در این مقاله تمامی اطلاعات ضروری درباره شفت خودرو و کاربردهای آن در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
یک وسیله نقلیه از هزاران قطعه ثابت و متحرک تشکیل می‌شود. تمامی این قطعات دست به دست هم می‌دهند تا نیروی تولیدی از پیشرانه به چرخ‌ها رسیده و نهایتاً باعث حرکت خودرو شود. از جمله مهم‌ترین قطعات بکار رفته در هر خودرویی شفت خواهد بود. شفت یا شافت به انتقال گشتاور از گیربکس به دیفرانسیل کمک می‌کند.
شفت خودرو چیست و چه کاربردی دارد؟
شفت بخشی از مجموعه انتقال قدرت خودروست که گشتاور را از گیربکس راهی دیفرانسیل می‌کند و سپس دیفرانسیل گشتاور را به چرخ‌های جلو یا عقب می‌رساند تا نهایتاً خودرو حرکت کند. شفت خودرو با نام گاردان شفت نیز شناخته می‌شود. همان‌طور که گفته شده قطعه موردبحث نقش مهمی در انتقال گشتاور تولیدی دارد. وجود چنین قطعه‌ای به خاطر نصب سایر قطعات در بخش‌های مختلف خودرو حیاتی خواهد بود. در خودروهای پیشرانه جلو و دیفرانسیل عقب، یک شفت طویل بکار می‌رود تا باعث ارتباط اکسل عقب و گیربکس شود چراکه این قطعات در سمت‌های مخالف یکدیگر قرار دارند.
شفت خودرو در وسایل نقلیه گوناگون نقش‌های مختلفی دارد و بنابراین کاربرد آن در خودروهای پیشرانه جلو و دیفرانسیل عقب، خودروهای چهار چرخ محرک و مدل‌های دیفرانسیل جلو کمی متفاوت خواهد بود. شایان ذکر است از شفت‌های موردبحث در قایق‌ها، لوکوموتیوها و موتورسیکلت‌ها نیز استفاده می‌شود. برای آنکه شفت‌هایی با طول‌ها و کاربردهای مختلف تولید شود قطعات گوناگونی در آن‌ها بکار می‌رود. وظیفه اصلی شفت خودرو انتقال گشتاور پیشرانه از دیفرانسیل یا گیربکس به چرخ‌هاست. شفت بکار رفته در خودروهای دیفرانسیل جلو از قطعه ارتباطی و پلوس سود میبرد. همچنین برخی قطعات دیگر از جمله دامپرهای پیچشی و رینگ‌های سیستم ضد قفل نیز در آن دیده می‌شوند. وسایل نقلیه از بیرینگ های منعطف برای ارتباط گیربکس و پیشرانه استفاده می‌کنند اما سیستم تعلیق از فنربندی برای ارتباط چرخ‌ها، دیفرانسیل و اکسل عقب استفاده می‌کند.
در همین زمینه بخوانید:
با نگاهی به تصویر بالا می‌توان محل نصب شفت ورودی گیربکس و شفت خروجی اکسل عقب را مشاهده کرد که در بخش‌های مختلفی قرار دارند. این آرایش به شفت خودرو کمک می‌کند تا شفت‌های ورودی و خروجی را با زاویه‌ای متناسب به یکدیگر متصل کند. زمانی که اکسل عقب به یک ناهمواری روی جاده می‌رسد به سمت بالا و پایین حرکت می‌کند و فنربندی خودرو باز و بسته می‌شود. این امر زاویه بین شفت خودرو و شفت خروجی گیربکس را تغییر می‌دهد. به همین خاطر طول شفت‌ها با یکدیگر متفاوت است. دلیل این تفاوت به چرخش شفت خودرو و اکسل عقب در زاویه‌های مختلف مربوط می‌شود.
اجزای مختلف شفت خودرو
مهم‌ترین بخش‌های شفت خودرو شامل موارد زیر هستند:
- لوله
خودروهای پیشرانه جو و دیفرانسیل عقب از چنین قطعه‌ای استفاده می‌کنند و نقش آن نیز حفظ موقعیت یا جایگاه بخش عقب شفت در زمان ترمز یا شتاب گرفتن خودروست.
- فلنج ها
این قطعه برای ارتباط شفت خودرو با دیفرانسیل، جعبه انتقال و گیربکس بکار می‌رود. فلنج ها همچنین برای متصل کردن شفت‌ها با پمپ‌های هیدرولیک و بسیاری از قطعات دیگر وسایل نقلیه کاربرد دارند.
- بیرینگ مرکزی
قطعه یاد شده به منظور ارتباط دو بخش شفت بکار می‌رود. با استفاده از بیرینگ مرکزی قرارگیری قطعات گوناگون شفت در موقعیت دقیق خود تضمین می‌شود و میزان لرزش‌ها در زمان حرکت خودرو کاهش می‌یابد.
- مفصل
از جمله مهم‌ترین بخش‌های شفت خودرو می‌توان به مفصل‌های همه‌کاره اشاره کرد که باعث ارتباط شفت‌های خودرو می‌شوند. چنین قطعاتی به وفور در خودروهای چهار چرخ محرک و دیفرانسیل عقب بکار می‌روند.
- یوغ انتهایی
یوغ انتهایی برای افزایش دوام و دقت شفت بکار می‌رود. هدف اصلی از طراحی این قطعه کاهش لرزش و سروصدا در زمان شتاب گیری خودروست و به این ترتیب راحتی سواری با وسیله نقلیه بهبود می‌یابد.
- محور میانی
از جمله مهم‌ترین بخش‌های شفت می‌توان به محور میانی اشاره کرد که با شفت متصل به جایگاه بیرینگ مرکزی همراه می‌شود.
- یوغ لغزشی و لوله‌ای
یوغ لغزشی مستقیماً از طریق مفصل به شفت خودرو متصل می‌شود و برای انتقال قدرت می‌لغزد. یوغ لوله‌ای نیز برای چرخش درست شفت و مفصل موردنیاز است.
- شفت لوله‌ای
این شفت برای تصحیح فاصله بین اکسل عقب و گیربکس بکار می‌رود. شفت خودرو شاید دارای بیش از یک شفت لوله‌ای باشد. طول این شفت بر اساس فاصله از گیربکس فرق می‌کند و معمولاً نمونه‌های کوتاه‌تر در خودروهای دیفرانسیل جلو بکار می‌روند درحالی‌که خودروهای دیفرانسیل عقب شفت لوله‌ای طویل‌تری دارند.
انواع شفت خودرو
شفت‌ها در سه دسته اصلی قرار می‌گیرند:
- شفت یک‌تکه
این نوع شفت‌ها در خودروهای چهار چرخ محرک و بسیاری از وسایل نقلیه دیگر بکار می‌روند و فاصله کمی بین اکسل و پیشرانه دارند. برای افزایش دوام، کیفیت و استحکام شفت‌های یک‌تکه از جوشکاری مخصوصی استفاده می‌شود. این نوع شفت از متریال سبک‌وزن همچون آلومینیوم ساخته می‌شود. از جمله مشکلات شفت‌های یک‌تکه می‌توان به آسیب دیدن راحت، نیاز به فاصله بیشتر برای قرار گرفتن شفت در جای خود و هزینه‌های تولید بالا اشاره کرد.
- شفت دو یا سه‌تکه
از این نوع شفت‌ها در خودروهای چهار چرخ محرک و خودروهایی که دارای فاصله زیادی بین اکسل و پیشرانه هستند استفاده می‌شود. شما می‌توانید با تقسیم‌بندی شفت به دو یا سه بخش مختلف سرعت را کاهش دهید. زمانی که شفت خم نشود کف خودرو یا تونل گیربکس بالای شفت در ارتفاع کمتری قرار می‌گیرد تا به این ترتیب فضای بیشتری برای کابین خودرو فراهم شود.
- دیفرانسیل جلو
اول از همه باید دانست خودروهای دیفرانسیل جلو از شفت استفاده نمی‌کنند بلکه در این دسته از وسایل نقلیه چرخ جلو قدرت را برای به حرکت درآوردن خودرو مهیا می‌کند. برخلاف شفت طویل خودروهای دیفرانسیل عقب، تمامی بخش‌های انتقال قدرت خودروهای دیفرانسیل جلو در بخش جلویی نصب شده‌اند. در این خودروها، شفت از پلوس بجای مفصل‌های همه‌کاره استفاده می‌کند. در چنین خودروهایی اکسل و گیربکس در یک واحد یکپارچه که ترنس اکسل نام می‌گیرد قرار دارند.
علائم خرابی شفت خودرو
همان‌طور که گفته شد شفت خودرو نقش بسیار مهمی در کارکرد وسیله نقلیه دارد و هرگونه ایراد در آن باید سریعاً برطرف شود. از جمله نشانه‌های خرابی شفت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لرزش خودرو
- صدای ناهنجار زیر خودرو
- حرکات غیرعادی خودرو
- مشکل در دور زدن
مزایا و معایب شفت خودرو
در ادامه به مزایا و معایب شفت بکار رفته در خودروها می‌پردازیم:
- مزایا
شفت‌ها راندمان بالایی دارند و گشتاور پیشرانه را تلف نمی‌کنند. همچنین باید گفت شفت به خاطر متریال بکار رفته در ساختار خود دوام و کیفیت بالایی دارند و ساختار ساده آن نیز باعث کاهش هزینه‌های نگهداری می‌شود. از طرف دیگر شفت‌ها صدای بسیار کمی تولید می‌کنند و در مقایسه با سیستم‌های انتقال قدرت با زنجیر کارایی بهتری خواهند داشت.
- معایب
اولین عیب شفت خودرو به وزن بالاتر آن در مقایسه با سیستم‌های زنجیری مربوط می‌شود. همچنین درصورتی‌که راننده با سرعت‌های بسیار بالا حرکت کند امکان آسیب دیدن آن وجود دارد. از دیگر مشکلات شفت‌ها می‌توان به نشتی روغن، هزینه‌های تعمیر و تعویض زیاد و… اشاره کرد.
قیمت شفت خودرو
در زمان نگارش مقاله قیمت شفت یا پلوس خودروهای پرطرفداری همچون پژو ۴۰۵، پارس و ۲۰۶ به حدود ۳ میلیون تومان می‌رسد.
قیمت شفت پراید
شفت خروجی گیربکس پراید حدود ۱.۳ میلیون تومان قیمت دارد و برای خرید پلوس پراید نیز باید حدود ۱.۹ میلیون تومان هزینه کرد.
....
۲۲ مهر ۱۴۰۲یکسری مطالب که مال هزاران سال پیشه
Enzo Ferrari 2008
۲۲ مهر ۱۴۰۲من واقعا تشکر می کنم مطالب آموزنده
می نویسید