آموزشتلویزیون پدال

تسمه تایم را به‌موقع تعویض کنید

نگهداری خودرو مهم‌ترین نقش را در طول عمر این وسیله و هزینه‌های آن برای مالک دارد. در مقاله قبل در خصوص روغن‌موتور و اهمیت تعویض به‌موقع آن و لزوم استفاده از انواع مرغوب نوشتیم و تجربه یک دستگاه آزرا را که بر اثر بی‌توجهی به این موارد آسیب دیده بود را بنوشته تحریر در آوردیم. این بار می‌خواهیم به بررسی تسمه تایم و تعویض آن و اشتراک یک تجربه عملیاتی از این بخش مهم از خودرو بپردازیم.

تعویض تسمه تایم
تعویض تسمه تایم

تسمه تایمینگ چیست؟

تسمه تایمینگ تسمه ای است که وظیفه هماهنگ کردن حرکت میل‌لنگ با میل‌سوپاپ را دارد وظیفه میل‌سوپاپ نیز باز و بسته کردن سوپاپ‌ها در زمان مناسب است. جایگیری میل‌سوپاپ نیز در خودروهای مختلف متفاوت است. ولی معمولاً این قطعه در سرسیلندر قرار دارد. تسمه تایم نیرو را از دنده تایمینگ سر میل‌لنگ گرفته و به دنده تایمینگ میل‌سوپاپ انتقال می‌دهد. جایگیری صحیح تسمه تایم نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و اگر تسمه تایم یک یا چند دندانه جابجا شود زمان باز بودن سوپاپ‌ها به هم ریخته و در کار موتور اختلال پیش می‌آید.

تعویض تسمه تایم

مسئله بعدی میزان سفتی تسمه تایم است که معمولاً با استفاده از هرزگرد تنظیم می‌شود و سفت کردن بیش از اندازه آن سبب تولید صدای زوزه در موتور و کاهش راندمان می‌شود.

دیاگرام تسمه تایم
ابعاد تسمه تایم بسته به نوع خودرو متفاوت است ولی در ساده‌ترین حالت یعنی SOHC تسمه تنها به فولی سر میل‌لنگ و فولی میل‌سوپاپ وصل است و در حالت ِ DOHC تعداد میل‌سوپاپ به دو عدد افزایش یافته است. در برخی خودروها و اکثرا شش سیلندرها نیز زنجیر تایم جایگزین تسمه تایم شده که خود مبحث جداگانه است. البته استثنائاتی نیز وجود دارد برای مثال میتسوبیشی پاجرو با وجود داشتن موتور شش سیلندر وی شکل زنجیر تایم ندارد و از تسمه تایم استفاده می‌کند که البته سبب کارکرد نرم‌تر موتور شده است. لازم به ذکر است که در خودروهای سنگین بجای تسمه یا زنجیر از دنده تایمینگ استفاده می‌شود البته دنده تایمینگ در بعضی خودروهای سواری و موتورسیکلت‌های دهه ۷۰ نیز به چشم می‌خورد.

محل قرارگیری تسمه تایمینگ خودرو

عواقب تعلل در تعویض تسمه تایم

تسمه تایم معمولاً پس از فرسوده شدن دچار پارگی می‌شود. در بهترین حالت پاره شدن تسمه تایم می‌تواند تنها سبب خاموش شدن خودرو شود و با مراجعه به تعمیرگاه می‌توان به‌راحتی نسبت به تعویض آن اقدام کرد اما میزان خسارت بسته به نوع طراحی موتور متفاوت است و در برخی خودروها در صورت پارگی تسمه تایم سبب کج شدن سوپاپ‌ها می‌شود که برای رفع آن نیاز به باز کردن کامل سرسیلندر است. دلیل این امر نیز این است که با پاره شدن تسمه، زمان باز بودن سوپاپ‌ها به هم خورده و چند تایی از سوپاپ‌ها در زمان رسیدن پیستون به نقطه مرگ بالایی باز می‌مانند که در این حالت پیستون با برخورد با سوپاپ سبب کج شدن آن می‌شود و یا حتی در برخی از موارد دیده شده که در اثر ضربه پیستون به سوپاپ خود پیستون دچار شکستگی می‌شود.

جهت نصب تسمه تایم خودرو
چندی قبل یک دستگاه پژو ۲۰۶ صندوقدار با موتور ۱.۶ لیتری به تعمیرگاه مراجعه کرد که به دلیل پارگی تسمه تایم موتور از کار افتاده بود. با باز کردن سرسیلندر مشاهده شد که ۸ عدد از ۱۶ سوپاپ خودرو با پیستون برخورد کرده و کج شده‌اند. پیستون نیز در محل برخورد آسیب جزئی دیده بود. از این رو ما جهت برطرف کردن مشکل پروسه باز کردن سر سیلندر را پیش گرفتیم بعد باز کردن و خارج کردن مجموعه ی سرسیلندر از روی بلوکه سیلندر جهت تعمیرات لازم روی سرسیلندر اقدام کردیم. اقدامات انجام شده شامل موارد زیر بود:

  • بازدید تایپیت های هیدرولیکی
  • بازدید گیت و سیت سوپاپ‌ها
  • بازدید سوپاپ‌ها از لحاظ نشتی و آب‌بندی بودن با سیت و تعویض سوپاپ‌های کج شده
  • بازدید کف سرسیلندر از لحاظ تاب‌دیدگی

و اقداماتی که روی بلوک سیلندر انجام شد نیز به شرح زیر می‌باشد:

  • بازدید پیستون‌ها و حصول اطمینان ازلحاظ وجود شکستگی
  • چک کردن میزان خلاصی پیستون در داخل سیلندر

پس از برطرف کردن معایب فوق و در مرحله آخر نیز با جایگزینی تسمه تایم و هرزگرد و تسمه سفت کن جدید کار تعمیرات خودرو به اتمام رسید.

سرسیلندر قبل و بعد از برداشتن میل‌سوپاپ‌ها
سرسیلندر قبل و بعد از برداشتن میل‌سوپاپ‌ها
نحوه ی خارج کردن استکان تایپیت هیدرولیکی با استفاده از آهن‌ربا
نحوه ی خارج کردن استکان تایپیت هیدرولیکی با استفاده از آهن‌ربا
بررسی استکان تایپیت های هیدرولیک
بررسی استکان تایپیت های هیدرولیک
بازماندن سوپاپ‌ها بر اثر کج شدن
بازماندن سوپاپ‌ها بر اثر کج شدن
محل برخورد پیستون با سوپاپ
محل برخورد پیستون با سوپاپ
تسمه تایم پاره شده
تسمه تایم پاره شده
سوپاپ‌های کج شده در کنار سوپاپ‌های سالم
سوپاپ‌های کج شده در کنار سوپاپ‌های سالم
سوپاپ کج شده بر اثر ضربه
سوپاپ کج شده بر اثر ضربه

هزینه این تعمیرات روی ۲۰۶ TU5 حدود سه  و نیم میلیون تومان تمام می‌شود حال آنکه اگر مالک نسبت به تعویض به‌موقع تسمه تایم اقدام کند هزینه پرداختی حداکثر ۸۰۰ هزار تومان خواهد شد. که این تفاوت هزینه اهمیت لزوم توجه به سرویس‌های دوره ای را نشان می‌دهد. برای ۲۰۶ TU5 معمولاً تسمه تایم باید در کیلومتر ۶۵۰۰۰ کیلومتر و یا هر ۵ سال یک‌بار تعویض شود که در خودروی مورد بحث راننده تا ۱۲۰۰۰۰ کیلومتر تسمه را استفاده کرده بود که ریسک بزرگی است. اما این کیلومتر تعویض در خودروهای مختلف متفاوت است و ما برحسب تجربه کار کیلومتر تعویض تسمه تایم چند خودروی مختلف بازار کشور را در جدول زیر برای شما می‌آوریم البته این کیلومترها ممکن است متفاوت با کاتالوگ خودرو باشد اما با شرایط آب و هوایی و ترافیکی شهر تهران این کیلومترها کیلومتر مناسبی برای تعویض تسمه تایم است:

نوع خودرو کیلومتر تعویض تسمه تایم
میتسوبیشی پاجرو ۱۹۹۲_۲۰۰۸ ۱۰۰۰۰۰
میتسوبیشی گالانت ۱۹۹۲_۱۹۹۳ ۸۵۰۰۰
میتسوبیشی لنسر ۱۹۹۰_۱۹۹۳ ۹۰۰۰۰
هیوندای آوانته ۱۰۰۰۰۰
هیوندای ورنا ۶۵۰۰۰
کیا ریو ۶۵۰۰۰
مزدا ۳۲۳ ۷۰۰۰۰
تویوتا کرولا ۲۰۰۵_۲۰۱۲ ۹۰۰۰۰
فولکس‌واگن کدی ۸۵۰۰۰
فولکس‌واگن گل ۸۵۰۰۰
پژو ۲۰۶ TU۳ ۱.۴ لیتری ۷۰۰۰۰
پژو ۴۰۵ ۶۰۰۰۰
پراید ۱۰۰۰۰۰
رنو مگان ۲۰۰۰ ۶۰۰۰۰
رنو لوگان (تندر) ۴۰۰۰۰
سیتروئن زانتیا ۶۵۰۰۰

تماشا در یوتیوب:

میانگین امتیازات ۴ از ۵
از مجموع ۱۰ رای

حسین ریاحی

دانش‌آموخته مهندسی مکانیک خودرو

مطالب مشابه

‫۲۴۱ دیدگاه‌ها

  1. Amin

    ۶ اسفند ۱۳۹۷
    سوابق: (2 ديدگاه)

    سلام این سوال شاید خیلیا باشه واقعا زمان دقیق تعویض تسمه تایم کیه؟
    به عنوان تعمیر کار ماشین باید بگم واقعا نمیشه زمان براش تایین کرد اولا مونده به شانس صاحب ماشین فقط چند توصیه دارم
    ماشین که باتری خالی کرده وقتی با هول روشن میشه بدترین حالت فشار رو تسمه تایمه
    و یکی از فشار های دیگه سرعت رفتن و تیکاف کشیدن
    در کلیت ۶۰ هزار کیلومتر مناسبیه برای تعویض
    واین که هر سه سال تا ۴ سال هم مدت زمانیشه اگه به ۶۰ تا نرسید در این مدت زمان با تشکر

    موافقم 6
    مخالفم 0
  2. اقای

    ۱۳ اسفند ۱۳۹۷
    سوابق: (1 ديدگاه)

    با تشکر از اطلاعات شما
    ایا پیستون که ضربه از سوپاپ دیده را بایستی بررسی خاصی انجام داد؟

    موافقم 0
    مخالفم 0
  3. حسین هاشمی

    ۲۹ اسفند ۱۳۹۷
    سوابق: (1 ديدگاه)

    سلام
    خواستم بدونم تسمه تایم برند فرانتک. مناسب برای 206 تیپ هست.

    موافقم 0
    مخالفم 0
    1. حمید اسفندیاری

      ۱۹ بهمن ۱۳۹۸
      سوابق: (1 ديدگاه)

      سلام
      آیا موقع تعویض تسمه تایم باید بلبرینگ وتسمه صفت کن هایش رو عوض کرد؟ چون مکانیکم میگه باید کیت کامل تسمه تایم رو بگیرم

      موافقم 3
      مخالفم 0
      1. علیرضا

        ۳ خرداد ۱۴۰۲
        سوابق: (165 ديدگاه)

        بله اگر به صورت کیت کامل بگیرید اطمینانی تر هستش چون بلبرینگ ممکنه تاب برداره و تسمه سفت کن به مرور از بین میره و به خوبی تسمه رو سرجاش نمیتونه نگه داره و به تسمه قبلی عادت کرده که ممکنه تسمه جدید نیاز به نیروی متفاوتی داشته باشه که در این صورت تسمه از تایم خارج میشه و ممکنه ببره

        موافقم 1
        مخالفم 0
  4. حسن

    ۱۳ شهریور ۱۳۹۸
    سوابق: (1 ديدگاه)

    یه نکته دیگه اینکه وقتی ماشین خاموش شد و خواستین بفهمین تسمت پاره کرده یا نه اگه اسنارت بزنید که سوپاپ کج میکنه و راهش اینکه ماشین رو بزارید دنده یک و هول بدید اگه ماشین حرکت کرد تسمه پاره شده و زیر خزج چند میلیونی نمیرید

    موافقم 2
    مخالفم 0
  5. مهدی

    ۷ تیر ۱۴۰۰
    سوابق: (1 ديدگاه)

    لطفا اطلاعات را به روز کرده و عکسهای واضحی بگذارید/در ضمن اصلا هیچ اطلاعاتی راجه به موتور خودرو پژو دویست و هفت (۲۰۷) در این مقوله درج نشده خواهشمندم در سایت درج بفرمایید تا اطلاعات تکمیل باشند

    موافقم 1
    مخالفم 2
    1. Ali

      ۱۳ آبان ۱۴۰۱
      سوابق: (34 ديدگاه)

      استاد متخصص 207 همون موتور tu5 که حجم موتورش 1.6 هست رو داره که این مقاله کلا درباره همین موتور هست!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

      موافقم 4
      مخالفم 0

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا