فراری F50، سی‌سالگی یک شاهکار درخشان اما بحث‌برانگیز

داستان خودروهای به‌اصطلاح پرچم‌دار فراری در سال 1984 با مدل 288 GTO آغاز شد. این نسخه‌ای کاملاً بازطراحی‌شده و با عملکرد بالای از 308 GTB بود و با هدف فتح دنیای رالی ساخته شد. این هدف هرگز محقق نشد و نسخه مسابقه‌ای آن هیچ‌گاه در رقابت‌های رسمی تحت حمایت کارخانه شرکت نکرد، مدل جاده‌ای مورد تأیید برای استفاده عمومی به افسانه‌ای در تاریخ فراری تبدیل شد. تیم مهندسی فراری درس‌های آموخته‌شده از توسعه 288 GTO و نسخه مسابقه‌ای آن را در خلق دومین خودروی پرچم‌دار خود، یعنی F40 افسانه‌ای به کار گرفتند. F40 که برای جشن چهلمین سالگرد فراری در سال 1987 معرفی شد، در زمان خود بهترین خودروی جاده‌ای این شرکت بود و در نظر بسیاری از علاقه‌مندان، هنوز هم این عنوان را حفظ کرده است.

F40 موفقیتی خیره‌کننده داشت و 400 دستگاه اولیه آن به‌سرعت فروخته شدند. تقاضا به‌قدری بالا بود که فراری تولید را افزایش داد و 911 دستگاه دیگر نیز ساخت. تولید F40 در سال 1992 متوقف شد اما با نزدیک شدن به پنجاهمین سالگرد تأسیس فراری، تیم مهندسی برای خلق جانشین آن به طراحی از صفر روی آورد. می‌توان تصور کرد که فشار برای ساخت خودرویی بهتر از F40 چه بار سنگینی بر دوش هر یک از اعضای تیم مهندسی قرار داده بود. برخلاف F40 که از 288 GTO مشتق شده بود، توسعه F50 از صفر آغاز شد. با وجود این فشار عظیم، تیم مهندسی موفق شد و پس از چهار سال کار سخت، فراری F50 جدید در زمان مناسب برای نمایشگاه خودروی ژنو 1995 آماده شد. اگرچه طراحی ظاهری آن از F40 الهام گرفته بود اما F50 از نظر فنی کاملاً متفاوت بود و با فناوری‌های مشتق از فرمول یک، مفهوم پرچم‌دار فراری را به سطحی جدید برد.

مانند F40، طراحی ظاهری F50 نیز کار پیترو کاماردلا از استودیوی پینین‌فارینا بود. این طراح به‌وضوح بسیاری از ویژگی‌های طراحی که F40 را خاص کرده بودند، برداشت و آن‌ها را به شکلی مدرن‌تر و با خطوط منحنی‌تر بازآفرینی کرد. بااین‌حال، نتیجه کار در طول 30 سال گذشته به‌شدت موردانتقاد قرار گرفته و برخی حتی F50 را زشت خوانده‌اند. می‌توان درک کرد که چرا کسی که در اواخر دهه 80 عاشق F40 شده بود، ممکن است F50 را جانشین مناسبی نداند اما زشت خواندن F50 غیرمنطقی است. F50 در دهه 90 طراحی شد و از هر زاویه‌ای حال‌وهوای دهه 90 را فریاد می‌زند. این خودرو تغییری جسورانه از زوایای تیز و طراحی‌های مربعی دهه 80 بود و با موفقیت مفهوم زیبایی یک پرچم‌دار فراری را به عصری جدید برد.

زیر پنل‌های فیبر کربنی بدنه، F50 شاسی پیشرفته‌ای را پنهان کرده بود که عمدتاً از همان مواد سبک‌وزن ساخته شده بود. در هسته آن، یک شاسی مونوکوک قرار داشت که با استفاده از اصول به‌کاررفته در خودروهای فرمول یک فراری توسعه یافته بود. این شاسی با وزن تنها 102 کیلوگرم، از پوسته‌های فیبر کربنی با هسته لانه‌زنبوری و رزین اپوکسی ساخته شده بود. یکی دیگر از اصول الهام‌گرفته از فرمول یک، اتصال مستقیم پیشرانه به دیواره عقب شاسی بود که به جزئی از ساختار شاسی خودرو تبدیل شد و اجزای تعلیق عقب به آن متصل شدند. سیستم تعلیق از نوع دو جناغی با آنتی‌رول بار و فنرهای پیچشی بود که با کمک‌فنرهای الکترونیکی بیلشتاین تنظیم می‌شدند. برای توقف، کالیپرهای چهار پیستونه آلومینیومی برمبو با دیسک‌های سوراخ‌دار در هر دو محور استفاده شده بودند. بااین‌حال، F50 فاقد فرمان هیدرولیک، بوستر ترمز یا ABS بود که حس آنالوگ و خالصی به آن می‌بخشید.

برای F50، فراری از موتورهای توربوشارژ صرف‌نظر کرد و یک موتور 4.7 لیتری V12 تنفس طبیعی با 60 سوپاپ طراحی کرد که گفته می‌شد اساساً یک پیشرانهٔ فرمول یک است. البته هرچند این موتور بر اساس پیشرانهٔ 3.5 لیتری V12 خودروی فرمول یک فراری 641 سال 1990 ساخته شده بود اما اشتراک قطعات کمی با آن داشت و ادعای فرمول یک بودن کمی اغراق‌آمیز بود. بااین‌حال، این V12 یک پیشرانه فوق‌العاده بود و هنوز هم هست. این موتور 520 اسب بخار قدرت و 470 نیوتن متر گشتاور تولید می‌کند. این پیشرانه به گیربکس دستی شش سرعته شیاردار متصل شده و با تولید صدایی اعتیادآور، قدرت را به‌صورت روان به چرخ‌های عقب منتقل می‌کند.

بسیاری از منتقدان اشاره کرده‌اند که چون پیشرانه بخشی از ساختار شاسی بود، رانندگی با F50 در جاده‌های ناهموار می‌توانست بسیار خشک و آزاردهنده باشد اما این سوپرکار برای چنین مسیرهایی ساخته نشده بود؛ F50 برای جاده‌های صاف و پرپیچ‌وخم یا بهتر از آن، پیست‌های مسابقه طراحی شده بود. در این محیط‌ها، F50 با هندلینگ بی‌نقص خود می‌درخشد و با پاسخگویی و رفتار متعادل خود، رانندگان را شگفت‌زده می‌کند. اگرچه F40 با رفتار خالص، غیرقابل‌پیش‌بینی و تا حدی ترسناک خود تجربه‌ای فراموش‌نشدنی ارائه می‌داد، F50 نیز تجربه‌ای به همان اندازه به‌یادماندنی اما به شکلی متفاوت ارائه می‌کند. F50 به‌عنوان آخرین پرچم‌دار فراری با حس کاملاً آنالوگ، یکی از هیجان‌انگیزترین خودروهای جاده‌ای این شرکت باقی مانده است.

فراری بین سال‌های 1995 تا 1997 تنها 349 دستگاه F50 تولید کرد. با وجود تقاضای بالای طرفداران ثروتمند، برخلاف F40، تولید این خودرو افزایش نیافت. این کمیابی ارزش F50 را در بازار بالا برده است. این خودرو که در زمان عرضه حدود 480 هزار دلار معادل 980 هزار دلار امروز قیمت داشت، اکنون با قیمتی بیش از 5 میلیون دلار معامله می‌شود.