تاریخچه امریکن موتورز AMC قطب چهارم خودروسازی آمریکا (قسمت اول)

برای چند دهه، جنرال موتورز، فورد و کرایسلر سه قطب اصلی خودروسازی آمریکا را نشکیل دادند اما در دههٔ 50 میلادی، از طریق یک ادغام بزرگ، شرکتی بنام امریکن موتورز شکل گرفت که برای مدتی نسبتا طولانی به قطب چهارم خودروسازی آمریکا تبدیل شد و تأثیرات قابل‌توجهی روی این صنعت داشت.

اول می سال 1954، شرکت امریکن موتور کورپوریشن که به‌طور مخفف AMC نامیده می‌شد، از طریق ادغام دو شرکت خودروسازی آمریکایی نش (Nash) و هادسون (Hudson) شکل گرفت. این بزرگ‌ترین ادعام دو شرکت در تاریخ ایالات‌متحده تا آن زمان محسوب می‌شد و بدین ترتیب، چهارمین شرکت خودروسازی بزرگ آمریکا متولد شد. طراح و معمار اصلی این ادغام، مدیرعامل نش «جورج دبلیو میسون» بود. وی معتقد بود تنها راه بقای خودروسازان مستقل و کوچک ایالات‌متحده، همکاری با یکدیگر و ایجاد شرکت‌های مشترک است تا بتوانند با سه غول خودروسازی این کشور رقابت کنند. میسون با ایجاد امریکن موتورز، قصد داشت از نقاط قوت دو شرکت نش و هادسون برای رقابت با کرایسلر، فورد و جنرال موتورز استفاده کند. البته در ابتدا قرار بود این ادغام سه‌طرفه باشد و شرکت پاکارد هم به نش و هادسون بپیوندد اما به دلیل اختلاف‌نظر میسون با رئیس پاکارد، این اتفاق رخ نداد.

در ابتدای دههٔ 50، جورج میسون در نش، توسعهٔ خودروی کوچکی را آغاز کرد که برای اقتصاد ضعیف پس از جنگ جهانی دوم مناسب باشد. بدین منظور، در سال 1950 نام رامبلر را به ثبت تجاری رساند و این خودروی کوچک با نام نش رامبلر در همان سال به بازار آمد. رامبلر موفقیت سریعی را برای نش به همراه داشت. پس از ادغام نش و هادسون در سال 1954 و شکل‌گیری امریکن موتورز، خط تولید دو شرکت تحت استراتژی تولید مشترک، در کارخانهٔ نش ادغام شد و محصولات هادسون بازطراحی شدند تا با طراحی خودروهای نش هماهنگ شوند. رامبلر کوچک و پرفروش نیز در سال‌های 1955 و 1956 علاوه بر برند نش، با برند هادسون هم به بازار عرضه شد.

بااین‌حال، محصولات بزرگ‌تر نش و هادسون فروش خوبی نداشتند و AMC هرسال ضرر می‌کرد. «جورج دبلیو رامنی» که پس از مرگ ناگهانی میسون در اکتبر 1954 هدایت شرکت را بر عهده گرفته و از عملکرد AMC ناامید شده بود، به این نتیجه رسید که راه نجات شرکت تمرکز روی مدل‌های کوچک و جمع‌وجور است. ازاین‌رو، رامنی به تولید خودروهای بزرگ پایان داد و در سال 1957 رامبلر را برای عرضهٔ خودروهای جمع‌وجور جدید به یک برند مستقل تبدیل کرد. بدین ترتیب، تولید خودروهای قدیمی نش و هادسون در سال 1957 خاتمه یافت و تمام محصولات AMC با برند رامبلر به بازار عرضه شدند.

بااین‌حال، فروش رامبلرهای جدید پایین بود و محصولات نش و هادسون هم که حذف شده بودند. این شرایط ضرری 11.8 میلیون دلاری را برای AMC در سال 1957 به دنبال داشت. رامنی اما برنامه‌های تبلیغاتی گسترده‌ای را برای رامبلر شکل داد که باعث افزایش فروش 59 درصدی این برند در سال 1958 شد. بدین ترتیب، 1958 به اولین سال سودآوری AMC پس از شکل‌گیری تبدیل شد. حالا برندهای نش و هادسون کنار گذاشته شدند و رامبلر به ستون اصلی شرکت تبدیل شد. در سال 1958، گروه AMC اولین خودروی کامپکت آمریکا را با نام رامبلر امریکن معرفی کرد. البته این خودرو اساساً همان نش رامبلر 1950 بود که برای اواخر دههٔ 50 کمی به‌روزرسانی و مدرن شده بود. با این خودرو، گروه AMC در بازار به موفقیت سریعی دست پیدا کرد.

AMC برای ماندن در رقابت، از آغاز دههٔ 60 محصولات جدیدی را معرفی کرد. در سال 1961، نسل دوم رامبلر آمریکن معرفی شد (همان خودرویی که نسل سوم آن با نام آریا در ایران عرضه شد) و در سال 1962 رامبلر آمباسادور به‌عنوان یک محصول رده‌بالای کاملاً جدید به بازار آمد. همچنین اندازهٔ جمع‌وجور محصولات رامبلر، آن‌ها را به خودروهای مناسبی برای عرضهٔ بین‌المللی تبدیل می‌کرد و AMC بین سال‌های 1961 تا 1965 سیزده کارخانه در خارج از آمریکا از کاستاریکا گرفته تا فیلیپین افتتاح کرد. به لطف این محصولات جدید، در اوایل دههٔ 60، امریکن موتورز فروش بالایی داشت و در سال‌های 1960 و 1961 نام رامبلر در رتبهٔ سوم پرفروش‌ترین خودروهای آمریکا دیده می‌شد. استراتژی رامنی بسیار موفق عمل کرد و شرکت کاملاً بدون بدهی شد.

بااین‌حال، در سال 1962 رامنی استعفا داد تا برای فرمانداری میشیگان نامزد شود و «روی آبرنتی» که مدیر فروش شرکت بود، جانشین رامنی شد. وی پس از دو سال تولید خودروهای کامپکت، استراتژی شرکت را به سمت رقابت مستقیم با سه خودروساز بزرگ آمریکا تغییر داد. آبرنتی معتقد بود که شهرت امریکن موتورز در ساخت خودروهای اقتصادی قابل‌اعتماد می‌تواند با استراتژی جدیدی، خریداران را به سمت خودروهای بزرگ‌تر و گران‌تر جذب کند. بدین ترتیب، وی تمرکز AMC را به ساخت خودروهای بزرگ‌تر و سودآورتر تغییر داد. هرچند فروش سدان بزرگ و لوکس آمباسادور در سال 1966 به بیش از 71 هزار دستگاه رسید اما هزینه‌های هنگفت توسعهٔ خودروها و پیشرانه‌های جدید، AMC را با مشکل مواجه کرد و فروش شرکت در نیمهٔ اول سال 1966 با کاهشی 20 درصدی، زیان 4.2 میلیون دلاری را به دنبال داشت.

به اعتقاد آبرنتی، برند رامبلر وجههٔ ضعیفی پیدا کرده و مانع افزایش فروش خودروها بود زیرا خریداران این برند را با خودروهای کوچک و ارزان می‌شناختند. به همین دلیل، امریکن موتورز از سال 1966 حذف تدریجی برند رامبلر را آغاز کرد و بجای آن، خودروها را با برند AMC به بازار فرستاد. بدین ترتیب برند رامبلر در سال 1968 تعطیل شد و آخرین خودروی آن پس از تولید 4.2 میلیون دستگاه در ژوئن 1969 از خط تولید خارج شد تا از سال 1970 تمام خودروهای امریکن موتورز با برند AMC عرضه شوند. البته استفاده از نام رامبلر در بازارهای صادراتی همچنان ادامه داشت و خودروهای AMC در کشورهایی مثل آرژانتین، استرالیا، مکزیک و... با این برند عرضه می‌شدند. این نام حتی تا سال 1983 در مکزیک دیده می‌شد.

استراتژی آبرنتی برای حذف برند رامبلر و تمرکز روی خودروهای بزرگ‌تر جواب نداد و زیان‌های سنگینی را روی دست AMC گذاشت. به همین دلیل، هیئت‌مدیره اعتماد خود را به آبرنتی از دست داد و او در ژانویهٔ 1967 مجبور به بازنشستگی پیش از موعد شد. «روی دی چاپین»، پسر بنیان‌گذار هادسون جانشین آبرنتی شد و سعی کرد با تمرکز روی خریداران جوان‌تر، سهم بازار بیشتری به دست بیاورد و شرکت را احیا کند.

با رونق گرفتن بازار خودروهای عضلانی و عرضهٔ موستانگ و کامارو به بازار، امریکن موتورز هم که تحت ریاست چاپین به دنبال جذب خریداران جدیدی بود، با مدل‌های اسپرت AMX و جاولین، در سال 1968 به این بازار وارد شد. جاولین که بزرگ‌تر و جادارتر از کامارو و موستانگ بود، در دو نسل تا سال 1974 تولید شد و با فروش 55,125 دستگاه در سال اول عرضه، موفق عمل کرد. این خودروها همچنین تصویر امریکن موتور را هم تغییر دادند.

در اواخر دههٔ 60 که شرکت صنایع کایزر تصمیم گرفت از صنعت خودروسازی خارج شود، به دنبال خریداری برای جیپ بود. چاپین با وجود مخالفت مدیران ارشد AMC، تصمیم بزرگی گرفت و جیپ را با قیمت 70 میلیون دلار خرید. هرچند این ریسک بزرگی بود اما چاپین اعتقاد داشت که محصولات جیپ مکمل خودروهای سواری امریکن موتورز خواهند بود. همچنین سه خودروساز بزرگ آمریکا هم در بازار جیپ حضور نداشتند و بنابراین خبری از رقابت نبود. بعداً مشخص شد که این تصمیم بسیار درستی بوده است زیرا در اواخر دههٔ 70 که AMC دائماً ضرر می‌داد، این جیپ بود که به عامل بقای شرکت تبدیل شد. به‌عنوان‌مثال، امریکن موتورز در سال 1978 روی خودروهای خود (غیر جیپ) حدود 65 میلیون دلار ضرر کرد اما فروش بالای جیپ باعث شد شرکت مجموعاً سودی 36.7 میلیون دلاری را ثبت کند.

ادامه دارد...