بی ام و X5 لمان، شاسی‌بلند V12 که دو دهه رکوددار نوربرگ‌رینگ بود

این روزها شاسی‌بلندهای پرفورمنس بسیار فراگیر شده‌اند و در مدل‌های مختلفی ساخته می‌شوند. امروز شاسی‌بلندهای اسپرتی مثل آئودی RS Q8 که در حال حاضر رکورد سریع‌ترین شاسی‌بلند تولیدی در پیست نوربرگ‌رینگ را در اختیار دارد، بسیار سریع و قدرتمند شده‌اند. در اوایل دههٔ 2000 اما این بخش بسیار کوچک بود و صرفاً مدل‌هایی مثل پورشه کاین توربو و مرسدس ML55 در آن حضور داشتند. پیش از عرضهٔ کاین اما ب‌ام‌و نسخهٔ اسپرت و منحصربه‌فردی از X5 را معرفی کرد. این نسخه به پیشرانهٔ V12 مجهز شده بود که یک سال قبل از معرفی، خودروی مسابقه‌ای ب‌ام‌و با آن برنده مسابقه لمان شد. به همین دلیل، این شاسی‌بلند اسپرت، X5 لمان نام گرفته بود.

X5 اولین شاسی‌بلند ب‌ام‌و بود. تولید این خودرو در سال 1999 آغاز شد و با مدل 2000 به بازار آمد. این شاسی‌بلند پس از خرید لندروور توسط ب‌ام‌و معرفی شد و از تکنولوژی شاسی‌بلندهای برند بریتانیایی بهره برد. البته X5 در آفرود حرف خیلی زیادی برای گفتن نداشت و مثل دیگر خودروهای ب‌ام‌و، بیشتر شخصیتی اسپرت داشت. نسل اول X5 با پیشرانه‌های مختلفی عرضه شد که ضعیف‌ترین آن‌ها، یک نمونهٔ 3 لیتری شش سیلندر خطی تنفس طبیعی با 230 اسب بخار قدرت بود. قوی‌ترین موتور این شاسی‌بلند آلمانی هم یک واحد 4.8 لیتری V8 تنفس طبیعی بود که 360 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. هرچند چنین رقمی برای آن زمان قابل‌توجه بود ولی با نیرویی که توسط موتور V12 در X5 لمان ارائه شد بسیار فاصله داشت.

X5 لمان در مارس سال 2000 معرفی شد تا ویترینی باشد برای توانایی‌های بخش M ب‌ام‌و. این مدل خاص از یک سو برای جلب توجهات به X5 معمولی و از سوی دیگر آزمایش محدودیت‌ها و توانایی‌های پلت‌فرم X5 ساخته شده بود. علاوه بر این، جشن گرفتن پیروزی ب‌ام‌و در مسابقهٔ لمان 1999 هم یکی دیگر از دلایل ساخت این شاسی‌بلند V12 بود. در سینهٔ این X5، یک پیشرانهٔ 6.1 لیتری V12 تنفس طبیعی با نام P75 قرار داشت که بر اساس موتور مورداستفاده در ب‌ام‌و V12 LMR لمان ساخته شده بود. این موتور همچنین ارتباط نزدیکی هم با پیشرانهٔ S70 داشت که ب‌ام‌و برای مک‌لارن F1 ساخت. این موتور در خودروی لمان به دلیل محدودیت ورود هوا و همین‌طور قوانین مسابقات، تنها 580 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد ولی در X5 بدون این محدودیت‌ها، خروجی موتور به ارقام فوق‌العادهٔ 700 اسب بخار قدرت و 720 نیوتن متر گشتاور رسید.

هرچند این پیشرانه حجم بیشتری داشت و سنگین‌تر بود ولی عرض و ارتفاع کمتری نسبت به موتور 4.4 لیتری V8 نسخهٔ معمولی X5 داشت. انتقال نیروی موتور هم توسط یک گیربکس شش سرعتهٔ دستی صورت می‌گرفت. غیر از پیشرانه، دیگر تغییراتی که در X5 لمان صورت گرفته بود شامل سیستم تعلیق جدید با کمک‌فنرهای سفت‌تر، ارتفاع کمتر، گلگیرهای برجسته‌تر، آینه‌های جانبی جدید، سپرهای اصلاح‌شده در جلو و عقب و رینگ‌های 20 اینچی طلایی BBS می‌شد که ظاهری چشمگیر به خودرو بخشیده بود. در داخل اما هرچند مردان ب‌ام‌و صندلی‌های چرمی استاندارد X5 را با چهار صندلی مسابقه‌ای جایگزین کرده بودند ولی بخش عمده‌ای از کابین دست‌نخورده باقی‌مانده بود. به لطف این تغییرات، X5 لمان یک دور پیست نوربرگ‌رینگ را در 7 دقیقه و 49 ثانیه طی کرد و سریع‌ترین شاسی‌بلند این پیست لقب گرفت. X5 لمان برای دو دهه این رکورد را حفظ کرد تا اینکه در سال 2019 توسط آئودی RS Q8 با زمان 7 دقیقه و 42 ثانیه شکسته شد.

X5 لمان تنها در یک نمونه ساخته شد و ب‌ام‌و برنامه‌ای برای تولید آن نداشت. بااین‌حال، از تجربیات این خودرو در X5 M که در سال 2009 معرفی شد استفاده به عمل آمد. جالب اینکه X5 لمان با وجود گذشت بیش از دو دهه از زمان ساخت، هنوز هم پس از XM لیبل رد هیبریدی با 748 اسب بخار، قوی‌ترین شاسی‌بلند تاریخ ب‌ام‌و محسوب می‌شود. هرچند ب‌ام‌و X5 لمان صرفاً یک پروژهٔ آزمایشی و کوتاه‌مدت بود ولی به‌عنوان یکی از معدود شاسی‌بلندهای دوازده سیلندر جهان، در تاریخ ماندگار شد.