هندوستان آمباسادور، خودرویی قدیمی‌تر از نیسان آبی که ۶۰ سال تولید شد!

میدانیم که خودروسازی کشورمان در طول تاریخ در تولید خودروهای قدیمی پیشتاز بوده است و پیکان، وانت نیسان و پژو ۴۰۵ مصادیق بارز این موضوع هستند اما این اتفاق در کشورهای دیگری هم رخ داده که یکی از مشهورترین آن‌ها هند است. در این کشور، خودرویی به‌نام هندوستان آمباسادور که بر پایهٔ یک خودروی بریتانیایی متعلق به دههٔ ۵۰ شکل گرفته بود، برای حدود ۶۰ سال بدون تغییر عمده روی خط تولید باقی ماند.

مدت‌ها قبل از آنکه آمباسادور وارد خیابان‌های هند شود، شرکت هندوستان موتورز و شرکت بریتانیایی موریس همکاری پررنگی با یکدیگر داشتند. قبل از آمباسادور که بر اساس مدل آکسفورد سری III ساخته شد، موریس مدل‌های سری I و سری II را نیز در اختیار هندوستان موتورز قرار داده بود. در آن زمان، موریس متعلق به بریتیش موتور (BMC) بود که مجموعه‌ای از خودروسازان را زیر چتر خود داشت. هندوستان آمباسادور که در سال ۱۹۵۷ روی خط تولید رفت، جایگزین دو مدل قبلی هندوستان یعنی لندمستر (همان موریس آکسفورد سری II) و مدل بزرگ‌تر دولوکس شد که از شورلت گرفته شده بود. با قرار گرفتن آمباسادور در برنامه تولید هندوستان، کارخانه تولیدی جدید این شرکت در گجرات آماده تولید شد.

مدتی کوتاهی پس از معرفی آمباسادور یعنی در سال ۱۹۶۲، آمباسادور به تاکسی رسمی کلکته تبدیل شد، شهری که بیشترین تولیدات هندوستان در آن انجام می‌گرفت. خیلی زود آمباسادور به محبوب‌ترین تاکسی در شهرهای بزرگ هند مانند دهلی‌نو و بمبئی تبدیل شد. شرکت‌های تاکسی‌رانی عاشق آمباسادور شدند زیرا ساختار ساده، تعمیرات ارزان و قطعات یدکی فراوان داشت. در اوایل دهه ۸۰، آمباسادور همچنان بر بازار خودرو هند، هم در ناوگان تاکسی‌رانی و هم در فروش خصوصی، سلطهٔ کامل داشت. گزارش‌ها حاکی از آن است که برای یک دوره طولانی، تقریباً ۷۰ درصد از کل خودروهای فروخته‌شده در هند، آمباسادور بودند و معدود رقبای داخلی آن مشغول رقابت برای کسب جایگاه دوم بودند.

در این دوره، حدود ۳۰ سال از حضور آمباسادور با کمترین تغییر در بازار می‌گذشت ولی همچنان سالانه حدود ۳۰ هزار دستگاه می‌فروخت که رقمی چشمگیر برای بازار آن زمان بود. استقبال از این سدان قدیمی آن‌قدر زیاد بود که لیست انتظار یک‌ساله برای آن شکل گرفت. بااین‌حال، کمی بعد کاهش فروش آغاز شد و در اوایل دهه ۹۰ فروش سالانهٔ آمباسادور به تنها ۱۸ هزار دستگاه رسید و با ورود به دههٔ ۲۰۰۰ شرایط بدتر شد و فروش به‌زحمت به ۱۰ هزار دستگاه می‌رسید. تیر خلاص بر پیکر آمباسادور را هم معرفی استاندارد آلایندگی BS IV در سال ۲۰۱۱ در هند زد که فروش آمباسادور را به شرکت‌های تاکسی‌رانی در ۱۱ شهر بزرگ ممنوع کرد. درنهایت، تولید این سدان بریتانیایی کهن‌سال در سال ۲۰۱۴ پایان یافت و پروندهٔ آمباسادور پس از ۵۷ سال بسته شد.

آمباسادور در طول عمر طولانی خود با پیشرانه‌های مختلفی تولید شد که همگی زیر ۲ لیتری بودند. اولین موتور این خودرو یک نمونهٔ ۱.۵ لیتری چهار سیلندر ساخت آستین با سیستم سوپاپ جانبی بود. این موتور در سال ۱۹۵۹ با یک چهار سیلندر خطی ساخت BMC با سوپاپ روی سرسیلندر و ۵۵ اسب بخار قدرت جایگزین شد. موتور BMC تا سال ۱۹۷۸ باقی ماند تا زمانی که نسخهٔ بزرگ‌تر ۱.۸ لیتری از همان پیشرانه قدیمی با حدود ۷۴ اسب بخار قدرت ارائه شد. در سال ۱۹۷۹ نیز یک موتور چهار سیلندر دیزلی BMC دیزلی معرفی شد که علی‌رغم تردیدها، با استقبال بازار هند مواجه شد. البته این موتور فقط برای فروش به شرکت‌های تاکسی‌رانی و مصارف دولتی عرضه می‌شد.

بزرگ‌ترین موتور تاریخ آمباسادور، یک نمونهٔ دیزل ۲ لیتری بود که در سال ۱۹۹۰ عرضه شد. دو سال بعد هم یک پیشرانهٔ ۱.۸ لیتری ساخت ایسوزو ارائه و برای اولین بار، آمباسادور از سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری بهره‌مند شد. گیربکس‌ها در طول عمر آمباسادور اما بسیار محدود بودند. در ابتدا، تنها گزینه یک چهار سرعته دستی بود و در اوایل دهه ۱۹۹۰ یک نمونهٔ پنج سرعته نیز به آن اضافه شد. نسخه‌های اتوماتیک هم تولید شدند اما این نمونه‌ها فقط برای استفاده دولتی فروخته شدند. سیستم تعلیق آمباسادور نیز با میل موج‌گیر در جلو و فنر شمش در عقب، فوق‌العاده ساده بود و این یکی از نقاط قوتش محسوب می‌شد زیرا آن‌قدر مقاوم بود تا در برابر جاده‌های پر از چاله هند دوام بیاورد و درعین‌حال، راحتی مناسبی را فراهم کند.

علاوه بر تغییر موتورها، آمباسادور در طول عمر نزدیک به شصت‌سالهٔ خود بارها مورد به‌روزرسانی قرار گرفت و مجموعاً در شش نسل مختلف ساخته شد. آخرین نسل این خودرو که با پسوند کلاسیک شناخته می‌شد، در سال ۱۹۹۸ معرفی شد و در سال ۲۰۰۳ یکی از آخرین به‌روزرسانی‌های خود را تجربه کرد. این مدل که با نام آمباسادور گرند عرضه شد، در قیاس با نسخهٔ قبلی ۱۳۷ تغییر را تجربه کرده بود که شامل مواردی مثل سپرهای همرنگ بدنه، بهبود سیستم تعلیق، چراغ‌های عقب بزرگ‌تر و تودوزی جدید می‌شد. حدود یک سال بعد نیز یکی از بزرگ‌ترین به‌روزرسانی‌های آمباسادور با نام آویگو معرفی شد که در جلو بازطراحی بزرگی را تجربه کرد و به سیستم صوتی و سیستم تهویهٔ جدید مجهز شد و قیمت بالاتری داشت. بدین ترتیب، حالا خانوادهٔ آمباسادور شامل سه مدل کلاسیک، گرند و آویگو می‌شد.

پایان آمباسادور با خاتمهٔ تولید آمباسادور در سال ۲۰۱۴ و سخت‌تر شدن مقررات آلایندگی و کمیاب‌تر شدن قطعات، آمباسادور خیلی زود در جاده‌های هند کمرنگ شد ولی این خودرو در بازار دست‌دوم هنوز محبوبیت دارد و آمباسادورهای سالم معمولاً با قیمت حدود ۱۰ هزار دلار خریدوفروش می‌شوند. اخیراً نیز شایعه شده است که آمباسادور در سال ۲۰۲۶ احیا خواهد شد و قرار است از طریق همکاری با پژو در قالب یک سدان برقی بازگردد. هنوز تاریخ دقیق معرفی آمباسادور جدید مشخص نیست ولی امیدواریم ظاهر کلاسیک آمباسادور قدیمی را حفظ کند.