فیچ فونیکس، سوپراسپرت ناکامی مشابه کوروت برای رقابت با پورشه 911

کتاب‌های تاریخ خودرو مملو از داستان خودروهایی است که آغاز ساده‌ای داشتند ولی ظرف چند سال به جایگاهی نمادین دست پیدا کردند. بااین‌حال، داستان‌های زیادی هم هست که پایان خوشی نداشته‌اند. یکی از این داستان‌ها مربوط به فیچ فونیکس است. یک خودروی اسپرت عالی که پتانسیل رقابت با شورلت کوروت و پورشه 911 را داشت ولی به خاطر قوانین دولتی در این کار ناکام ماند.

جان فیچ که در سال 1917 متولد شد، اولین رانندهٔ مسابقه‌ای آمریکایی بود که در اروپا عملکرد موفقی را به نمایش گذاشت و راه را برای کسانی مثل کارول شلبی و ماریو آندرتی هموار است. فیچ در طول 18 سال دوران فعالیت حرفه‌ای درخشان خود، در مسابقات اروپایی زیادی مثل میله میلیا، 12 ساعتهٔ سبرینگ و توریست تروفی برنده شد. علاوه بر این، وی در فرمول یک و لمان هم شرکت کرد و به‌عنوان عضوی از تیم مسابقه‌ای دایملر بنز، در کنار استرلینگ ماس و خوان مانوئل فانجیو به رانندگی پرداخت. فیچ پس از پایان دوران مسابقه‌ای خود، همچنان ارتباط نزدیکی با موتور اسپرت و صنعت خودروسازی داشت و روی سیستم‌های ایمنی کار می‌کرد. وی همچنین علاقهٔ زیادی به خودروهایی داشت که هم روی جاده و هم در پیست، عملکرد خوبی داشتند. وی پتانسیل زیادی را در شورلت کورویر موتور عقب دید و در سال 1965 نسخه‌ای اصلاح‌شده از آن را با نام فیچ اسپرینت معرفی کرد. بااین‌حال، رؤیای فیچ این بود که کورویر را به سطح کاملاً جدیدی برساند و به همین دلیل، جدا از اسپرینت، روی پروژه‌ای جاه‌طلبانه‌تر هم کار می‌کرد که منجر به خلق فونیکس شد.

درحالی‌که کورویر اسپرینت در مراحل اولیهٔ توسعه قرار داشت، فیچ و دوست صمیمی‌اش، کوبی ویتمور که هنرمند و طراح مشهوری بود، طراحی بدنه‌ای کاملاً متفاوت برای کورویر را شروع کردند. این پروژه در کنار اسپرینت ادامه داشت تا اینکه فیچ یک خودروی اسپرت ایتالیایی بنام اینترمکانیکا ایتالیا را دید. وی که از کیفیت ساخت بالای این خودرو شگفت‌زده شده بود، با مالک اینترمکانیکا، فرانک رایسنر، یک کانادایی مجارستانی‌الاصل که در دانشگاه میشیگان تحصیل کرده بود و ارتباطات زیادی با خودروسازی آمریکا داشت تماس گرفت. فیچ طرح‌هایی که ویتمور کشیده بود را به رایسنر نشان داد و او به‌سرعت موافقت کرد که به ساخت این خودرو در کارگاه اینترمکانیکا در تورین کمک کند.

این پروژهٔ با شاسی کورویر که از آمریکا فرستاده شده بود آغاز شد و مهندسان اینترمکانیکا در عرض چند ماه خودرو را تکمیل کردند. بدنه‌ای که فیچ ابتدا می‌خواست از فایبرگلاس بسازد، درنهایت با استفاده از پانل‌های فولادی دست‌ساز ساخته شد. این خودرو که بسیار کم‌ارتفاع، آیرودینامیک و زیبا بود، کاملاً شبیه به کوروت C3 به نظر می‌رسید. بااین‌حال، فونیکس در سال 1966 یعنی دو سال قبل از معرفی کوروت C3 ساخته شد. این طراحی، تفکر نوآورانهٔ فیچ و ویتمور را نشان می‌داد که حتی ممکن است الهام‌بخش بیل میچل برای طراحی کوروت C3 بوده باشد.

چراغ‌های جلوی مخفی، سقف تارگای قابل برداشتن و دو برآمدگی در طرفین کاپوت که هم دو لاستیک زاپاس را در خود جای می‌داد و هم باعث بهبود آیرودینامیک خودرو می‌شد، ازجمله ویژگی‌های بدنهٔ فوق‌العادهٔ فونیکس بودند. دلیل استفاده از دو چرخ زاپاس این بود که فونیکس در عقب از لاستیک‌های پهن‌تری استفاده می‌کرد. یکی دیگر از ویژگی‌های برجستهٔ فونیکس، هندلینگ فوق‌العادهٔ آن بود. ازآنجایی‌که این خودرو بر اساس کورویر ساخته شده بود، از همان سیستم تعلیق عقب مستقل شورلت استفاده می‌کرد و فیچ که رانندهٔ سابق مسابقه بود، بشدت آن را بهبود بخشید. وی همچنین برای بهبود قدرت توقف خودرو، در جلو از ترمزهای دیسکی بزرگی استفاده کرد.

اولین (و تنها) پروتوتایپ فونیکس به یک پیشرانهٔ شش سیلندر تخت توربوشارژ هوا خنک کورویر مجهز شد که تقویت شده و قدرت آن به 170 اسب بخار رسید. این خودرو در تابستان 1966 در نمایشگاه خودروی نیویورک رونمایی و با استقبال شدید بازدیدکنندگان مواجه شد. علاوه بر این، پروتوتایپ فونیکس برای آزمایش در اختیار چندین مجلهٔ معتبر خودرو قرار گرفت و همهٔ آن‌ها کیفیت ساخت و خصوصاً هندلینگ خودروی فیچ را ستودند. آزمایش‌کنندگان حتی عملکرد فونیکس را بهتر از کوروت C2 و پورشه 911 توصیف کردند.

فونیکس به دلیل قدرت نه‌چندان زیاد 170 اسب بخاری، ظرف 7.5 ثانیه از صفر به سرعت 96 کیلومتر بر ساعت می‌رسید که حدود یک ثانیه کندتر از کوروت C2 و پورشه 911 بود. بااین‌حال، به دلیل ظاهر جذاب و مهم‌تر از آن، هندلینگ فوق‌العادهٔ فونیکس، فیچ مدت کوتاهی پس از پایان نمایشگاه نیویورک، 100 سفارش خرید با پیش‌پرداخت دریافت کرد؛ اما درحالی‌که همه‌چیز برای پروژهٔ فونیکس روشن به نظر می‌رسید، متأسفانه کنگرهٔ آمریکا یک قانون جدید ترافیکی و ایمنی تصویب کرد که قرار بود از ژانویهٔ 1968 اجرایی شود. این قانون منجر به ایجاد ادارهٔ ایمنی بزرگراه شد که وظیفهٔ آن تعیین استانداردهای ایمنی برای خودروها بود؛ بنابراین، ازآنجایی‌که فیچ مدافع بزرگ ایمنی خودروها بود، تصمیم گرفت تا زمانی که جزئیات استانداردهای ایمنی جدید اعلام شود، پروژه را متوقف کند.

در اواخر سال 1967، مشخص شد که او باید کدام قسمت‌های خودروی خود را اصلاح کند تا با استانداردهای جدید مطابقت پیدا کند. بااین‌حال، پس از جنجال‌هایی که به خاطر ایمنی کورویر با انتشار کتاب رالف نادر تحت عنوان «ناایمن در هر سرعتی» به راه افتاد، شورلت مجبور شد نهایتاً در سال 1969 به تولید این خودروی موتور عقب پایان دهد؛ بنابراین، فیچ که با خاتمهٔ تولید کورویر و بازطراحی پیچیدهٔ فونیکس برای مطابقت با قوانین ایمنی جدید مواجه بود، تصمیم گرفت این پروژه را رها کند و تمام پیش‌پرداخت خریداران را پس دهد.

هرچند فیچ می‌توانست فونیکس را برای مطابقت با قوانین ایمنی تغییر دهد و قبل از اینکه تولید کورویر متوقف شود قطعات موردنیاز برای تولید 500 نمونهٔ برنامه‌ریزی شده را از شورلت بگیرد اما نهایتاً تصمیم گرفت همه‌چیز را لغو کند؛ بنابراین، فونیکس برخلاف پردهٔ افسانه‌ای ققنوس که نام خود را از آن گرفته بود، هیچ‌گاه از خاکسترهای خود بلند نشد و تنها پروتوتایپ آن تا پایان عمر فیچ در اختیار او ماند. دو سال پس از مرگ فیچ، این خودرو به حراج گذاشته و با قیمت 253 هزار دلار فروخته شد.