی مشاهده کنند و این در حالی بود که F-117 نایت هاوک به مدت ۷ سال مأموریت‌های پروازی متنوعی را انجام می‌داد. سرانجام این جنگنده پنهان‌کار در سال ۲۰۰۸ بازنشسته شد.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید نایت هاوک ظاهری خاص‌تر نسبت به جنگنده‌های سنتی دارد و طراحی تیز و متمایز آن از جنگنده F-22 رپتور و حتی بمب‌افکن B-2 نورث روپ گرومن الهام گرفته است. F-117 بی‌شک به عنوان یک جت جنگنده طراحی شده اما تفاوت‌های شاخصی با جنگنده‌های مرسوم دارد. در ابتدا باید گفت نایت هاوک فاقد هرگونه سلاح بوده است، ویژگی‌ای که تقریباً از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون در تمامی جنگنده‌ها دیده می‌شود. البته بخش‌های داخلی این هواپیمای نظامی توانایی حمل هر نوع سلاحی را دارد اما F-117 موشک‌های هوا به هوا را حمل نکرده است. همچنین هرگز هیچ خبری از رهگیری هواپیماهای دیگر توسط نایت هاوک منتشر نشده است. با اینکه جنگنده موردبحث تا چند سال قبل از معرفی عمومی در حال انجام مأموریت بوده اما وقوع جنگ خلیج‌فارس اهداف دقیق این پرنده را بازگو کرد.

F-117 نایت هاوک در عملیات طوفان صحرای جنگ خلیج‌فارس در سال ۱۹۹۱ تعداد ۱۲۷۱ سورتی پرواز را انجام داد و همه نمونه‌های آن بدون کوچک‌ترین مشکلی به پایگاه خود برگشتند. نایت هاوک ها حرف اول را در آسمان می‌زدند. برخلاف جنگنده‌های سنتی، F-117 نمی‌توانست از همان لحظه اول عملیاتی باشد بلکه آماده‌سازی آن برای مأموریت تا شش ساعت طول می‌کشید بنابراین برای رهگیری پرنده‌های دشمن بکار نمی‌رفت. البته نایت هاوک ها گزینه‌ای ایده آل برای مأموریت‌های برنامه ریزی شده و دقیق بودند.

تقریباً ۳۶ فروند F-117 نایت هاوک در عملیات طوفان صحرا حضور داشتند و تا ۲.۵ درصد نیروهای جنگنده هوابرد شامل حدود ۱۹۰۰ فروند جنگنده و بمب‌افکن را تشکیل می‌دادند. البته این هواپیماها بیش از یک سوم بمباران‌های اولین شب جنگ را انجام داده و بمب‌های هدایت‌لیزری GBU-27 را بر سر سربازان عراقی ریختند. نایت هاوک ها در این عملیات اساساً به عنوان بمب‌افکن عمل کردند و در مجموع بیش از ۲ هزار تن بمب را روی زمین رها کردند. توانایی‌های پنهان‌کاری این هواپیما باعث شد به‌صورت مخفیانه از آسمان عراق عبور کرده و آسیب‌های زیادی به پدافند این کشور بزند. F-117 نایت هاوک تنها هواپیمایی بود که توانست بدون شناسایی شدن به اهدافی در بغداد حمله کند.

اما درحالی‌که F-117 نایت هاوک جزو موفق‌ترین هواپیماهای نظامی هجومی بوده است، چرا بجای عبارت بمب‌افکن یا حتی هواپیمای هجومی با واژه جنگنده شناخته شده است؟ نام جنگنده برای خلبان‌ها به ویژه خلبان‌های ماهر و باتجربه جذابیت بیشتری در مقایسه با نام هجومی دارد و نیروی هوایی آمریکا نیز می‌خواست بهترین خلبان‌ها را درگیر پروژه نایت هاوک کند. این هواپیما از دو پیشرانه F404-F1D2 جنرال الکتریک استفاده کرده هرچند برخلاف اکثر جنگنده‌های دوران خود نمی‌تواند از سرعت صوت فراتر رود. در واقع حداکثر سرعت نایت هاوک برابر با ۱۱۰۰ کیلومتر در ساعت است. این جنگنده نمی‌تواند با F-15 یا F-14 برابری کند و نبود سلاح و توپ نشانه‌ای واضح از عدم توانایی آن در داگ فایت با جنگنده‌های دشمن است. تا آنجایی که می‌دانیم هیچ‌کدام از نمونه‌های نایت هاوک تولیدی حامل موشک‌های هوا به هوا نبوده‌اند اما به احتمال زیاد امکان حمل چنین سلاح‌هایی وجود داشته است.

یکی از خلبان‌های بازنشسته نیروی هوایی آمریکا با ذکر خاطراتی از خلبانی با F-117 می‌گوید این کشور به دنبال تولید جنگنده‌ای پنهان‌کار برای هشدار دادن به هوابرد شوروی و کنترل اوضاع نظامی بود. واضح است که اگر نایت هاوک نمی‌توانست هیچ‌گونه سلاح هوا به هوایی حمل کند این برنامه‌ها ناقص می‌ماندند. او می‌گوید:

F-117 نایت هاوک می‌توانست هرگونه سلاحی را به جز موشک اسپارو که دارای هدایت راداری است حمل کند؛ بنابراین امکان حمل موشک‌های هوا به هوا نیز وجود داشته است

از آنجایی که نایت هاوک هرگز به چنین مأموریتی فرستاده نشده بنابراین از نام هجومی برای آن استفاده نشده است. این نام برای هواپیماهایی بکار می‌رود که فقط به اهداف زمینی و دریایی و با سلاح‌های عادی و تخصصی حمله می‌کنند.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۳۷ رای

شاهین احمدزاده

نویسنده و مترجم مجله "پدال"

مطالب مشابه

‫۱۷ دیدگاه‌ها

  1. ممد ژانگولر

    ۱۸ آبان ۱۴۰۳
    سوابق: (4171 ديدگاه)

    قشنگ از طراحیش معلومه دقیقا میزنه به سولاخ هدف . مورچه ها در امان نیستن چه برسه به بزرگتراش

    موافقم 38
    مخالفم 14
  2. محمدهادی

    ۱۸ آبان ۱۴۰۳
    سوابق: (2445 ديدگاه)

    «طراحی تیز و متمایز خود را از اف ۲۲ رپتور الهام گرفته»؟؟!
    آقا واجبه حتما همیشه توی مطالب خفن اسم رپتور رو هم یجوری ربطش بدید؟!
    آخه رپتور در اوایل دهه ۸۰ کجا بوده!!
    رپتور طی تحربیات بدست آمده از همین شاهین شب و اون SR71 در دهه های قبل تر شکل گرفت
    رپتور تو دوران نایت هاوک کجا بوده؟!
    انقد همه جا زود اسمشو وسط نندازید دیگه آقا

    موافقم 37
    مخالفم 3
    1. datsun

      ۱۸ آبان ۱۴۰۳
      سوابق: (3954 ديدگاه)

      این برگرفته و ادامه دهنده هو بلو (Have Blue) و ربط دادنش به اف ۲۲ و b2 مسخرس از اونجای که تو مجازی زیاد برا اف ۲۲ و b2 کف خون قاطی میکنن ظاهرا نویسنده به همین منظور اسم این دوتا رو هم اورده،

      موافقم 21
      مخالفم 4
    2. Mosafer

      ۱۸ آبان ۱۴۰۳
      سوابق: (231 ديدگاه)

      متاسفانه مقاله ناقص هست و نظر شما درسته f22 سالها بعد ساخته شده.

      موافقم 13
      مخالفم 1
  3. محمد

    ۱۸ آبان ۱۴۰۳
    سوابق: (1252 ديدگاه)

    اف ۱۱۷ همین الان به طور کامل باز نشست نشده و به صورت ذخیره نگهداری می شوند ولی تعدادی هم فعال هستند.
    تا قبل از ۲۰۲۲ تعدادی تو خاورمیانه بودند که الان احتمالا بیشتر شده.
    البته احتمال داره با افزایش تهدیدات ارتقاشون‌ بدن و در شرق آسیا استفاده بشوند.

    موافقم 18
    مخالفم 1
  4. محمد

    ۱۸ آبان ۱۴۰۳
    سوابق: (1252 ديدگاه)

    دلیل این همه خطوط تیز در طراحی انحراف امواج رادار است.

    موافقم 16
    مخالفم 0
  5. جرمی کلارکسون

    ۱۸ آبان ۱۴۰۳
    سوابق: (1019 ديدگاه)

    تو یوگسلاوی با سام ۳ زدنش

    موافقم 23
    مخالفم 22
    1. محمدهادی

      ۱۸ آبان ۱۴۰۳
      سوابق: (2445 ديدگاه)

      آره
      تو یوگوسلاوی یبار زدنش
      اونم با یه موشک پدافندی قدیمی
      ولی بجز اون مورد در تمام عملیات هاش عالی عملکرده
      شاید یکی از دلایل شکار شدنش هم سرعت پایینش و عدم فصله گرفتن سریع از منطقه هطر و اینکه اساسا این پرنده برای مانورهای سنگین ساخته نشده بوده باشه
      بهرحال پنهانکار ها هم ممکنه روزی به دام پدافند بیوفتن

      موافقم 16
      مخالفم 6
      1. جرمی کلارکسون

        ۱۹ آبان ۱۴۰۳
        سوابق: (1019 ديدگاه)

        گفتیم یه اطلاعات به دوستان اضافه کنیم که یکبار ساقط شده همه دیس کردن
        حتما باید تعریف کرد

        موافقم 11
        مخالفم 1
    2. یانکی من هم فرزند کسی هستم

      ۱۹ آبان ۱۴۰۳
      سوابق: (344 ديدگاه)

      درسته زدنش ولی اینجا حماقت کاربرهای این هیولا و درایت پدافند یوگوسلاوی باعث شد یک بار شکست بخوره.داستان از این قراره که این بمب افکن آنقدر به خودش مطمعن بوده فقط از یک مسیر میومده و میرفتن و اینو حریف متوجه میشه و حتی دیده‌بان داشتن نزدیک موقعیت حریف نیروهای یوگوسلاوی و دفعه بعدی با زمانبندی دقیق مسیر رو حدس میزنن و خلبان بمب افکن هم خیالش راحت به مسیر ادامه میده و برخورد صورت میگیره.این درس بزرگی داد به ارتش آ مریکا

      موافقم 8
      مخالفم 1
    3. ali

      ۱۹ آبان ۱۴۰۳
      سوابق: (192 ديدگاه)

      با سلام
      البته اون زدنش که یوگوسلاوی کرد حاصل کار پدافند نبود.(منظورم به لحاظ ره گیری و …)بلکه یه کار اطلاعاتی دقیق بود که تونستن بفهمن این دقیقا کی بلند می شه از زمین.با یه کار اطلاعاتی توستن بزننش نه استفاده از تکنولوژی

      موافقم 7
      مخالفم 3
  6. 𝐀𝐥𝐢

    ۱۸ آبان ۱۴۰۳
    سوابق: (1590 ديدگاه)

    طراحی متمایزی داره

  7. Sina

    ۱۸ آبان ۱۴۰۳
    سوابق: (831 ديدگاه)

    ۱۹۷۷
    ۴۷ سال پیش
    همچین چیزی….

    موافقم 17
    مخالفم 2
    1. Iman9911

      ۱۸ آبان ۱۴۰۳
      سوابق: (27 ديدگاه)

      سال ۱۹۸۱ بدست USAF رسید اما مردم تا حوالی ۱۹۹۰ ندیدنش !
      یعنی حدود یک دهه عملیات کرد ، بعد که کار اصلیشو انجام داد تازه مردم شناختند ! غیر از اینم از نیروهای نظامی امریکا توقعی نمیره
      شک ندارم همین الانم SR72 که جانشین بلک برده در حال عملیاته اما خبر خاصی ازش نمیدن . داستان تاپ گان و سلاح های عجیب و غریب اونم توسط امریکا واقعیت داره . بلخره میلیاردها دلار پول که شک ندارم خیلی بیشتر از این اعداد اعلامیه باید یجا خرج شه دیگه

      موافقم 23
      مخالفم 1
    2. datsun

      ۱۸ آبان ۱۴۰۳
      سوابق: (3954 ديدگاه)

      صنعت هوایی سالها جلو تر صنایع دیگه مثلا خودرو سازیه دلیش هم جنگهای زیادی که اتفاق افتاد و سرمایه گذاری هنگفت کشورها برای حفظ حاکمیت

      موافقم 14
      مخالفم 3
  8. مهدی دهقان

    ۱۹ آبان ۱۴۰۳
    سوابق: (28 ديدگاه)

    این هواگرد یه بمبره اصن رادار نداره که بتونه با جنگنده های دشمن درگیر بشه الان میان میگن موشک حرارتی مثل سایدواندر رو حمل میتونه بکنه ولی موشک حرارتی رو که بالگردها هم میتونن شلیک کنن برا گمراه کردن شوروی اسمشو جنگنده گذاشتن الزامات یه جنگنده شامل رادار سرعت و چالاکی رو اصلا نداره حالا هی بگین جنگنده

  9. حسین زرگر

    ۲۵ آبان ۱۴۰۳
    سوابق: (1 ديدگاه)

    یعنی وقتی ما ایرانی ها فقط میتونستیم بواسطه فروش نفت خریدارهواپیماها چه نظامی چه مسافربری باشیم آمریکا یه همچین عجوبه ای ساخته البته منظورم همه هواپیماهای شاخصی است که داشته و داره ….
    اونوقت مردم انتظاردارند ایران جنگنده نسل پنج بسازه
    من خیلی جاها دیدم که هواپیماهای یاسین ؛ کوثر؛ ساعقه؛ قاهر؛ سیمرغ و….. یاهمین توبولف ۱۴۰ که با اکراین مشترک دراصفهان ساختیم ومسخره میکنند ماباید قبول کنیم که از زمان نادرشاه به بعدتا پنج شش دهه قبل ایران درجا میزده والان هم همینکه درمنطقه خودمون سرآمدیم باید شکرگذارخداوند وقدردان زحمتکشانش باشیم
    ورهبری آینده نگری که محکم ایستاد ونگذاشت قدرت موشکی ما را تضعیف کنند

    موافقم 3
    مخالفم 2

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا