خودروهای برقی در سراسر جهان، چقدر یارانه و کمک دولتی می‌گیرند؟

استفاده از خودروهای برقی در جهان بدون شک نتیجه ترکیبی از نوآوری‌های فناوری و حمایت‌های گسترده دولت‌هاست. بسیاری از کشورها برای کاهش آلایندگی، صرفه‌جویی در مصرف سوخت‌های فسیلی و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل پایدار، مشوق‌های مالی و غیرمالی برای شهروندان در نظر گرفته‌اند. در این میان، ایالات متحده آمریکا، چین، ژاپن، کره‌جنوبی و کانادا جزو کشورهایی هستند که سیاست‌های مشخصی در این زمینه اجرا کرده‌اند.

در ایالات متحده، دولت فدرال برای خریداران خودروهای برقی اعتبار مالیاتی در نظر گرفته است. این اعتبار می‌تواند تا حدود ۷,۵۰۰ دلار برای خودروهای نو و تا ۴,۰۰۰ دلار برای خودروهای دست دوم باشد. البته این تسهیلات با شروطی همراه است؛ از جمله سقف قیمت خودرو، میزان درآمد خریدار و محل تولید باتری. هدف اصلی این سیاست‌ها علاوه بر کاهش هزینه خرید، حمایت از زنجیره تأمین داخلی خودروهای برقی است.

چین به عنوان بزرگ‌ترین بازار خودروهای برقی جهان، سیاست متفاوتی دارد. دولت این کشور خودروهای برقی و هیبریدی را از مالیات خرید معاف کرده و این معافیت تا سال ۲۰۲۷ تمدید شده است. در سال‌های نخست، یارانه‌های مستقیم خرید نیز نقش پررنگی داشتند، اما با رشد سریع بازار، این یارانه‌ها کاهش یافته و تمرکز بیشتر بر معافیت‌های مالیاتی و توسعه زیرساخت شارژ گذاشته شده است.

ژاپن نیز برای خریداران خودروهای برقی یارانه نقدی ارائه می‌دهد. این یارانه برای خودروهای تمام برقی تا حدود ۸۵۰ هزار ین و برای هیبریدهای قابل شارژ تا ۵۵۰ هزار ین است. علاوه بر آن، معافیت‌هایی در مالیات خرید و مالیات سالانه خودرو اعمال می‌شود. این سیاست‌ها به‌ویژه با هدف حمایت از خودروسازان داخلی و تسریع گذار به حمل‌ونقل سبز طراحی شده‌اند.

کره‌جنوبی رویکردی ترکیبی دارد. دولت مرکزی و شهرداری‌ها بسته‌های حمایتی مختلفی برای خریداران خودروهای برقی در نظر گرفته‌اند که شامل یارانه مستقیم، تخفیف مالیات و حتی کاهش هزینه شارژ عمومی است. میزان این حمایت‌ها بسته به منطقه متفاوت است، اما هدف کلی ایجاد انگیزه برای افزایش تقاضا و هم‌زمان توسعه صنعت باتری و فناوری‌های وابسته در داخل کشور است.

در کانادا نیز برنامه‌ای با نام iZEV وجود داشت که تا سقف ۵,۰۰۰ دلار کانادا کمک‌هزینه خرید خودروهای برقی ارائه می‌داد. هرچند این برنامه در سطح فدرال در حال حاضر محدود یا متوقف شده است، اما برخی استان‌ها همچنان مشوق‌های خاص خود را ارائه می‌دهند. این نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری در کانادا بیشتر به سطح استانی واگذار شده و یکپارچگی کمتری نسبت به کشورهایی مانند چین یا آمریکا دارد.

در سال ۲۰۲۵، برخی کشورهای اروپایی با ارائه یارانه‌های سخاوتمندانه تلاش می‌کنند استفاده از خودروهای برقی را گسترش دهند. در این میان، ایتالیا در صدر قرار دارد و پس از آن لهستان و یونان بیشترین حمایت مالی را به خریداران اختصاص می‌دهند. هرچند فروش خودروهای برقی در اروپا هنوز به دلیل قیمت بالا و کمبود زیرساخت‌های شارژ محدود است، اما دولت‌ها با طرح‌های متنوع تشویقی سعی دارند این روند را تسریع کنند.

هدف اصلی این سیاست‌ها افزایش سهم خودروهای بدون آلایندگی در بازار و کمک به تحقق اهداف اقلیمی اتحادیه اروپا است. طبق برنامه این اتحادیه، خودروسازان باید تا سال ۲۰۳۰ میزان انتشار دی‌اکسیدکربن خودروهای سواری جدید را ۵۵ درصد کاهش دهند. به همین دلیل، یارانه‌های نقدی و مشوق‌های مالیاتی به ابزارهای مهمی برای سوق دادن مصرف‌کنندگان به سمت خودروهای برقی تبدیل شده‌اند.

ایتالیا اخیراً از آغاز طرح تشویقی جدیدی خبر داده است که براساس آن تا ۱۱ هزار یورو اعتبار برای خرید خودروهای برقی اختصاص داده می‌شود. این کمک مالی می‌تواند حدود ۳۰ درصد از قیمت کل یک خودروی برقی جدید را پوشش دهد. با این حال، میزان استقبال از خودروهای برقی در ایتالیا هنوز پایین است. سهم این خودروها از بازار بین ماه‌های ژانویه تا ژوئیه تنها ۵.۲ درصد بوده، در حالی‌که میانگین اتحادیه اروپا حدود ۱۵ درصد گزارش شده است.

در یونان و لهستان نیز حمایت‌های قابل‌توجهی ارائه می‌شود. هر دو کشور حدود ۹ هزار یورو یارانه مستقیم به خریداران خودروهای برقی می‌پردازند. در یونان علاوه بر این مبلغ، برای اسقاط خودروهای قدیمی آلاینده، ۲ هزار یورو و برای خریداران جوان زیر ۲۹ سال نیز یک هزار یورو اضافه در نظر گرفته شده است. لهستان علاوه بر یارانه نقدی، معافیت مالیاتی برای ثبت خودروهای تمام برقی اعمال کرده است. این سیاست‌ها باعث شده سهم خودروهای برقی در بازار لهستان طی هفت ماه نخست سال به ۵.۴ درصد برسد.

مقایسه کشورها نشان می‌دهد که مشوق‌های دولتی نقش تعیین‌کننده‌ای در رشد بازار خودروهای برقی دارند. آمریکا بیشتر بر اعتبار مالیاتی و حمایت از تولید داخلی تمرکز کرده، چین از معافیت‌های مالیاتی گسترده استفاده می‌کند، ژاپن یارانه نقدی مستقیم ارائه می‌دهد، کره‌جنوبی رویکرد چندلایه و ترکیبی دارد، و کانادا مشوق‌ها را با سیاست‌های استانی پیش می‌برد. این تفاوت‌ها بازتابی از اولویت‌های اقتصادی و زیست‌محیطی هر کشور است، اما در نهایت همه در یک مسیر مشترک حرکت می‌کنند: سرعت‌بخشیدن به گذار از خودروهای سنتی به حمل‌ونقل برقی و پاک.