در ادامه سلسله مقالات علمی و آموزشی پدال می‌خواهیم به موضوع خرابی استپر موتور خودروهای پرطرفدار بازار بپردازیم.
استپر موتور خودرو با وجود ابعاد کوچک خود نقش مهمی بر عهده دارد و خرابی آن می‌تواند مشکلات متنوعی ایجاد کند. این قطعه روی دریچه گاز خودرو نصب شده و با تنظیم دور آرام موتور مانع خاموش شدن وسیله نقلیه می‌شود. خرابی استپر موتور با مشکلاتی همچون نوسان دور موتور، خاموش شدن خودرو و… همراه است. ما در این مقاله شما را با وظایف استپر موتور، نشانه‌های خرابی آن و راهکارهای رفع چنین مشکلاتی آشنا خواهیم کرد.
استپر موتور چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
استپر موتور روی دریچه گاز خودرو نصب می‌شود تا مانع خاموش شدن موتور شود. استپر با همکاری دریچه گاز اطلاعات ضروری را به ECU ارسال و دستورات لازم را دریافت میکند. استپر میزان هوای ورودی به موتور را کنترل میکند. شایان ذکر است این کار با حرکت سوپاپ استپر صورت می‌گیرد و بر اساس دستورات ارسالی از ECU، استپر باز یا بسته خواهد شد تا میزان هوای ورودی تنظیم گردد. وظیفه دیگر استپر تنظیم دور آرام موتور در مواقع گوناگون از جمله زمان به‌کارگیری کولر خودروست. همچنین استپر موتور در حین تنظیم دنده وظیفه تنظیم سرعت خودرو را نیز بر عهده دارد.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی سنسور دریچه گاز خودرو چیست؟
علائم خرابی استپر موتور که باید بشناسید
در ادامه به رایج‌ترین علائم خرابی استپر موتور خودرو می‌پردازیم.
خاموش شدن ناگهانی خودرو
استپر به دلیل محل نصب خود در معرض آلودگی قرار دارد و با خرابی آن خودرو به‌صورت ناگهانی خاموش می‌شود که این موضوع به ویژه در ترافیک می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
نوسان دور موتور
با توجه به وظیفه استپر در تنظیم دور آرام، وجود ایراد در این قطعه موجب نوسان دور موتور خواهد شد.
روشن شدن چراغ چک
چراغ چک می‌تواند بنا به دلایل گوناگون روشن شود. در صورتی که به خرابی استپر موتور مشکوک هستید با استفاده از دستگاه دیاگ و بررسی کد خطا می‌توانید از عملکرد این قطعه مطلع شوید.
افت دور موتور با بار اضافی
همان‌طور که گفته شد یکی از وظایف استپر موتور تنظیم دور موتور در شرایط گوناگون است. به‌طور مثال روشن کردن کولر خودرو باعث وارد شدن بار اضافی به موتور می‌شود و استپر با تنظیم دور آرام موتور شرایط را بهینه می‌سازد. خرابی استپر موتور باعث خواهد شد دور موتور حین روشن کردن کولر و شرایطی مشابه آن افت کند.
بد روشن شدن موتور در هوای سرد
بد نیست بدانید استپر زمان سرد بودن موتور خودرو به‌صورت ساسات نیز عمل میکند و با عملکرد خود باعث روشن شدن موتور در اولین استارت می‌شود. در صورتی که قطعه موردبحث خراب شده باشد موتور خودرو در هوای سرد به سختی روشن خواهد شد.
دلایل خرابی استپر موتور چیست؟
پس از آشنایی با نشانه‌های خرابی این قطعه نوبت به بررسی دلایل خرابی استپر می‌رسد.
کثیفی و رسوب کربن
به دلیل محل نصب استپر در روی دریچه گاز و نزدیکی آن به بالای موتور، امکان تجمع آلودگی، گردوخاک و همچنین تجمع دوده و کربن در داخل قطعه وجود دارد. با گذشت زمان چنین مشکلاتی باعث ایجاد اختلال در عملکرد سوپاپ استپر خواهند شد.
خرابی قطعات مرتبط
وجود ایراد در برخی قطعات همکار استپر موتور از جمله سنسورها و ECU می‌تواند روی عملکرد این قطعه نیز تأثیر بگذارد.
مشکلات برقی
هرگونه مشکل در سیستم برق خودرو که منجر به ارسال جریان برق نامناسب و با نوسان به قطعات مختلف شود در نهایت روی عملکرد آن‌ها تأثیرگذار خواهد بود. این مشکل در درازمدت باعث خرابی استپر موتور خودرو خواهد شد.
فرسودگی مکانیکی
همانند هر قطعه دیگری، استپر موتور نیز با گذشت زمان مستهلک می‌شود هرچند کیفیت قطعه و دقت در مونتاژ نقش بسیار مهمی در طول عمر قطعه یاد شده دارد.
تأثیر خرابی استپر موتور روی خودرو
هرگونه ایراد در استپر می‌تواند عملکرد کلی خودرو را تحت تأثیر قرار داده و استهلاک برخی قطعات را نیز افزایش دهد. جدای از نوسان دور موتور، خاموش شدن ناگهانی خودرو و افت توان و گشتاور، خرابی استپر موتور باعث افزایش مصرف سوخت و آلایندگی نیز می‌شود چراکه خرابی این قطعه باعث گاز خوردن بی‌دلیل موتور می‌شود. همچنین خرابی استپر احتمال ایجاد اختلال در عملکرد سنسورها و انژکتورها را نیز بالا میبرد.
چطور خرابی استپر موتور را عیب‌یابی کنیم؟
بررسی چشمی
استپر موتور در دسترس قرار دارد و با بررسی ظاهری می‌توان ارزیابی اولیه از میزان سلامت آن را انجام داد. به همین منظور بدنه استپر را از نظر آسیب‌دیدگی فیزیکی، وجود ترک و… بررسی نمایید. همچنین در صورتی که موتور خودرو بسیار کثیف باشد احتمال خرابی استپر موتور افزایش خواهد یافت.
تست با دیاگ
اگر نشانه‌های خرابی استپر موتور را به همراه چراغ چک روشن مشاهده کردید با مراجعه به یک تکنسین ماهر و استفاده از دستگاه دیاگ می‌توانید کد خطای مربوط به استپر را تشخیص دهید.
تست دستی
به منظور تست دستی استپر موتور لازم است موتور خودرو گرم باشد. پس از روشن کردن خودرو پای خود را روی ترمز گذاشته و آن را نگه دارید. سپس گیربکس را در دنده ۵ بگذارید و به آرامی پای خود را از روی کلاچ بردارید. در صورتی که دور موتور پایین آمد و خودرو خاموش شد استپر خراب است.
راه‌حل‌های رفع خرابی استپر موتور
در صورتی که استپر موتور خراب شده باشد بهترین گزینه تعویض آن خواهد بود اما گاهی اوقات امکان تمیز کردن آن وجود دارد که در ادامه به چنین مواردی می‌پردازیم.
تمیز کردن استپر موتور
مراحل زیر را جهت تمیز کردن استپر طی کنید:
- قطب مثبت باتری خودرو را جدا نمایید تا برق آن قطع شود.
- فیش استپر موتور را جدا کرده و سپس پیچ‌های آن را باز کنید تا استپر از دریچه گاز جدا شود.
- با استفاده از اسپری تمیز کننده‌ای که قبلاً خریداری کرده‌اید همه بخش‌های استپر را تمیز نمایید. اسپری مخصوص شست‌وشوی انژکتورها گزینه مناسبی برای این کار است که می‌تواند چربی و آلودگی را از روی استپر پاک کند.
- بهتر است چند ساعتی اجازه دهید تا استپر خشک شود.
- نهایتاً استپر را مجدداً با استفاده از پیچ‌های مخصوص به روی دریچه گاز ببندید و سپس قطب مثبت باتری را وصل کنید و در خاتمه نیز بهتر است ECU خودرو را ریست نمایید.
همچنین بخوانید: تمیز کردن دریچه گاز ماشین؛ روش کار، وسایل لازم و هر آنچه باید بدانید
تعویض استپر
اجرت و دستمزد تعویض استپر بسته به نوع خودرو، برند سازنده قطعه و محل تعمیرگاه متفاوت است و می‌تواند بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان باشد. تعویض استپر فرایند نسبتاً ساده‌ای است و با اندکی دانش خودرویی می‌توانید این کار را انجام دهید؛ اما اگر از این کار مطمئن نیستید بهتر است کار را به مکانیک بسپارید.
رفع مشکلات برقی
اکثر خودروهای امروزی از سیستم برق پیچیده‌ای برخوردار هستند و دست‌کاری آن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. اگر فکر می‌کنید خرابی استپر خودروی شما به دلیل مشکلات برقی است توصیه می‌شود با مراجعه به تکنسینی ماهر نسبت به رفع مشکلات برقی خودرو اقدام کنید.
خرابی استپر موتور در خودروهای پرطرفدار
پراید
خرابی استپر موتور پراید با نشانه‌هایی همچون نوسان شدید دور موتور، خاموش شدن ناگهانی و روشن شدن چراغ چک همراه است.
پژو ۴۰۵ و پارس
خرابی استپر موتور پژو ۴۰۵ و پارس نیز علائمی همچون افت شدید دور موتور، گاز خوردن بی‌دلیل موتور، افت توان و قدرت و همچنین روشن شدن دشوار خودرو در هوای سرد را دارد.
پژو ۲۰۶
سیستم برق پژو ۲۰۶ پیچیده‌تر از سایر خودروهای داخلی است و توصیه می‌شود بررسی وضعیت آن را به یک کارشناس بسپارید. خاموشی ناگهانی خودرو، گاز خوردن بی‌دلیل، افزایش دور موتور پس از روشن کردن خودرو و لرزش کابین پس از تعویض دنده جزو نشانه‌های خرابی استپر موتور پژو ۲۰۶ هستند.
سمند و تیبا
همانند سایر خودروهای ذکر شده، خرابی استپر موتور سمند و تیبا نیز کم و بیش مشابه است و با نشانه‌هایی همچون نوسان دور موتور، خاموش شدن ناگهانی خودرو و لرزش کابین و افت توان و قدرت همراه است.
چطور از خرابی استپر موتور پیشگیری کنیم؟
به منظور افزایش طول عمر این قطعه توصیه می‌شود از سوخت باکیفیت استفاده کنید. همچنین تمیز کردن استپر با اسپری‌های باکیفیت، سرویس قطعاتی همچون دریچه گاز و انژکتورها و رعایت دور موتور مناسب و پرهیز از رانندگی خشن و پرسرعت جزو راهکارهایی هستند که مانع خرابی استپر موتور می‌شوند.
هزینه تعمیر و تعویض استپر موتور در ۱۴۰۴
همان‌طور که گفته شد اجرت و دستمزد تعمیر و تعویض استپر موتور بسته به نوع خودرو و محل تعمیرگاه می‌تواند هزینه‌ای بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان داشته باشد. البته در چنین مواردی هزینه نهایی توافقی خواهد بود. در جدول زیر نیز قیمت تقریبی استپر موتور برخی از خودروهای پرطرفدار داخلی درج شده است. دقت داشته باشید در بازار قطعات گوناگون با برندهای متنوع وجود دارند و طبیعی است که قیمت‌ها اندکی با یکدیگر اختلاف داشته باشند.
| نام خودرو | قیمت تقریبی استپر موتور (تومان) |
| پراید | ۳۵۰ هزار |
| پژو ۴۰۵ و پارس | ۴۵۰ هزار |
| پژو ۲۰۶ | ۴۵۰ هزار |
| سمند | ۴۵۰ هزار |
| کوییک، ساینا و تیبا | ۴۰۰ هزار |
| ال ۹۰ | ۶۰۰ هزار |
سؤالات متداول درباره خرابی استپر موتور
- چرا ماشین با استپر خراب خاموش می‌شود؟
استپر موتور وظیفه تنظیم دور آرام موتور خودرو را بر عهده دارد و در صورت خرابی، خودرو خاموش خواهد شد. با توجه به اینکه قطعه یاد شده هوای ورودی به موتور را کنترل میکند بنابراین خرابی آن باعث به هم خوردن دور آرام خودرو شده و با افت ناگهانی آن خودرو خاموش می‌شود.
- تمیز کردن استپر چقدر طول می‌کشد؟
فرایند تمیز کردن استپر حدود ۱۵ دقیقه زمان میبرد اما بهتر است برای خشک شدن کامل این قطعه پس از شست‌وشو با اسپری تمیز کننده چند ساعتی منتظر بمانید.
- آیا می‌شود با استپر خراب رانندگی کرد؟
رانندگی با استپر خراب به مشکلاتی بستگی خواهد داشت که در خودرو ایجاد می‌شود. گاهی اوقات با خرابی این قطعه تنها نوسان در دور موتور رخ میدهد اما گاهی اوقات خودرو به‌صورت ناگهانی خاموش می‌شود که از نظر ایمنی خطرناک است. در مجموع توصیه می‌شود در صورت خرابی استپر موتور رانندگی نکنید و سریعاً به دنبال رفع این مشکل باشید.
نتیجه‌گیری
استپر موتور خودرو وظیفه مهمی در تنظیم هوای ورودی به موتور و تنظیم دور آرام بر عهده دارد. خرابی این قطعه می‌تواند مشکلات گوناگونی از جمله خاموش شدن ناگهانی خودرو، گاز خوردن بی‌دلیل و نوسان دور موتور و حتی لرزش خودرو در زمان تعویض دنده را ایجاد کند. با تمیز کردن دورهای استپر و استفاده از سوخت باکیفیت می‌توانید طول عمر این قطعه را افزایش دهید. از شما عزیزان نیز درخواست می‌شود تجربیات خود در این زمینه را در قسمت نظرات بازگو کنید.
amirboss
۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴«تمیز کردن استپر موتور
مراحل زیر را جهت تمیز کردن استپر طی کنید:
قطب مثبت باتری خودرو را جدا نمایید تا برق آن قطع شود.
فیش استپر موتور را جدا کرده و سپس پیچ‌های آن را باز کنید تا استپر از دریچه گاز جدا شود.
با استفاده از اسپری تمیز کننده‌ای که قبلاً خریداری کرده‌اید همه بخش‌های استپر را تمیز نمایید. اسپری مخصوص شست‌وشوی انژکتورها گزینه مناسبی برای این کار است که می‌تواند چربی و آلودگی را از روی استپر پاک کند.
بهتر است چند ساعتی اجازه دهید تا استپر خشک شود.
نهایتاً استپر را مجدداً با استفاده از پیچ‌های مخصوص به روی دریچه گاز ببندید و سپس قطب مثبت باتری را وصل کنید و در خاتمه نیز بهتر است ECU خودرو را ریست نمایید.»
به طور معمول سالی یه بار باید برای تمیز کردن استپر موتور اقدام کنیم.
هم استپر موتور هم دریچه گاز و سنسورهای قرارگرفته در دریچه گاز مانند پتانسیومتر دریچه گاز و….
بهترین راه پاکسازی استفاده از اسپری های پاک کننده هست.اما باید توجه داشت هنگام پاک کردن استپر موتور به هیچ عنوان شاخص استپر موتور رو با دستمال یا دست پاک نکنید چون باعث برهم خوردن تنظیمات استپر موتور میشه.
استپر موتور قابلیت تنظیم هوای ورودی به موتور رو در ۲۰۰مرحله و ۴۰۰حالت مختلف برعهده داره و کوچکترین چرخش شاخص یا همون سوزن استپر موتور باعث بر هم خوردن تنظیمات این قطعه میشه که بعدها ها مشکل ساز میشه.
پس از شست و شو بهتره یک قطره روغن داخل حفاظ لاستیکی سوزن استپر موتور ریخته بشه جهت روان کاری بهتر و طول عمر بالای این قطعه.
پس از نصب استپر به مدت سه تایم ۱۵ثانیه ای سوییچ‌رو باز و بسته کرده تا به اصطلاح استپر کالیبره بشه.
رامین کریمی
۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴👌👌👌
محمدرضانعمتی
۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴درست کاملآصحیح میفرمایند استپر یا ژیگلور در ور آرام خودرو در دو آرام ۷۵۰ الی۸۵۰دوراست که حفاظت میکند نوسان نداشته باشد دریک دورکارکندجایی که گاز بخواهد گاز میدهد تا ۱۲۰۰دورمتغیراست اکثرآ در دورهای پائین کار میکند اسمش معلومه ژیگلور آرام تستش صبح روشن کردین اگر رو ساسات نرفت خرابه از اینجا معلومه کارهای دیگرش هم خرابه ممنون
جواد جواهری
۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴درود..موردتاییده.
جواد جواهری
۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴عااالی
رامین کریمی
۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴عالی بود کامل و جامع. سپاس از مطالب خوبتون
محمد
۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴با ۳۰ یا ۴۰ هزار تومان یه استپر مکانیکی بگیرید . دیگه با ایرادهای کلافه کننده استپر الکتریکی خداحافظی کنید . فقط حدود ۴ یا ۵ دقیقه اول روشن کردن موتور (زمانی که نیاز است موتور گرم بشه) باید سر گاز خودتون گاز بدید و بعد موتور روی دوری که از اول استپر رو تنظیم کردید بصورت ثابت کار می‌کنه بدون هیچ مشکلی. فقط قلقش همون ۴ یا ۵ دقیقه لوله و دیگر تمام!
amirboss
۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴برادر عزیز این کار تنها تنظیم کننده هوای ورودی به موتور در دور آرام هست مثل سوزن هوای کاربرات!
هم باعث افزایش مصرف سوخت میشه هم باید سالی چند بار این کار رو انجام بدید تا دور موتور ثابت بمونه چون بعد یه مدت دوباره دور موتور بالا یا پایین تر از حد نرمال میاد.
این کار رو بیشتر روی موتور پراید انجام میدن و نمیشه روی همه خودروها پیاده کرد چون تو یه سری از خودرو ها بخصوص اونایی که دریچه هوای برقی دارن باعث روشن شدن چراغ چک و یا بدکارکردن موتور میشه که بعدها ها مشکل ساز میشه.
محمد
۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴سلام دوست عزیز، حدود ۳ تا ۴ ماهه روی سمند این استپر مکانیکی رو نصب کردم تا حال هم بجز ۴ یا ۵ دقیقه اول که احتیاج هست موتور گرم بشه و باید سر گاز دور موتور روی یک نگه دارم، بعد از اون دیگه موتور بخوبی روی دوری که در ابتدا تنظیم کردم بدون ذره بالا یا پایین کار می‌کنه(من دور رو زیر یک تنظیم کردم)مصرف سوختم هم بهیچ وجهه بالا نرفته. ضمنا برای اینکه ایسیو ارور نده ،استپر برقی رو از سیم جدا نکردم بلکه از محل مورد نظر خارج کردم و با بست به گوشه ای از موتور بستم. استپر در واقع کار ساسات در ماشین کاربراتوری رو انجام میده.
ابرام
۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴باعرض سلام ادب ممنونم اتفاق دوشب بعد ازچند سرویس مسافر میبرم خودرو خودبخود گاز میخوره اتفاق الان مخواستم به میکانیک زنگ بزنم دلیلش روبپرسم گوگل روشن کردم واقعا از آموزش لذت بردم البته راننده سنگین هستم کل خورده کاری خودم انجام میدم اتفاق پارسال یه بار تعویض کردم تاسرپلوس تسمه تایم وغیره خودم انجام میدم بهرحال ممنونم 🙏🏻
حسن فراهانی
۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴سلام پراید۱۴۱مدل۸۶دارم هر۲یا۳ماه سوزه انژکتور و همشو عوض میکنم استوپر نو هم انداختم و موتور و هم فیلرکردم و همه چی تست کردم ولی وقتی از سرعت ۴۰میخوام با دنده۲برم با ی مقدار جون و ریپ میره و این حرکت هم با دنده۳میخوام سرعت۶۰تا۸۰برم بازهم همینطور میشه علتش چیه؟چه چیزهایی میتونه باشه ممنون راهنمایی کنیم.
ولی خان محمدی
۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴اگه حوصله تعویض استپررانداریدوقتی که درجا دورمتور روی یک قرارگرفته فیش استپررادربیاریدبزاریدهمونجوری کارکنه هیچ مشکلی پیش نمیاد استپر کارش ساسات کردن اول صبحه