بیوک سنچوری 1973، ابهت آمریکایی زیر تیغ آفتاب تهران!

صحبت کردن در مورد محبوبیت بالای خودروهای کلاسیک آمریکایی در ایران موضوعی تکراری است. برای اثبات این گفته می‌توان به تعداد و تنوع این خودروها در کشور اشاره کرد. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم که ایران ازنظر تعداد و تنوع مدل خودروهای کلاسیک آمریکایی یکی از کامل‌ترین کشورها به شمار می‌رود. بر همین اساس ما به سراغ بیوک سنچوری کوپه مدل 1973 رفته‌ایم، که تنها نمونه موجود در کشور است. با ما همراه باشید تا پس از مروری کوتاه بر تاریخچه بیوک سنچوری، این خودروی زیبا و عضلانی را مورد بررسی قرار دهیم.

نام سنچوری برای اولین بار در سال 1936 توسط بیوک معرفی شد. اما نسل اول آن درواقع سال 1930 و با نام سری 60 که طبق نام‌گذاری مدل‌های بیوک در آن دوره بود، روانه بازار شد. این خودرو بر روی پلت فرم B_body جنرال موتورز و به‌عنوان یک خودروی میان رده ساخته شد، و دارای مدل‌های سدان، کوپه و رودستر بود.

برای این خودرو در طول 6 سالی که بر روی خط تولید قرار داشت چند پیشرانه در نظر گرفته شد که قوی‌ترین نمونه یک پیشرانه 278 اینچ مکعبی هشت سیلندر با قدرت 100 اسب بخار بود. در سال‌های 1933 و 1934 سری 60 مانند دیگر مدل‌های بیوک با فیس‌لیفت هایی همراه بود که خودرو را در بخش ظاهر و ابعاد و همچنین پیشرانه دستخوش تغییراتی کرد.

بدنه خودرو با استفاده از خطوط منحنی طراحی شده بود، همچنین جلوپنجره جدید بر روی تمامی مدل‌ها نصب شد. بیوک توانست در طی پنج سال تعداد 86520 دستگاه سری 60 را بفروش برساند. با آغاز سال 1936 و هم‌زمان با معرفی نسل دوم، بیوک نام این مدل را به سنچوری تغییر داد. این تغییر نام در دیگر مدل‌های بیوک نیز اتفاق افتاد تا نشان‌دهنده پیشرفت تکنولوژی و طراحی در این کمپانی باشد.

سنچوری در این سال دارای چهار تریم مختلف شامل: کوپه، کوپه کانورتیبل، کوپه 2+2 و سدان بود. نسل دوم سنچوری بین سال‌های 1936 و 1942 از یک پیشرانه 320 اینچ مکعبی یا 5.2 لیتری هشت سیلندر سود می‌برد، که 141 اسب بخار قدرت داشت و این خودرو را قادر می‌ساخت تا به سرعت 100 مایل و یا 161 کیلومتر در ساعت برساند که آن را تبدیل به سریع‌ترین مدل بیوک در آن زمان می‌کرد و به همین دلیل به سنچوری 100 نیز معروف شد.

در بخش ظاهری سنچوری تقریباً هر سال دستخوش تغییرات می‌شد، و درنهایت در سال 1942 به دلیل مشکلات ناشی از جنگ جهانی دوم تولید آن متوقف شد و نسل سوم با وقفه‌ای نسبتاً طولانی در سال 1954 معرفی شد، در این نسل به تریم های سنچوری مدل استیشن واگن نیز اضافه شد.

یک پیشرانه 322 اینچ مکعبی با قدرت 200 اسب بخار برای این خودرو در نظر گرفته شده بود. اما به لطف به‌روزرسانی‌ها قدرت این موتور در سال 1955 به 236 اسب بخار و در سال‌های 1956 تا 1958 به 300 اسب بخار افزایش یافت. بیوک در سال 1958 مدل invictus را جایگزین سنچوری کرد اما در سال 1973 بار دیگر نام سنچوری توسط بیوک احیا شد.

نسل چهارم این خودرو همانند نسل‌های گذشته در چندتریم مختلف در دسترس بود. برای این خودرو در ابتدا دو پیشرانه 350 و 455 اینچ مکعبی در نظر گرفته شد اما در سال 1975 و با شدت گرفتن قوانین زیست‌محیطی نمونه 455 کنار گذاشته شد و نمونه‌های شش سیلندر به‌عنوان پیشرانه پایه در نظر گرفته شد. این خودرو در سال 1976 دچار فیس‌لیفت شد که تغییرات زیادی را برای آن به همراه داشت. و سرانجام در سال 1977 نسل چهار به کار خود پایان داد و یک سال بعد نسل پنجم معرفی شد. این نسل مانند اکثر خودروهای آمریکایی در آن سال‌ها کمترین نشانه‌ای از دوران اوج خود را نداشت و به‌وضوح در طراحی دچار افت شدید شده بود.

تغییرات در ابعاد و وزن خودرو نیز اعمال شده بود و خودرو کوچک‌تر و درنهایت 500 کیلوگرم از نسل قبلی خود سبک‌تر بود. پیشرانه شش سیلندر 196 اینچ مکعبی به‌عنوان موتور پایه در نظر گرفته شده بود. اما پیشرانه‌های هشت سیلندر بلوک کوچک همچنان قابل سفارش بودند. در سال 1980 سدان فست‌بک با یک سدان ناچ‌بک جایگزین شد و مدل کوپه فست‌بک نیز در سال 1981 کنار گذاشته شد.

با شروع سال 1982 و عرضه نسل ششم سنچوری دارای دو تریم سدان ناچ‌بک که حالا دیفرانسیل جلو بود و کوپه ناچ‌بک می‌شد اما یک سال بعد مدل استیشن واگن نیز اضافه شد.

در بخش پیشرانه نیز موتورهای چهار و شش سیلندر بنزینی و دیزلی به چشم می‌خورد. این نسل دو بار در سال‌های 1988 و 1991 دچار فیس‌لیفت شد که با اعمال تغییرات نسبتاً زیادی در ظاهر و پیشرانه و همچنین اضافه شدن سیستم‌های ایمنی و راحتی همراه بود. در سال 1993 مدل کوپه به دلیل فروش پایین کنار گذاشته شد.

سنچوری در این نسل باوجود طراحی قدیمی اما از فروش خوبی برخوردار بود و درنهایت در سال 1997 با نسل هفتم جایگزین شد. این نسل که درواقع آخرین نسل سنچوری به شمار می‌رود تنها در مدل سدان و بر روی پلتفرم W_body جنرال موتورز که مدل Regal نیز از آن پلتفرم استفاده می‌کرد، ساخته شد. به همین دلیل این دو مدل شباهت‌های زیادی به هم داشتند اما Regal خودروی لوکس‌تری به شمار می‌رفت و پیشرانه‌های مورد استفاده در آن نیز قوی‌تر بودند.

در سال 1998 و با پایان تولید مدل اسکای لارک سنچوری به‌عنوان مدل پایه بیوک در دسترس بود. سرانجام در 25 اکتبر سال 2004 این خودرو به کار خود پایان داد تا بار دیگر شاهد کنار رفتن یکی از مدل‌های ماندگار باشیم.

بیوک سرانجام در سال 1973 و پس از وقفه‌ای 15 ساله نسل چهارم سنچوری را معرفی کرد. طراحی خودرو خاص و چشم‌نواز بود و تقریباً در تمام قسمت‌ها دارای المان‌های زیبایی بود.

مهم‌ترین خصیصه طراحی بدنه خودرو خطی بود که از بالای چراغ جلو شروع می‌شد و تا نزدیکی گلگیر عقب ادامه داشت. بیوک این خودرو را درواقع به‌عنوان جایگزینی برای مدل skylark در نظر گرفته بود. و با قرار گرفتن این خودرو در رده خودروهای متوسط و سگمنت A رقبایی نظیر شورولت chevelle malibu، الدزمبیل کاتلاس و پونتیاک Lemans را در برابر خود می‌دید.

در بخش پیشرانه یک موتور 350 اینچ مکعبی (5.7 لیتری) به‌عنوان موتور پایه در نظر گرفته شده بود، که هم با کاربراتور دو دهنه به قدرت 150 اسب بخار و هم با کاربراتور چهار دهنه با قدرت 175 اسب بخار در دسترس بود. همچنین یک نمونه بلوک بزرگ 455 اینچ مکعبی با قدرت 225 اسب بخاری نیز در نظر گرفته شده بود.

سنچوری در چند تیپ بدنه کوپه، سدان فست‌بک و استیشن واگن قابل خریداری بود. همچنین این مدل‌ها خود دارای تریم هایی نظیر Luxus، landau، رگال (که یک‌تریم لوکس به شمار می‌رفت و دارای تفاوت‌هایی در بخش ظاهر و کابین با مدل پایه بود و در سال 1975 به‌عنوان یک مدل مستقل تولید شد) بودند.

اما در این بین مدل‌هایی نیز بودند که شاید بتوان آن‌ها را فراتر از یک‌تریم در نظر گرفت، سنچوری coupe gran sport که درواقع جایگزینی برای اسکای لارک کوپه بود و به‌نوعی قوی‌ترین مدل سنچوری نیز به شمار می‌رفت. پیشرانه مورد استفاده در این مدل همان نمونه 455 اینچ مکعبی بود با این تفاوت که در این مدل توان این موتور به 270 اسب بخار افزایش یافته بود.

هرچند این قدرت به نسبت مدل‌های های پیش از دهه 70 میلادی کم به نظر می‌رسید اما بیوک تمام تلاش خود را بکار گرفت تا نهایت توان را ضمن حفظ قوانین آلایندگی از این موتور بگیرد و همین امر نیز باعث شد که توان gran sport به نسبت دیگر رقبا با موتورهای مشابه بیشتر باشد. سنچوری در سال 1974 با تغییراتی نظیر سپرهای جلو و عقب بزرگ‌تر که برای مطابقت با استانداردهای تصادف ایالات‌متحده بود، سیستم تعلیق اصلاح شده و ترمزهای جلو دیسکی همراه بود.

از دیگر تغییرات می‌توان به کاهش قدرت موتور 455 اینچ مکعبی به 245 اسب بخار در مدل‌های gran sport نیز اشاره کرد. اما در سال 1975 و با شدت گرفت قوانین زیست‌محیطی، مدل special به‌عنوان نمونه پایه و با یک انجین 231 اینچ مکعبی V6 به قدرت 110 اسب بخار به بازار عرضه شد، و موتور 455 اینچ مکعبی نیز به‌طور کامل حذف شد و نمونه‌های gran sport با پیشرانه‌های 350 اینچ مکعبی 190 اسب بخاری در دسترس بودند. البته سنچوری دستخوش تغییرات ظاهری کمی در بخش جلوپنجره و چراغ‌های عقب نیز شد.

در سال‌های 1975 و 1976 بیوک با مدل سنچوری در مسابقات Indianapolis شرکت می‌کرد، به همین دلیل اقدام به عرضه نمونه شهری مدل‌های مسابقه‌ای با نام century Free spirit کرد. این مدل در سال 1975 از یک موتور 350 اینچ مکعبی استفاده می‌کرد (نمونه مورد استفاده در مسابقات دارای پیشرانه 455 اینچ مکعبی بود) و در بخش ظاهری نیز تمامی این مدل‌ها دارای رنگ بدنه سفید به همراه طرح‌های آبی و قرمز که یادآور رنگ‌های پرچم ایالات‌متحده آمریکا بود روانه بازار شدند،

ولی نمونه‌های 1976 دارای پیشرانه V6 به حجم 231 اینچ مکعبی (موتورهای مورد استفاده در مسابقات مجهز به توربوشارژر بودند) بود، و در سه رنگ نقره‌ای، مشکی و قرمز و با طراحی خاص در دسترس بودند، مدل‌های Free spirit امروزه جز نمونه‌های ارزشمند و کلکسیونی به شمار می‌روند. اما در سال 1976 تغییرات نه در بخش فنی بلکه بخش ظاهری اتفاق افتاد.

چراغ‌های گرد جای خود را به نمونه‌های مستطیل شکل دادند که به‌صورت دوتایی و افقی بر روی یکدیگر قرار گرفتند، با تغییر چراغ‌ها جلوپنجره نیز دستخوش تغییرات شد اما نمای کناری و عقب با تغییرات جزئی همراه شد. ولی مهم‌ترین اتفاق در این سال تفاوت ظاهری بسیار زیاد بین مدل‌های سدان و کوپه بود به‌گونه‌ای که شاید بتوان آن‌ها را دو مدل مجزا از یکدیگر نامید.

مدل gran sport حذف شد و تریم های کاستوم که جایگزین‌تریم luxus شده بود و تریم landau در دسترس بودند. سنچوری در سال 1977 نیز با تغییرات کمی در ظاهر همراه بود و سرانجام در همین سال نسل چهارم به کار خود پایان داد.

خودروی مورد بررسی ما کوپه مدل 1973 است که یک پیشرانه 350 اینچ مکعبی و گیربکس سه سرعته اتوماتیک دارد، این موتور درواقع پیشرانه فابریک خودرو بوده که صدایی بی‌نظیر و گوش‌نواز را تولید می‌کند. و همچنین در بخش شتاب گیری نیز عملکرد قابل قبولی را از خود نشان می‌دهد.

در بخش ظاهر این خودرو با رنگ سبز جذاب و بدنه‌ای بدون ایراد همه نگاه‌ها را به خود خیره می‌کند و در بخش کابین نیز طراحی بسیار زیبای داشبورد و نشانگرها در کنار ترکیب رنگ مشکی داشبورد و رنگ سفید صندلی‌ها و رودری‌ها و همچنین استفاده زیاد از تریم چوب در قسمت‌های مختلف کابین فضایی زیبا و دل‌نشین را به وجود آورده و همین‌طور راحتی صندلی‌ها در کنار فضای زیاد کابین باوجود کوپه بودن خودرو ازجمله نکات مثبت این خودرو به شمار می‌روند.

این خودرو بیش از بیست سال است که در اختیار مالک فعلی بوده و در بخش کابین و فنی کاملاً فابریک و بسیار سالم و تمیز می‌باشد که این موضوع نشان از نگهداری خوب و مناسب مالک است. در پایان از جناب آقای رضا اکبری که هم وقت و هم خودروی‌شان را در اختیار ما قرار دادند کمال تشکر را داریم.

عکس: ابوالفضل ابراهیمی