پورشه 550 اسپایدر، اولین خودروی اسپرت موتور وسط جهان

خودروهای اسپرت موتور وسط طی دهه‌های گذشته بسیار متداول شده‌اند. این ترکیب هرچند بیشتر در سوپراسپرت‌ها دیده میشود اما خودروهایی مثل پونتیاک فی‌یرو و تویوتا MR2، ترکیب موتور وسط را در اختیار قشر بیشتری از جامعه قرار دارند. ریشه خودروهای اسپرت موتور وسط به مسابقات اتومبیلرانی بازمی‌گردد، جایی که مرسدس بنز یک قرن پیش خودروی مسابقه‌ای موتور وسط را معرفی کرد. درحالیکه خودروهای موتور وسط تا سال‌ها فقط مخصوص مسابقات بودند، پورشه در دهه 1950 یک مدل موتور وسط خیابانی عرضه کرد. البته تعداد تولید این خودرو بسیار محدود بود و برای مسابقه طراحی شده بود اما این پورشه موتور وسط جواز تردد در جاده‌ها را داشت. این یعنی پورشه 550 اسپایدر اولین خودروی اسپرت موتور وسطی بود که امکان رانندگی خیابانی داشت.

تا اوایل دهه 50، پورشه با نسخه‌های سبک‌وزن از خودروی خیابانی اصلی خود یعنی 356، در مسابقات نامی برای خود دست‌وپا کرد. این خودرو در سال 1951 در لمان در کلاس خود مقام آورد اما با وجود عملکرد خوب، پورشه متوجه شد که برای رقابت با حریفان سریع‌تر به خودرویی مخصوص مسابقه نیاز دارد. نتیجه، پورشه 550 اسپایدر بود که در نمایشگاه خودروی پاریس 1953 رونمایی شد. این خودرو آیرودینامیک، سبک و برای زمان خود بسیار سریع بود و به سرعت لقب غول‌کش را گرفت، زیرا به‌راحتی خودروهای مسابقه‌ای بزرگ‌تر و قوی‌تر را شکست می‌داد.

550 با بدنه آلومینیومی، در اولین مسابقه خود در نوربرگ‌رینگ 1953 پیروز شد و در پانامریکانا در برابر رقبایی که روی کاغذ قوی‌تر به نظر می‌رسیدند، مقام اول کلاس و سوم کلی را کسب کرد. این خودرو نه‌تنها به‌خاطر سرعت غیرمنتظره‌اش بلکه بخاطر بدنه جمع‌وجور و شیشه جلوی کوچک هم شهرت یافت که امکان عبور از شکاف‌هایی در مسابقات را فراهم می‌کرد که دیگر رانندگان نمیتوانستند. در مسابقه میل‌ میلیا، هانس هرمان و کمک‌راننده‌اش به‌طور معجزه‌آسایی از زیر یک مانع راه‌آهن در حال بسته شدن با اسپایدر کم‌ارتفاع عبور کردند و سالم به آن سوی مانع رسیدند. در مجموع، 550 اسپایدر بین سال‌های 1953 تا 1958 پنج پیروزی در کلاس خود در لمان کسب کرد.

550 اسپایدر در درجه اول یک خودروی مسابقه‌ای بود و بین سال‌های 1953 تا 1956 تنها 90 دستگاه از آن ساخته شد اما ویژگی منحصربه‌فردی داشت. این رودستر دونفره هرچند برای مسابقه طراحی شده بود اما مجوز استفاده خیابانی داشت به این معنی که می‌شد با آن به محل مسابقه رانندگی کرد یا بین مسابقات برای تفریح از آن استفاده کرد. اولین 550 اسپایدرها به موتور چهارسیلندر تخت 1.5 لیتری بر پایۀ بر پیشرانۀ فولکس‌واگن مجهز بودند که در حالت خیابانی حدود 70 اسب بخار تولید می‌کرد اما پورشه خیلی زود متوجه شد که 550 برای رقابت با مرسدس‌ها و جگوارهای آن زمان به قدرت بیشتری نیاز دارد. 

در نتیجه، پیشرانه‌ای قوی‌تر با نام تایپ 547 توسعه پیدا کرد که به چهار میل‌سوپاپ، روانکاری کارتل خشک، کاربراتورهای دوگانه و دو شمع در هر سیلندر مجهز بود. این موتور 1.5 لیتری 110 اسب بخار تولید می‌کرد که برای آن زمان بسیار چشمگیر بود. هرچند شاید این عدد امروز چندان هیجان‌انگیز بنظر نرسد اما وزن این پورشه ابتدا تنها 550 کیلوگرم بود که بعداً به حدود 590 کیلوگرم افزایش یافت. بدنه 550 اسپایدر از ورق آلومینیومی جوشکاری‌شده یک‌تکه روی شاسی نردبانی ساخته شده و پنل داشبورد به بدنه جوش داده شد تا استحکام را افزایش دهد. اسپایدر برای زمان خود بسیار سریع بود. حداکثر سرعت آن به 220 کیلومتر بر ساعت میرسید و شتاب صفرتاصد را ظرف حدود 8.5 ثانیه طی میکرد. 

قبلاً در پدال مطلبی تحت عنوان «60 سال با خودروهای موتور وسط» منتشر کردیم که در آن از خودرویی بنام دی‌جت بعنوان اولین خودروی اسپرت موتور وسط جهان یاد شد و از جهاتی هم همین‌طور است زیرا هرچند پورشه 550 اسپایدر جواز تردد در جاده‌ها را داشت اما اساساً خودرویی مسابقه‌ای بود و در تعداد بسیار محدودی ساخته شد درحالیکه دی‌جت یک خودروی جاده‌ای تولید انبوه بود. بنابراین، عنوان اولین خودروی موتور وسط تولیدی را باید به دی‌جت داد. این کوپۀ فرانسوی در سال 1962 با پیشرانۀ 1.1 لیتری رنو عرضه شد که در حالت استاندارد 70 اسب بخار قدرت داشت درحالیکه نسخۀ تیونینگ گوردینی هم با 85 اسب بخار قدرت ارائه میشد.