جنجالی‌ترین خودروها در تاریخ بی ام و؛ از ایزتا و 507 تا M1 و XM

از سه چیز در این دنیا می‌توان مطمئن بود: مرگ، مالیات و مردمی که عقیده‌های متفاوتی درباره بی‌ام‌و دارند! در حدود یک‌صد سالی که از تأسیس این خودروساز آلمانی می‌گذرد، همیشه بحث‌های فراوانی بین طرفداران و منتقدان بی‌ام‌و وجود داشته است. در این نوشتار خواندنی می‌خواهیم محصولاتی را معرفی کنیم که بنا به دلایلی کاملاً جنجالی ظاهر شده‌اند.

امروزه ایده تولید خودرویی حبابی توسط بی‌ام‌و فراتر از تصور است و زمانی که ژرمن‌ها طرح یک شرکت ایتالیایی را به دست گرفتند هیچ سابقه‌ای در تولید چنین محصولی نداشتند اما در ادامه مشخص شد که این خودرو یک دستگاه پول‌ساز است. اگرچه سوددهی ایزتا برای بی‌ام‌و درست همانند ابعاد و مشخصاتش بود اما باعث شد ژرمن‌ها محصولات بعدی خود را با مشخصات بهتری بسازند.

507 از پیشرانه 8 سیلندر 3.2 لیتری استفاده می‌کند و بی‌شک جزو زیباترین محصولات تاریخ این خودروساز به شمار می‌رود. طراحی زیبا و این حقیقت که الویس پریسلی یکی از آن‌ها را در زمان خدمت خود در ارتش خریداری کرده بود شاید موفقیت 507 را تضمین می‌کرد اما هزینه‌های تولید خودروی یاد شده بالا بود و همین امر قیمت نهایی را افزایش داد. فروش 507 به حدی بد بود که تنها پس از تولید 251 دستگاه به خاطرات پیوست.

بی‌ام‌و 2002 توربو یکی از اعضای خانواده سری 2 بود که خریداران را با مفهوم تأخیر توربو آشنا کرد. اگرچه این خودرو از قدرت بسیار زیادی در زمان خود سود می‌برد اما درعین‌حال مصرف زیادی داشت. 2002 توربو در زمان اشتباهی عرضه شد چراکه دنیا وارد بحران سوخت می‌شد. بی‌ام‌و تنها 1672 دستگاه از این خودرو را تولید کرد که در مقایسه با تولید حدود 862 هزار دستگاهی از سری 2 رقم ناچیزی به شمار می‌رود.

واضح است که بی‌ام‌و خودروهای غیرقانونی را عرضه نمی‌کند اما با تولید 3.0 CSL به این امر نزدیک شده بود. خودروی یاد شده نسخه‌ای ویژه و سبک‌وزن از E9 کوپه بود که به منظور کسب مجوز حضور در مسابقات تورینگ اروپا تولید شد. قوانین در آن زمان بی‌ام‌و را مجبور ساختند از بال عقب بزرگ استفاده کند، چیزی که برای جاده‌های آلمان غیرقانونی بود. بی‌ام‌و با تغییر طراحی عقب خودرو این مشکل را حل کرد و از آنجایی که بال یاد شده بخشی از بدنه به شمار می‌رفت بنابراین 3.0 CSL امکان تردد در معابر عمومی را داشت.

M1 به اندازه ایزتا شوکه کننده بود. پیشرانه 6 سیلندر 3.5 لیتری این خودرو بین سرنشینان و اکسل عقب نصب شد. این نوع طراحی قبلاً در هیچ‌یک از محصولات بی‌ام‌و بکار نرفته بود و تا زمان معرفی i8 در سال 2014 هم تکرار نشد. 460 نمونه جاده‌ای از M1 تولید شد و بسیاری از آن‌ها در مسابقات شرکت کردند.

برخلاف مدل‌های اخیر با همین نام، اولین نسل M5 تقریباً هیچ تفاوت ظاهری چشمگیری با مدل‌های استاندارد نداشت ولی جزو سریع‌ترین سدان های چهار در زمان خود به شمار می‌رفت. این خودرو با ظاهر نسبتاً معمولی به پیشرانه 3.5 لیتری بکار رفته در M1 مجهز بود و 282 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. حداکثر سرعت خودرو نیز به فراتر از 240 کیلومتر در ساعت می‌رسید.

به راحتی می‌توان گفت سری 3 استیشن فضای کابین و بار بیشتری نسبت به مدل سدان دارد اما همه‌چیز به این راحتی نبوده است. بر اساس آمار خود بی‌ام‌و، اکثر مدل‌های سری 3 فضای بار 425 لیتری داشته‌اند هرچند فضای بار مدل 325i به 404 لیتر می‌رسید. البته این رقم در مدل تورینگ 370 لیتر بوده اما در صورت تا کردن صندلی‌ها فضای بار به 1125 لیتر افزایش می‌یابد. ولی کارشناسان به سرعت فهمیدند با استفاده از تمامی صندلی‌ها مدل تورینگ فضای بار کمتری نسبت به نسخه سدان خواهد داشت.

Z1 همانند 507 یک رودستر دو نفره بود و جانشین معنوی آن به شمار می‌رفت. این خودرو همچنین نقطه مقابل M5 نسل اولی به نظر می‌رسید و پیشرانه 6 سیلندر 2.5 لیتری آن 170 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. از جمله ویژگی‌های عجیب این خودرو می‌توان به درهایی اشاره کرد که به سمت پایین حرکت می‌کنند. پانل‌های بدنه را نیز می‌توان با نمونه‌های دیگر تعویض کرد. بی‌ام‌و حدود 8 هزار دستگاه از این خودرو را در سه سال تولید کرد.

یکی دیگر از جنجالی‌ترین خودروهای تاریخ بی‌ام‌و با نام M8 شناخته می‌شود که تا قبل از معرفی رسمی نسخه پروتوتایپ در سال 2010 اطلاعات چندانی از آن موجود نبود. پس از آن بود که مشخص شد این خودرو به مدت دو دهه از نظرها پنهان گشته بود. قدرت پیشرانه 12 سیلندر 6 لیتری این خودرو به‌طور دقیق اعلام نشده اما بی‌ام‌و به رقم احتمالی 640 اسب بخار اشاره دارد. برای مقایسه باید گفت نسل فعلی M8 از پیشرانه 8 سیلندر 4.4 لیتری توئین توربو با 616 اسب بخار قدرت استفاده می‌کند. ملاحظات زیست‌محیطی باعث شد M8 راهی خط تولید نشود.

دومین محصول از خانواده Z بی‌ام‌و (Z از اول کلمه آلمانی Zukunft به معنی آینده گرفته شده است) Z3 نام دارد که با پیشرانه‌های متنوع از جمله برخی نیروگاه‌های 4 سیلندر زیر 2 لیتر تولید شد. برخی افراد حس می‌کردند پیشرانه‌های کوچک این خودرو بسیار ضعیف هستند درحالی‌که افراد دیگر اظهار می‌داشتند Z3 به خوبی با سبک زندگی آن‌ها سازگار است.

این خودرو از 570 الهام گرفته بود و اگرچه از نظر فروش موفق ظاهر نشد اما پیشرانه 8 سیلندر 4.9 لیتری آن که در M5 هم بکار رفت قدرت قابل‌توجهی تولید می‌کرد. نظرات مختلفی درباره Z8 وجود داشت چراکه برخی از آن به عنوان خودرویی با ظاهر فوق‌العاده نام می‌بردند و برخی هم سواری آن را ناامیدکننده می‌دانستند.

هم‌اکنون که تمامی برندها از داچیا گرفته تا رولزرویس به تولید شاسی‌بلند مشغول هستند به سختی می‌توان تصور کرد عرضه اولین شاسی‌بلند بی‌ام‌و در سال 1999 چقدر عجیب بوده است. عرضه X5 در آن زمان موجی از انتقادات را به راه انداخت چراکه طرفداران این شرکت اعتقاد داشتند این خودرو نباید توسط باواریایی ها تولید شود.

انتقادات درباره ظاهر مدرن محصولات بی‌ام‌و با معرفی چهارمین نسل سری 7 که توسط کریس بنگل طراحی شده بود شروع شد. این خودرو از نمای عقب متمایزی سود می‌برد و همین موضوع جنجال‌های زیادی را ایجاد کرد. سری 7 همچنین سیستم اطلاعات سرگرمی iDrive را به جهانیان معرفی کرد. علیرغم ویژگی‌های مفید، این سیستم به خاطر سختی استفاده موردانتقاد قرار گرفت.

بی‌ام‌و برای تولید جانشین Z3 بر سر دوراهی رودستر یا کوپه قرار گرفته بود. نظرسنجی‌ها نشان می‌داد خودروهای کوپه کانورتیبل با سقف فلزی تاشو در حال محبوب شدن هستند و اگر Z4 یکی از این ویژگی‌ها را نداشته باشد موفق نخواهد شد. استفاده از چنین ویژگی‌ای در مدلی موجود امکان‌پذیر نبود و بی‌ام‌و نسل جدید Z4 را با طراحی کوپه کانورتیبل تولید کرد تا مشتریان بتوانند مدل روباز یا سقف فلز را در یک خودرو انتخاب کنند.

سری 1 اکثراً به‌صورت هاچبک کوچک تولید شد هرچند نسخه‌های کوپه و کانورتیبل آن نیز موجود بودند. این خودرو اگر توسط برندهای دیگر عرضه می‌شد از طراحی دیفرانسیل جلو استفاده می‌کرد اما باواریایی ها از چنین سیستمی دوری می‌کردند و به همین خاطر سری 1 را به‌صورت دیفرانسیل عقب تولید کردند. به همین خاطر قطعات گیربکس سری 1 فضای کابین را اشغال کرده بودند اما مردمی که خودروی دیفرانسیل جلو را رد می‌کردند تصمیم بی‌ام‌و را درست می‌دانستند.

X6 نیز جزو جنجالی‌ترین خودروهای تاریخ بی‌ام‌و به شمار می رود. هر سه نسل X6 مرز بین شاسی بلندها و کوپه‌ها را کم‌رنگ کردند و افراد زیادی نیز این ایده را دوست داشتند. البته سخت بودن تلفیق عناصر این خودروها در یک محصول سریعاً خودش را در نسل اول نشان داد. اگرچه X6 به خاطر دینامیک سواری و ارزش خوب تحسین شد اما ظاهر آن چالش‌برانگیز بود و نظرات جنجالی زیادی را در پی داشت.

شاید i3 توسط افرادی که خودروهای برقی را دوست ندارند پس زده شده باشد اما در برهه‌ای از زمان حتی بین مدیران بی‌ام‌و نیز جنجالی بود. ویلند بروک که از همان ابتدا در این پروژه حضور داشت اعلام کرد تیم توسعه i3 از برخی مدیران می‌شنید که مهندسان i3 در حال هدر دادن پول‌هایی هستند که به سختی به‌دست‌ آمده‌اند. اگرچه این خودرو به فروش زیادی نرسید اما روی محصولات دیگر برند تأثیر گذاشت.

نام این مینی ون باعث گیج شدن افراد زیادی شد زیرا تقریباً در همان زمان خودروی متفاوتی با نام سری 2 نیز تولید شده بود. البته اکتیو تورر خودرویی دیفرانسیل جلو بود و برای اولین بار یک محصول باواریا با چنین طراحی‌ای تولید می‌شد. هرچند چنین تغییری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسید و دستیابی به آن نیز سخت نبود. سری 2 اکتیو تورر بر اساس همان پلتفرم مورداستفاده مینی تولید شد.

یکی دیگر از جنجالی‌ترین خودروهای تاریخ بی‌ام‌و با نام i8 معرفی شد. این خودرو را می‌توان محصولی بسیار متفاوت و آیرودینامیک دانست که ارزش قیمت بالای خود را داشت. با طراحی خیره کننده و پرفورمنس سریع، i8 محصولی برجسته به نظر می‌رسید هرچند لاستیک‌های کم‌عرض آن باعث مشکلاتی در هندلینگ شده بودند. با این تفاسیر شکی وجود ندارد که i8 خودرویی آینده‌نگرانه بوده است.

نسل‌های گوناگون M3 به مدت 30 سال با پیشرانه‌های تنفس طبیعی تولید شده بودند اما ژرمن‌ها مجبور شدند در چهارمین نسل این خودرو پیشرانه 6 سیلندر 3 لیتری توئین توربو را بکار گیرند. صدای این خودرو در مقایسه با نسل‌های پیشین کمی تعدیل شده بود هرچند از نظر توانایی‌های عملکردی شکی وجود نداشت.

ششمین نسل سدان لوکس بی‌ام‌و در سال 2015 معرفی و 4 سال بعد فیس لیفت شد. در این میان افزایش ابعاد جلوپنجره یک هشدار برای طرفداران بود. ما در همان زمان فکر می‌کردیم این جلوپنجره بیش از حد بزرگ است اما محصولات بعدی بی‌ام‌و نشان داد که جلوپنجره کلیوی شکل می‌تواند بزرگ‌تر هم باشد.

تا سال 2020 انتظار می‌رفت محصولات جدید بی‌ام‌و ظاهری غیرمرسوم داشته باشند اما سری 4 که اساس سری 3 سدان با بدنه کوپه یا کانورتیبل دو در یا گرن کوپه پنج در محسوب می‌شد با جلوپنجره‌ای بسیار جنجالی رونمایی شد. ژرمن‌ها این جلوپنجره را جزو متمایزترین ویژگی‌های سری 4 می‌دانستند هرچند نظرات متفاوتی درباره آن بروز داده شد. البته ویژگی‌های نسل دوم M4 تنها به استایل بحث‌برانگیز آن محدود نمی‌شود.

جلوپنجره بزرگ و خشن iX نظرات مشابهی ایجاد کرده اما موضوع این است که این خودرو به دلیل قوای محرکه برقی نیازی به چنین جلوپنجره‌ای ندارد. اولیور زیپس مدیرعامل بی‌ام‌و در سال 2022 پاسخ این سؤال را داد: "ما معتقد نیستیم که قوای محرکه یک خودرو باید ظاهر آن را تعیین کند زیرا این قطعه ربطی به قوای محرکه ندارد بلکه سلیقه و رفتار مصرف‌کننده آن را تعیین می‌کند."

اولیور زیپس در همان مصاحبه اظهار داشت استراتژی طراحی غیرمرسوم بی‌ام‌و بر اساس یک برنامه مدون پیش می‌رود. او به سری 7 جدید اشاره داشت که نه تنها کاملاً جنجالی طراحی شد بلکه در بخش جلو از نمایی کاملاً متمایز استفاده می‌کرد. واکنش عمومی به این خودرو احتمالاً شدیدتر از واکنش‌ها به سری 7 سال 2001 نبود اما در مقایسه با مدل یاد شده بسیار جنجالی‌تر به نظر می‌رسد.

آخرین محصول در لیست جنجالی‌ترین خودروهای تاریخ بی‌ام‌و XM نام دارد که دومین خودرو پس از M1 است که توسط بخش M توسعه یافته و درعین‌حال اولین شاسی‌بلند و اولین محصول هیبریدی این شرکت نیز به شمار می‌رود. نسخه لیبل این خودرو با قدرت ترکیبی 738 اسب بخار قوی‌ترین خودروی جاده‌ای تاریخ بی‌ام‌و نیز محسوب می‌شود. اگر ظاهر XM عادی و مرسوم بود تمامی این گفته‌ها ارزشمند به نظر می‌رسیدند اما این‌طور نیست. حتی در تصاویر هم هضم طراحی XM سخت است.