نگاهی به تاریخچه بی‌ام‌و Z4 به بهانه خاتمه تولید

در دورانی که بازار خودرو هنوز تحت سلطهٔ شاسی‌بلندها درنیامده بود و مردم همچنان به دنبال خودروهای اصیل، جمع‌وجور و قدرتمند برای لذت بردن از رانندگی بودند، ب‌ام‌و تصمیم گرفت داستان موفق Z3 را که از سال ۱۹۹۵ در بازار بود، با جانشینی شایسته به نام Z4 ادامه دهد. اکنون، پس از ۲۳ سال، این رودستر محبوب به پایان راه خود رسیده است و زمان مناسبی است تا به سرآغاز این ماجرا نگاهی بیندازیم.

نسل اول رودستر Z4 با کد E85 در سال ۲۰۰۲ به بازار عرضه شد و تمام ویژگی‌های یک خودروی ایده‌آل برای راننده را در خود داشت. این خودرو جمع‌وجور، سبک و مجهز به پیشرانه‌ای مناسب با قدرت کافی بود. Z4 نسبت به Z3 فاصلهٔ محوری کشیده‌تر و عرض بیشتری داشت که فضای داخلی کمی بزرگ‌تر را فراهم می‌کرد. طراحی بدنهٔ آن با خطوط منحنی، اوورهنگ‌های کوتاه، گلگیرهای عضلانی و موقعیت پایین صندلی‌ها، DNA یک خودروی اسپرت اصیل را به نمایش می‌گذاشت. این رودستر تنها ۴۰۹۰ میلی‌متر طول داشت که تقریباً هم‌اندازهٔ یک هاچ‌بک معمولی بود.

کابین خودرو با چیدمان آشنای ب‌ام‌و طراحی شده بود و حتی در نسخهٔ استاندارد نیز فرمان و صندلی‌های اسپرت چرمی وجود داشت. مسئولیت طراحی این نسل بر عهدهٔ تیمی از طراحان برجسته مثل بنگل و آدرین فن هوی‌دونک بود. در ابتدا، مشتریان می‌توانستند بین پیشرانهٔ چهار سیلندر خطی ۲ لیتری یا شش سیلندر خطی که روی نسخهٔ M نصب می‌شد، یکی را انتخاب کنند. این مدل با گیربکس‌های پنج سرعته دستی، شش سرعته دستی، پنج سرعته اتوماتیک و گیربکس دستی اتوماتیک SMG-II عرضه می‌شد. از سال ۲۰۰۳ ب‌ام‌و گزینه‌های پیشرانهٔ بیشتری مانند ۲٫۵ لیتری و ۳ لیتری را به این مدل اضافه کرد.

ب‌ام‌و Z4 تجسم لذت رانندگی بود و در همان سال اول حضور در اروپا، با فروش ۲۲٬۹۷۳ دستگاه، ثابت کرد که ب‌ام‌و انتخاب درستی داشته است. این مدل که در کارخانهٔ اسپارتانبورگ ب‌ام‌و در کارولینای جنوبی تولید می‌شد، در بازار آمریکا نیز به یک موفقیت فوری دست یافت و در اولین سال کامل تولید، ۲۰٬۱۶۹ دستگاه از آن به فروش رسید. این اعداد برای یک مدل خاص دستاورد بزرگی محسوب می‌شد. چند سال بعد، ب‌ام‌و به این نتیجه رسید که به یک نسخهٔ کوپه نیز نیاز دارد. کانسپت کوپه برای اولین بار در نمایشگاه خودروی فرانکفورت در سال ۲۰۰۵ رونمایی شد.

پروژهٔ تولید این مدل که در جولای ۲۰۰۴ چراغ سبز گرفته بود و موقتاً در دسامبر ۲۰۰۴ متوقف شده بود، سرانجام در می ۲۰۰۶ وارد خط تولید شد. آخرین دستگاه از نسل اول Z4 در تاریخ ۲۸ آگوست ۲۰۰۸ از خط تولید خارج شد. این خودرو یک رودستر 3.0si با رنگ خاکستری فضایی بود. درمجموع، ب‌ام‌و موفق شد ۱۹۷٬۹۵۰ دستگاه از نسل اول Z4 را به فروش برساند که از این تعداد، ۱۸۰٬۸۵۶ دستگاه رودستر و ۱۷٬۰۹۴ دستگاه کوپه بودند.

در اواخر سال ۲۰۰۹، ب‌ام‌و در نمایشگاه دیترویت، پرده از نسل دوم Z4 برداشت. این مدل که با کد E89 شناخته می‌شود، یک انقلاب بزرگ در خانواده Z ب‌ام‌و بود زیرا برای اولین بار، این شرکت تصمیم گرفت به تفکیک مدل‌های رودستر و کوپه پایان دهد و هر دو را در یک خودروی واحد با سقف فلزی جمع‌شونده ادغام کند. این نوآوری، مهم‌ترین مشخصه Z4 جدید بود. سقف فلزی این خودرو از یک ساختار آلومینیومی سبک و دوتکه تشکیل شده بود که می‌توانست تنها در ۲۰ ثانیه باز یا بسته شود. این تحول، ظاهر و باطن خودرو را نیز دگرگون کرد.

نسل دوم Z4 با طول ۴۲۳۹ میلی‌متر و عرض ۱۷۹۰ میلی‌متر، کشیده‌تر و پهن‌تر از نسل قبلی خود بود و چهره‌ای تهاجمی‌تر و درعین‌حال لوکس‌تر به نمایش می‌گذاشت. در زمان عرضه، ب‌ام‌و Z4 نسل دوم با دو پیشرانه قدرتمند شش سیلندر خطی ۳ لیتری به بازار آمد. نسخه sDrive35i با قدرت ۳۰۶ اسب بخار، پرچم‌دار این خانواده بود و نسخه sDrive30i نیز ۲۵۸ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. نیروی این پیشرانه‌ها از طریق یک گیربکس شش سرعته دستی یا یک گیربکس هفت سرعته اتوماتیک به چرخ‌های عقب منتقل می‌شد.

البته در طول هفت سال تولید این نسل، گزینه‌های فنی متنوع‌تری نیز به این مجموعه اضافه شد و پیشرانه‌های ۲ لیتری چهار سیلندر و ۲٫۵ لیتری شش سیلندر نیز در دسترس قرار گرفتند و انتخاب‌های گیربکس نیز با اضافه شدن یک نمونهٔ هشت سرعته اتوماتیک ساخت ZF و یک هفت سرعته دوکلاچه از گتراگ گسترش یافت. یکی دیگر از تغییرات استراتژیک برای این نسل، انتقال خط تولید آن از اسپارتانبورگ در کارولینای جنوبی آمریکا به کارخانه رگنسبورگ در آلمان بود تا این رودستر اصیل، در خاک خود متولد شود.

ب‌ام‌و در رویداد پبل بیچ در آگوست ۲۰۱۸ رسماً از نسل سوم Z4 با کد G29، پرده‌برداری کرد. این خودرو که بعدتر در نمایشگاه خودروی پاریس همان سال نیز به نمایش درآمد، با بازگشت به سقف پارچه‌ای، کاهش وزن چشمگیر و توزیع وزن ایده‌آل ۵۰:۵۰، نویدبخش بازگشتی هیجان‌انگیز به ریشه‌های اسپرت این مدل بود. طراحی این نسل توسط کالوین لوک انجام شد و یکی از مهم‌ترین تغییرات آن، جایگزینی سقف فلزی نسل قبل با یک سقف پارچه‌ای سبک بود. این سقف که یادآور نسل اول است، تنها در ۱۰ ثانیه و با فشردن یک دکمه باز یا بسته می‌شود. به لطف این تغییر و استفاده از ساختار سبک‌وزن، نسل جدید Z4 حدود ۵۰ کیلوگرم از نسل پیشین خود سبک‌تر است.

در زیر کاپوت، ب‌ام‌و دو گزینه را پیش روی مشتریان قرار داد که شامل پیشرانهٔ ۲ لیتری چهار سیلندر توربو و موتور قوی‌تر ۳ لیتری شش سیلندر خطی توربوشارژ می‌شد. برای انتقال قدرت نیز گیربکس‌های شش سرعته دستی و هشت سرعته اتوماتیک در دسترس هستند؛ اما شاید جذاب‌ترین نکتهٔ فنی این نسل، اشتراک پلتفرم و پیشرانه‌ها با نسل پنجم تویوتا سوپرا باشد. نکته جالب‌توجه دیگر، انتقال خط تولید این خودرو است. نسل سوم Z4 در کنار همزاد ژاپنی خود در کارخانه مگنا اشتایر در اتریش به تولید می‌رسد اما با معرفی نسخهٔ پایانی فاینال ادیشن، به‌زودی این خط تولید تعطیل خواهد شد.