اولین خودروهای چینی در ایران؛ از چری ویانا تا ام‌وی‌ام 110 و لیفان X60

سال‌ها است که خودروهای چینی را در بازار کشورمان می‌بینیم اما پس از ممنوعیت واردات خودرو در سال 1397، به دلیل عدم حضور برندهای معتبر در بازار، حضور چینی‌ها در ایران بسیار پررنگ‌تر شد و شاهد عرضهٔ انواع و اقسام این خودروها توسط شرکت‌های مختلف بودیم که حتی برخی از آن‌ها از شرکت‌های واردکنندهٔ خودرو بودند. خودروهای چینی به لطف طراحی‌های بروز، آپشن‌های فراوان، بهبود کیفیت نسبت به گذشته و البته بازار محدود و انحصاری، توانسته‌اند سهم قابل‌توجهی از بازار خودروی کشورمان را تصاحب کنند و امروز خودروهای چینی فراوانی را در شکل‌ها، اندازه‌ها و قیمت‌های مختلف در بازار ایران می‌بینیم؛ اما حملهٔ خودروهای چینی به کشورمان از چه زمانی آغاز شد و اولین خودروهای چینی که به ایران آمدند کدامند؟

آغاز عرضه: 1384

ام‌وی‌ام 110 اولین خودروی چینی بود که راهی بازار ایران شد. کرمان موتور که در دههٔ 70 و اوایل 80 شمسی با مونتاژ دوو سی‌یلو و ماتیز فروش خوبی را تجربه کرده بود، پس‌ازاینکه دوو توسط جنرال موتورز خریداری شد و به دلیل تحریم‌های آمریکا نتوانست به تولید خودروهای دوو در ایران ادامه دهد، با ایجاد شرکت مدیران خودرو در منطقه ویژه اقتصادی ارگ جدید بم در سال 1381، سراغ کپی چینی ماتیز یعنی چری QQ رفت و این خودرو را با نام ام‌وی‌ام 110 در ایران مونتاژ و عرضه کرد. این خودرو با وجود کیفیت پایین، ایمنی بسیار ضعیف و ناشناخته بودن خودروهای چینی برای ایرانیان، به لطف مصرف سوخت پایین و قیمت ارزان، فروش نسبتاً مناسبی را تجربه کرد و تا سال 1395 با پیشرانه‌های سه و چهار سیلندر تولید شد.

آغاز عرضه: 1387

دومین خودروی چینی در بازار کشورمان هم توسط کرمان موتور عرضه شد. این شرکت برای تنوع بخشیدن سبد محصولات خود، سراغ برند لیفان رفت و سدان کوچک 520 آن را روی خط تولید برد. این خودرو که در سال 2006 در نمایشگاه پکن رونمایی شده و بر پایهٔ پلت‌فرم سیتروئن ZX دهه 90 میلادی ساخته شده بود، کیفیت پایینی داشت و از مشکلات متعددی مثل خشکی سیستم تعلیق و سروصدای زیربندی رنج می‌برد. لیفان 520 از لحاظ کیفیت ساخت هم در برابر رقبای داخلی مثل سمند حرفی برای گفتن نداشت. این سدان چینی که از یک پیشرانهٔ 1.6 لیتری ضعیف با 105 اسب بخار قدرت و 137 نیوتن متر گشتاور استفاده می‌کرد، زمان زیادی در ایران دوام نیاورد و در سال 1392 کرمان موتور به تولید آن پایان داد.

آغاز عرضه: 1387

درحالی‌که بازار وانت‌های کشورمان برای سال‌ها تحت سلطهٔ وانت‌های پیکان، مزدا و نیسان بود، در اواخر دههٔ 80 شمسی شرکت دیار خودرو فرصت را برای حضور در این بازار با یک وانت چینی مناسب دید. بدین منظور، وانت دییر (Deer) از گزیت وال انتخاب شد. این خودرو که از روی نسل ششم تویوتا هایلوکس کپی شده بود، بیش از 9 سال محبوب‌ترین وانت بازار چین بود و حتی در بازارهای صادراتی مثل آفریقا و آمریکای لاتین هم موفق عمل کرد. بااین‌حال، دییر که فقط به‌صورت تک کابین توسط دیار خودرو مونتاژ شد، تیراژ پایینی داشت و نتوانست به تهدیدی برای وانت‌های قدیمی اما پرفروش بازار ایران تبدیل شود. به همین دلیل، گریت وال دییر به‌عنوان اولین وانت چینی بازار کشورمان، مدت کوتاهی بعد از روی خط تولید کنار رفت.

آغاز عرضه: 1388

هرچند چند سال قبل مدیران خودرو با مونتاژ ام‌وی‌ام 110، با چری همکاری را آغاز کرده بود اما چندی بعد، شرکت دیگری بنام سناباد خودرو که در سال 1381 در مشهد تأسیس شده بود هم سراغ چری رفت و با همکاری ایران‌خودرو، مونتاژ سدان A15 را با نام ویانا آغاز کرد. پیشینهٔ A15 به سدان A11 بازمی‌گشت که اولین خودروی چری بود و بر اساس سئات تولدو ساخته شده بود. ویانا با قیمتی در حدود ۱۲ میلیون تومان در کشورمان عرضه شد و قصد داشت به رقیبی برای پژو ۴۰۵ تبدیل شود اما به دلیل کیفیت ساخت پایین و عرضهٔ محدود، به اهداف خود نرسید و تولید آن پس از مدت کوتاهی در سال ۱۳۹۰ خاتمه یافت.

آغاز عرضه: 1389

مدیران خودرو که با عرضهٔ ام‌وی‌ام 110 توانسته بود بازاری برای خود دست‌وپا کند، چند سال بعد سراغ خودروی بزرگ‌تری از چری با نام A5 رفت. این خودرو که دومین محصول مونتاژی چری توسط مدیران خودرو محسوب می‌شد، با نام ام‌وی‌ام 530 راهی بازار شد. چری A5 که کپی نصفه و نیمه‌ای از نسل سوم نیسان آلتیما محسوب می‌شد، علیرغم ظاهر ناپخته، موفق‌تر از سدان‌های چینی قبلی بازار ایران یعنی لیفان 520 و چری ویانا عمل کرد و توانست به رقیب جدی‌تری برای خودروهای داخلی مثل پژو پارس تبدیل شود. ام‌وی‌ام 530 که به پیشرانهٔ 2 لیتری قدرتمند با 139 اسب بخار قدرت و 182 نیوتن متر گشتاور مجهز بود، تا سال 1395 تولید شد و سپس جای خود را به ام‌وی‌ام 550 داد که اساساً نسخهٔ فیس‌لیفت 530 محسوب می‌شد.

آغاز عرضه: 1389

ازآنجایی‌که ام‌وی‌ام 110 در بازار ایران نسبتاً موفق عمل کرده بود، در سال ۱۳۸۹ شرکت کرمان خودرو تصمیم گرفت از طریق یکی دیگر زیرمجموعه‌هایش یعنی خودروسازان بم تولید هاچ‌بک چینی دیگری را آغاز کند. این خودرو که لوبو نام داشت، در سال 2002 توسط شرکت چینی هافی معرفی شده بود. طراحی لوبو توسط پینین‌فارینا انجام شده بود و به همین دلیل ظاهر قابل‌قبولی داشت. این خودرو اما درحالی‌که گران‌تر از پراید و پژو روآ بود، از پیشرانهٔ ضعیف ۱.۱ لیتری با تنها ۶۵ اسب بخار قدرت استفاده می‌کرد و امکانات اندکی داشت. به همین دلیل و البته دلایل دیگری مثل برند ناشناخته، فضای محدود کابین و کمبود نمایندگی‌ها و قطعات، هرگز استقبال خوبی از لوبو نشد و مدت کوتاهی بعد در اواخر سال ۱۳۹۰ بی‌سروصدا تولید آن خاتمه یافت.

آغاز عرضه: 1389

پس از عرضهٔ هاچ‌بک‌ها، سدان‌ها و پیکاپ‌های چینی در ایران، حالا نوبت شاسی‌بلندهای چینی بود که راهی بازار کشورمان شوند و این بار هم مدیران خودرو پیشگام بود. این شرکت در سال 1389، مونتاژ چری تیگو را به‌عنوان اولین شاسی‌بلند چینی در بازار ایران آغاز کرد. این خودرو که در سال 2005 معرفی شده بود، اولین مدل از سری تیگو بود و به همین دلیل، ابتدا صرفاً با نام چری تیگو و بدون پسوند عددی خاصی در چین عرضه می‌شد اما مدیران خودرو برای بازار ایران، نام X33 را انتخاب کرد. این خودرو که آغازگر مسیر کراس‌اوورهای محرک جلو در بازار کشورمان بود، با استقبال مناسبی مواجه شد و فروش بالایی را تجربه کرد. X33 با تجربه چند فیس‌لیفت، تا سال 1401 توسط مدیران خودرو به تولید رسید تا به یکی از خودروهای چینی با بیشترین مدت تولید در ایران تبدیل شود.

آغاز عرضه: 1390

با آغاز دههٔ 90 شمسی، ورود خودروهای چینی به کشورمان شدت گرفت و چینی‌ها که رفته‌رفته جای خود را در بازار ایران باز کرده بودند، با مدل‌های بیشتری به این بازار پرسود حمله کردند. در همین دوران، کرمان موتور که در اولین تجربهٔ همکاری با لیفان و عرضهٔ 530 شکست خورده بود، دوباره سراغ این شرکت چینی رفت و این بار مدل بزرگ‌تر 620 را به ایران آورد که توانست شرایط لیفان را در بازار کشورمان کمی بهبود ببخشد. این سدان چینی که طراحی آن شبیه ترکیبی از ب‌ام‌و سری 3 و مزدا 323 به نظر می‌رسید، ابتدا با پیشرانهٔ 1.6 لیتری در کشورمان عرضه شد اما از سال 1391، کرمان موتور پیشرانهٔ قوی‌تر 1.8 لیتری را با 131 اسب بخار قدرت ارائه کرد. لیفان 620 هرچند خودروی بی‌نقصی نبود اما موفق‌تر از 520 عمل کرد و تا سال 1396 تولید شد.

آغاز عرضه: 1391

با موفقیت ام‌وی‌ام X33 در بازار، کرمان موتور هم که پیش‌ازاین سدان‌های لیفان را به ایران آورده بود، سراغ اولین کراس‌اوور لیفان یعنی X60 رفت. این کراس‌اوور چینی هم به لطف ظاهر مناسب و مشخصات فنی قابل‌قبول، در بازار ایران فروش قابل‌توجهی را تجربه کرد. X60 به یک پیشرانهٔ 1.8 لیتری چهار سیلندر مجهز بود که 126 اسب بخار قدرت و 168 نیوتن متر گشتاور داشت. کرمان موتور ابتدا این خودرو را با گیربکس دستی مونتاژ می‌کرد اما حدود چهار سال بعد، این شرکت عرضهٔ نسخهٔ اتوماتیک X60 را هم با گیربکس CVT آغاز کرد. این کراس‌اوور لیفان تا سال 1397 در ایران مونتاژ شد.

آغاز عرضه: 1391

در اوایل دههٔ ۹۰ شمسی، کرمان موتور که به دلیل وضع تحریم‌ها مجبور به خداحافظی با سدان‌های محبوب خود یعنی هیوندای ورنا و آوانته شده بود، به دنبال دست‌وپا کردن جایگزینی برای آن‌ها بود و بدین منظور سراغ شرکت چینی جک رفت. کرمانی‌ها در اولین گام، جک J3 را روی خط تولید بردند تا جانشینی برای ورنا باشد. این خودرو در دو نسخه سدان و هاچ‌بک به ایران آمد تا رقیبی برای پژو ۲۰۶ باشد اما حتی حریف ام‌وی‌ام ۳۱۵ که همان سال‌ها به بازار آمده بود هم نشد. البته هرچند اولین تجزیهٔ حضور جک در ایران موفق نبود و تولید J3 پس از مدت کوتاهی در سال 1393 خاتمه پیدا کرد ولی اما سدان بزرگ‌تر و جذاب‌تر J5 که یک سال بعد روی خط تولید کرمان موتور رفت، این ناکامی را جبران کرد و برند جک را در ایران به شهرت رساند.