به یاد فیات 1100، نخستین سدان مونتاژی در ایران

سام کاویانی: اکثر ما ایرانیان، پیکان را به‌عنوان نخستین سدان مونتاژی در کشورمان می‌شناسیم. درحالی‌که سال‌ها پیش از تولید پیکان، این فیات 1100 بود که این عنوان را کسب نمود.

تولید فیات 1100 تقریباً شش سالی پیش از پیکان و دقیقاً در بیست و پنجمین روز از ماه اردیبهشت سال 1340 شمسی رسماً در ایران آغاز شد. کارخانه آن «سایکا» نام داشت که توسط برادران علی و حسن کاشانچی و با سرمایه‌ای حدود 12.2 میلیون تومان بنا شده بود. محل این کارخانه در جاده تهران نو (دماوند فعلی) واقع بود. خانواده کاشانچی از سال 1332 شمسی به ورود انواع ساخته‌های فیات به کشور مبادرت ورزیده بودند و با بازاریابی مناسب توانستند فیات را به محبوبیت فراوانی در نزد مردمان ایران‌زمین برسانند. البته فیات از سال 1314 شمسی به کشورمان وارد می‌شد و همواره از گزینه‌های مطلوب در میان آحاد مصرف‌کنندگان وطنی بود.

فیات 1100 با بهای اولیه‌ای حدود 12 هزار تومان عرضه شد و تا سه سال پس از تولید هم از موفقیت بسیاری در نزد عموم مردم و به‌ویژه شبکه تاکسیرانی کشور برخوردار بود و هزاران دستگاه از آن هم به فروش رفت اما از سال 1344 شمسی، اقبال مشتریان نسبت به آن کم و رفته‌رفته فروش آن رو به کاستی نهاد و در سال 1348 شمسی، دو سال پیش از فرا رسیدن موعد قرارداد، تولید آن یکسره متوقف و کارخانه آن تعطیل شد. البته این درست مقارن با زمانی بود که تولید این خودرو در کارخانه مادر آن در ایتالیا نیز متوقف شده بود. به نظر نگارنده، ورود آسان خودروهای رقیب و مهم‌تر از همه تولید و عرضه پیکان در سال 1346 را هم می‌توان از مهم‌ترین دلایل افول فیات 1100 در ایران آن دوره دانست. پیکان خودرویی به‌مراتب مدرن‌تر و جذاب‌تر بود که در بدو ورود تنها بهایی کمتر از 15 هزار تومان داشت.

فیات 1100 یک خودروی کوچک خانوادگی بود که از سال‌های 1953 الی 1969 میلادی در زادگاه خود در ایتالیا تولید شد. این خودرو محصولی استراتژیک برای فیات در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم بود و در عرصه داخلی و جهانی هم موفقیت بسیاری را کسب و نام فیات را سخت سر زبان‌ها انداخت. این خودرو علاوه بر ایتالیا، در استرالیا، آرژانتین، مراکش و ایران هم تولید می‌شد. تولید فیات 1100 تا سال 2000 میلادی توسط کارخانه پریمر (PREMIER) هند ادامه یافت.

فیات 1100 با یک پیشرانه چهار سیلندر 1.1 لیتری عرضه می‌شد که توان آن معادل 36 اسب بخار بود. این پیشرانه به همراه یک گیربکس 4 سرعته دستی قادر بود ماکزیمم سرعتی معادل 116 کیلومتر بر ساعت را برای این خودرو فراهم کند که برای یک ساخته موتوری در 64 سال پیش رقم مناسبی بود. در کنار مدل پایه، نسخه‌ای اسپرت از فیات 1100 هم به بازار عرضه شد که دارای یک چراغ در میانه جلوپنجره خود بود. این نسخه که 1100 TV نام داشت از پیشرانه‌ای به توان 50 اسب بخار برخوردار بود و ماکزیمم سرعت آن به 135 کیلومتر بر ساعت می‌رسید. فیات 1100 در گونه‌هایی متفاوت از بدنه اعم از سدان، استیشن و کوپه تولید شد.