آیا دنا و شاهین ۱/۶ میلیارد تومانی، ارزش خرید دارند؟

افزایش شتابان قیمت خودرو در ایران طی هفته‌های اخیر، مرزهای ذهنی خریداران را به‌کلی جابه‌جا کرده است. امروز ارقامی در بازار خودرو داخلی دیده می‌شود که تا کمتر از یک دهه پیش، صرف خرید خودروهایی از برندهای معتبر جهانی مانند بنز، بی ‌ام‌ و، تویوتا و لکسوس می‌شد. رسیدن قیمت دنا پلاس توربو اتوماتیک و شاهین پلاس اتوماتیک به محدوده ۱.۶ میلیارد تومان، دقیقاً در همین نقطه حساس قرار دارد؛ جایی که خریدار دیگر صرفاً با یک خودرو داخلی صفرکیلومتر روبه‌رو نیست، بلکه با این سؤال اساسی مواجه می‌شود: آیا این خودرو واقعاً به اندازه پولی که می‌پردازم، ارزش و کیفیت ارائه می‌دهد؟

دنا پلاس توربو اتوماتیک خودرویی است که از پلتفرم قدیمی پژو 405 استفاده می‌کند. این خودرو به موتور EF7 توربوشارژ مجهز است؛ پیشرانه‌ای که روی کاغذ توان و گشتاور قابل قبولی ارائه می‌دهد، اما در عمل سال‌هاست محل انتقاد است. حساسیت بالای موتور به کیفیت سوخت، استهلاک توربو، داغی بیش از حد در ترافیک و عملکرد نه‌چندان نرم گیربکس اتوماتیک، از جمله مواردی است که بسیاری از مالکان به آن اشاره می‌کنند. واقعیت این است که این موتور بیش از آنکه حس قدرت بدهد، حس احتیاط دائمی را به راننده منتقل می‌کند؛ احتیاط در رانندگی، در نگهداری و حتی در سرویس‌های دوره‌ای.

شاهین پلاس با موتور جدیدتر، از نظر تئوری قدمی رو به جلو محسوب می‌شود، اما همچنان با محدودیت‌هایی مواجه است. عملکرد پیشرانه در مقایسه با وزن خودرو متوسط ارزیابی می‌شود و گیربکس اتوماتیک، اگرچه نسبت به نسخه‌های قبلی بهبود یافته، اما هنوز فاصله محسوسی با استانداردهای جهانی دارد. در عمل، نه شتاب‌گیری شاهین پلاس هیجان‌انگیز است و نه صدای موتور و نرمی انتقال قدرت، حس یک خودروی ۱.۶ میلیاردی را منتقل می‌کند.

بخش مهمی از نارضایتی خریداران دنا و شاهین، به کیفیت مونتاژ و تجربه سواری بازمی‌گردد. صداهای اضافی کابین، عملکرد متوسط سیستم تعلیق در مسیرهای ناهموار و کیفیت متریال داخلی که حتی با خودروهای اقتصادی خارجی قابل مقایسه نیست، باعث می‌شود خریدار پس از مدتی احساس کند پول پرداختی با کیفیت دریافتی همخوانی ندارد.

در این سطح قیمتی، انتظار خریدار صرفاً حرکت کردن خودرو نیست؛ بلکه آرامش، سکوت کابین، فرمان‌پذیری دقیق و حس اطمینان در سرعت‌های بالا اهمیت پیدا می‌کند؛ مواردی که در این دو خودروی داخلی، به‌صورت کامل تأمین نمی‌شوند.

یکی از اصلی‌ترین استدلال‌های موافقان خرید دنا و شاهین، صفر بودن خودرو است؛ اما آیا صفر بودن به‌تنهایی کافی است؟ در بازارهای جهانی، خودرو کالایی استهلاک‌پذیر محسوب می‌شود و افت قیمت آن امری طبیعی است. در ایران اما خودرو به دارایی سرمایه‌ای تبدیل شده و همین موضوع باعث شده بسیاری از خریداران، کیفیت واقعی را فدای صفرکیلومتر بودن کنند. درحالی‌که با ۱.۶ میلیارد تومان، می‌توان سراغ خودروهایی رفت که اگرچه کارکرده‌اند، اما از نظر مهندسی، کیفیت ساخت و تجربه رانندگی، چند پله بالاتر قرار می‌گیرند.

نیسان ماکسیما با موتور شش سیلندر تنفس طبیعی، هنوز هم از نظر نرمی، قدرت و دوام فنی، یک سر و گردن بالاتر از دنا و شاهین قرار می‌گیرد. شتاب‌گیری روان، صدای دل‌نشین موتور و کیفیت سواری بالا، باعث می‌شود راننده حس کند سوار یک سدان واقعی شده است، نه صرفاً یک خودروی اقتصادی ارتقا یافته. هرچند مصرف سوخت بالاتر و سن خودرو از معایب آن محسوب می‌شود، اما در مقابل، آرامش رانندگی و استهلاک منطقی موتور، برای بسیاری از خریداران ارزشمندتر است.

مزدا ۳ به‌عنوان یکی از خوش‌ساخت‌ترین سدان‌های ژاپنی موجود در بازار دست‌دوم ایران، گزینه‌ای جدی در برابر خودروهای داخلی گران‌قیمت محسوب می‌شود. این خودرو با بهره‌گیری از موتور تنفس طبیعی، گیربکس هماهنگ و شاسی متعادل، تجربه رانندگی دقیقی ارائه می‌دهد که در دنا و شاهین کمتر دیده می‌شود. کیفیت مونتاژ بالا، فرمان‌پذیری مثال‌زدنی و پایداری مناسب در سرعت‌های بالا باعث شده مزدا ۳ حتی پس از سال‌ها کارکرد، همچنان حس یک خودروی مهندسی‌شده و قابل‌اعتماد را منتقل کند. هرچند هزینه نگهداری آن نسبت به خودروهای داخلی بالاتر است، اما در مقابل، دوام فنی، کیفیت سواری و رضایت بلندمدت مالک، این اختلاف هزینه را تا حد زیادی توجیه می‌کند.

نمی‌توان انکار کرد که شبکه گسترده خدمات پس از فروش و دسترسی آسان‌تر به قطعات، مهم‌ترین مزیت دنا و شاهین است. برای خریدارانی که استفاده روزمره سنگین دارند، یا نمی‌خواهند درگیر تعمیرکاران خاص و قطعات وارداتی شوند، این موضوع همچنان اهمیت دارد. البته که بحث گارانتی و تأمین قطعات نیز داستان مفصل خود را دارد و بسیاری از خریداران از خدمات پس از فروش دو خودروساز بزرگ داخلی رضایت ندارند.

اما سؤال کلیدی اینجاست:

آیا ضعف در کیفیت، با دسترسی آسان به تعمیرات جبران می‌شود؟

اگر بخواهیم صادقانه و بدون تعصب نتیجه بگیریم، باید گفت دنا پلاس توربو اتوماتیک و شاهین پلاس اتوماتیک در قیمت ۱.۶ میلیارد تومان، از منظر فنی و کیفی، ارزش خرید بالایی ندارند. این خودروها بیش از آنکه محصول یک صنعت رقابتی باشند، نتیجه یک بازار بسته و انحصاری‌اند.

برای خریدارانی که کیفیت رانندگی، دوام فنی و حس واقعی ارزش پول برایشان مهم است، گزینه‌های کارکرده ژاپنی و کره‌ای انتخاب منطقی‌تری هستند. در مقابل، اگر صفر بودن خودرو، خدمات پس از فروش و سادگی نگهداری اولویت اول باشد، ممکن است دنا یا شاهین همچنان در فهرست خرید باقی بمانند، اما نه بدون تردید و نه بدون پذیرش نقاط ضعف جدی.

در جدول زیر می‌توانیم مشخصات فنی چهار خودروی دنا پلاس توربو اتوماتیک، شاهین پلاس اتوماتیک، نیسان ماکسیما و مزدا 3 نیو را مشاهده کنیم.