یادی از دوج دیتونا IROC R/T سال 1992، قهرمان ناشناخته موپار
پس از بحران سوخت اوایل دههٔ 70، کرایسلر در کوچکسازی محصولات خود بسیار گستردهتر از دیگر خودروسازان آمریکایی عمل کرد. این شرکت در طول دههٔ 80 با انتقال تقریباً همهٔ خودروهای سواری خود به پلتفرم کوچک و دیفرانسیل جلوی K-Body به حیات خود ادامه داد اما این به معنای چرخشی 180 درجه نسبت به فرمولی بود که کرایسلر در دهههای 50 و 60 به کار میبرد. به همین دلیل، در طول دههٔ 80 پرفورمنس موپار به یک خاطره تبدیل شد و قویترین محصولات کرایسلر در اواخر دههٔ 80 میتسوبیشیهای ریبج شده با پیشرانهٔ V6 ژاپنی بودند. بااینحال، در اوایل دههٔ 90 همهچیز تغییر کرد. دوج ابتدا با وایپر V10 سروصدای بزرگی به راه انداخت و سپس کوپۀ دیتونا را تقویت کرد تا به یک خودروی اسپرت قابلتوجه تبدیل شود.
تاریخچهٔ مختصر دوج دیتونا
دوج برای اولین بار از نام دیتونا در سال 1969 برای نسخهٔ ویژهٔ چارجر استفاده کرد که برای مسابقات نسکار در نظر گرفته شده بود. سپس در سال 1984 دوج این نام را روی کوپهٔ جمعوجور لیفتبکی گذاشت که بهعنوان جایگزین نسل دوم چلنجر معرفی شد یعنی خودرویی که اساساً نسخهٔ ریبج شدهٔ میتسوبیشی گالانت بود. دیتونا که یکی دیگر از استفادههای ناامیدکنندهٔ کرایسلر از نامی افسانهای بود، روی پلتفرم جدید G-Body کرایسلر ساخته شده بود که نسخهای کوتاهتر از پلتفرم K-Body محسوب میشد. بااینحال، دیتونا به دلیل بهرهمندی از موتورهای توربوشارژ که پرفورمنس خودروهای اسپرت مدرن را به سبد محصولات دوج وارد میکرد، در اولین سال عرضه با تحسین مطبوعات مواجه شد. هرچند این لیفتبک جمعوجور از نظر طرفداران خودروهای عضلانی شایستگی نام دیتونا را نداشت اما با تجربهٔ دو بازطراحی بزرگ تا سال 1993 روی خط تولید ماند و به خودروی اسپرت آمریکایی شیکی تبدیل شد.
از شلبی تا IROC
دیتونا در حالت استاندارد کوپهٔ لیفتبک اسپرت و ارزانقیمتی بود که با پیشرانهٔ چهار سیلندر کممصرف عرضه میشد و همین موضوع به فروش مناسب آن کمک کرد. بااینحال، نسخههای پرفورمنس محور جذابی هم برای این ماشین ارائه شد. همهچیز با توربو Z در سالهای 1984 و 1986 آغاز شد که در سال 1987 به شلبی Z تبدیل شد زیرا کارول شلبی از دههٔ 80 همکاری با دوج را آغاز کرده بود. سپس از سال 1990 یعنی زمانی که دیتونا بهعنوان خودروی رسمی مسابقات بینالمللی قهرمانان (IROC) جایگزین شورلت کامارو شد، قویترین نسخهٔ این خودرو IROC نام گرفت. در سال 1992 نیز شلبی به همکاری خود با کرایسلر پایان داد و بنابراین در دو سال پایانی عمر دیتونا، IROC به تنها نسخهٔ پرفورمنس آن تبدیل شد. مهمترین خبر اما اضافه شدن پکیج جدید R/T بود که قویترین دیتونا را خلق کرد.
فیسلیفت آخر
برای مدل 1992 دیتونا آخرین فیسلیفت خود را تجربه کرد. حالا چراغهای مخفی که در سال 1987 معرفی شده بودند با نمونههای ثابت و باریکی جایگزین شدند و جلوپنجره و سپر هم بازطراحی شد. در شاسی خودرو اما هیچ پیشرفتی صورت نگرفت و همان تعلیق مستقل جلو و نیمهمستقل عقب قبلی حفظ شد.
مهندسی لوتوس در کالبد کوپهٔ موپار
مثل نسخههای قبلی، پیشرانهٔ استاندارد دیتونا IROC یک نمونهٔ 3 لیتری V6 میتسوبیشی SOHC بود که 141 اسب بخار قدرت و 226 نیوتن متر گشتاور تولید میکرد. علاوه بر این، یک موتور 2.5 لیتری چهار سیلندر توربو از سری K کرایسلر با 152 اسب بخار قدرت و 285 نیوتن متر گشتاور هم قابل سفارش بود. بااینحال، پکیج جدید R/T پیشرانهٔ دیگری را برای دیتونا IROC ارائه کرد که از سدان دوج اسپریت R/T گرفته شده بود. این موتور که Turbo III نامیده میشد، یک نمونهٔ 2.2 لیتری چهار سیلندر توربو بود که توسط مهندسان بریتانیایی لوتوس به سرسیلندر 16 سوپاپ DOHC مجهز شد. این پیشرانه با توربوشارژر گرت و اینترکولر، 224 اسب بخار قدرت و 294 نیوتن متر گشتاور تولید میکرد تا دیتونا IROC R/T از لحاظ قدرت به سطح مزدا RX-7 برسد. به لطف این نیرو، کوپهٔ دوج ظرف 6.2 ثانیه از صفر به سرعت 96 کیلومتر بر ساعت میرسید و 400 متر را در حدود 14.5 ثانیه طی میکرد.
سخن پایانی
هرچند این کوپهٔ جمعوجور هیچ نشانی از نامهای دیتونا و R/T دههٔ 60 نداشت اما یک خودروی اسپرت قابلاعتنا در اوایل دههٔ 90 بود که توان رقابت با خودروهای هم سگمنت خود را داشت. دیتونا IROC R/T همراه با وایپر و سدان اسپریت R/T نشاندهندهٔ بازگشت موپار به عرضهٔ پرفورمنس بود. این خودرو هرچند هرگز بهاندازهٔ وایپر هیجانانگیز نبود اما نقطهٔ عطفی در رنسانس پرفورمنس موپار محسوب میشد و با اینکه قدرت بسیار کمتری نسبت به ماسل کارهای گذشته داشت اما به تولد دوبارهٔ بخش خودروهای پرفورمنس آمریکایی کمک کرد. بااینحال، متأسفانه دیتونا IROC R/T بهاندازهٔ رقبای ژاپنی محبوب نبود و فروش خوبی را تجربه نکرد بهگونهای که طی دو سال تنها 553 دستگاه از آن ساخته شد. امروز نیز نمونههای تمیز این ماشین با وجود کمیابی، بهندرت بیش از 10 هزار دلار ارزش دارند.