نگاهی به 524td؛ اولین خودروی دیزلی بی ام و در 40 سال قبل

چهل سال از عرضه اولین خودروی دیزلی بی‌ام‌و به بازار با نام 524td می‌گذرد. خودرویی که باعث ایجاد تحول در این کلاس خودرویی شد و دیدگاه‌ها درباره چنین محصولاتی را تغییر داد. با یکدیگر می‌خواهیم نگاهی دوباره به این خودرو داشته باشیم.

اگر در سال 1983 نظر اروپایی‌ها درباره خرید خودروی سواری با سوخت دیزل یا گازوئیل را جویا می‌شدید اکثراً پاسخ‌های منفی دریافت می‌کردید و تنها کشاورزان بودند که به خاطر دریافت این سوخت ارزان که مشمول مالیات نبود از آن استقبال می‌کردند. خودروهای دیزلی آن زمان علاوه بر آلایندگی بالا صدای زیادی نیز تولید می‌کردند. مرسدس بنز با خودروهای 200D و 240D که به ترتیب 60 و 71 اسب بخار قدرت داشتند وارد میدان شده بود و بعداً مدل 300D با 87 اسب بخار قدرت را نیز عرضه کرد. این محصولات در واقع تنها خودروهای دیزلی قابل‌قبول در بازار بودند.

اما چهل سال قبل بود که بی‌ام‌و 524td دیزلی عرضه شد. این خودرو بر پایه سری 5 کد E28 سال 1981 شکل گرفته بود و نتیجه سال‌ها تحقیق و توسعه بی‌ام‌و به شمار می‌رفت. خودروی موردبحث ما در ابتدا با بدنه E12 عرضه شد. پس از بحران سوختی سال 1974 بود که همه خودروسازان فهمیدند باید خودروهای کم‌مصرف‌تری تولید کنند. از اینجا سوخت دیزل اهمیت زیادی پیدا کرد و بی‌ام‌و برنامه‌های خود را گسترش داد.

کارل هاینز لانگ به عنوان مهندس پیشرانه بی‌ام‌و نگاهی به پیشرانه‌های مرسدس بنز انداخت و فهمید که می‌تواند نمونه‌های بهتری بسازد. همکاری بی‌ام‌و با اشتایر دایملر پوش در دسامبر 1978 باعث شد کارخانه و مرکز توسعه جدیدی برای پیشرانه‌های بنزینی و دیزلی بی‌ام‌و تأسیس شود. با آغاز سال 1975 طیف جدیدی از پیشرانه‌های 6 سیلندر بنزینی جدید با کد M20 توسعه یافته بود. این پیشرانه‌ها که از بلوک آهنی استفاده می‌کردند دارای مشخصات مناسب برای توسعه پیشرانه دیزلی نیز بودند. در واقع برای دیزلی شدن این پیشرانه برخی تغییرات اعمال شد تا نسبت کمپرس بالاتر و فشار سیلندر بیشتر حاصل شود. از دل پیشرانه 2 لیتری بنزینی بی‌ام‌و بود که نیروگاه آهنین M21 دیزلی با حجم 2443 سی‌سی بیرون آمد.

یاتاقان‌های بهتر از جنس فولاد، پیستون‌های ویژه پیشرانه دیزلی، اویل پمپ جدیدتر و... از جمله ویژگی‌های پیشرانه دیزلی بی‌ام‌و بودند و آلیاژ ریخته‌گری شده ضخیم‌تر برای طول عمر بالاتر بکار رفت. شایان ذکر است سیستم تزریق مستقیم سوخت فاقد مشخصات مدنظر بود و بی‌ام‌و بجای آن از تزریق غیرمستقیم استفاده کرد که در آن سوخت دیزل به داخل محفظه کوچکی در بالای محفظه احتراق اصلی اسپری می‌شود که نتیجه آن تولید صدای بهتر برای پیشرانه است. انژکتورهای سوخت در فشار پایین‌تری نسبت به نمونه‌های بنزینی کار می‌کردند و نسبت تراکم نیز به 22 به 1 می‌رسید.

یک توربوشارژر T3 گرت برای مخلوط سوخت و هوا بکار رفت و نتیجه نهایی نیز کسب قدرت 115 اسب بخار در دور 4800 و گشتاور 210 نیوتون متر در دور 2400 بود. در واقع این میزان گشتاور از پیشرانه 3.5 لیتری بنزینی بی‌ام‌و در همان دور پیشرانه بیشتر نشان می‌داد. نیروگاه آهنین بی‌ام‌و روی دسته‌موتورهای لاستیکی نرم قرار داشت و 9 کیلوگرم مواد ایزوله کننده صدای اضافی بکار رفته بود. این پیشرانه در بی‌ام‌و 524td نه تنها ساکت‌تر و نرم‌تر بود بلکه باعث ثبت صفر تا 100 کیلومتر در ساعت 11 ثانیه‌ای و حداکثر سرعت 185 کیلومتر در ساعتی نیز می‌شد. وقتی با سرعت حدود 130 کیلومتر در ساعت حرکت می‌کردید دور پیشرانه روی 2500 قرار داشت که هم مصرف سوخت و هم صدای تولیدی را پایین می‌آورد.

524td سریعاً به بهترین خودروی دیزلی بازار تبدیل شد. به خاطر همان پیشرانه M21 بود که فورد با بی‌ام‌و قرارداد تأمین پیشرانه را برای نصب در محصولات لینکلن امضا کرد هرچند خودروی لینکلن برای استفاده از چنین پیشرانه‌ای خیلی بزرگ و سنگین‌وزن بود. تولید 524td از اکتبر 1982 شروع شد و در سال 1985 نسخه بدون توربو به نام 324d کد E30 که 86 اسب بخار قدرت داشت عرضه شد. یک سال بعدتر نیز مدل 524d با پیشرانه مشابه که عموماً برای رانندگان تاکسی توسعه یافته بود معرفی گردید؛ اما مدل 324td کد E30 نیز فوریه 1987 در دسترس بود و یک سال بعد نیز دومین نسل 524td با کد E34 عرضه شد. این مدل از مدیریت پیشرانه الکترونیکی بوش DDE استفاده می‌کرد. در آگوست 1991 بود که بی‌ام‌و با پیشرانه M21 وداع کرد. البته یکی از اشتباهات این خودروساز را می‌توان عدم صادرات مدل‌های 524td یا 324td به بازار بریتانیا دانست چراکه بی‌ام‌و می‌توانست با عرضه محصولات دیزلی پرفورمنس در این کشور هویت اصلی خود که تولید خودرویی برای حد نهایی رانندگی بود را ارتقا دهد و چنین خودروهایی را به راحتی بفروشد.