داستان فیات دینو، خودروی اسپرت افسانه‌ای ایتالیا با پیشرانه V6 فراری

فیات در بیشتر تاریخ خود خودروهای سواری باکیفیت اما معمولی تولید کرده است. بااین‌حال، این خودروساز ایتالیایی در دوره‌هایی از چارچوب همیشگی خود خارج شده و خودروهایی خاص برای علاقه‌مندان خلق کرده است. یکی از این نمونه‌ها، فیات دینو 1966 تا 1973 است؛ یک خودروی اسپرت اصیل با موتور افسانه‌ای V6 فراری.

از اواخر دهه 50، فراری از یک موتور V6 نوآورانه در خودروهای مسابقه‌ای خود استفاده می‌کرد. ایده این موتور از آلفردو دینو فراری، پسر انزو فراری، در سال 1955 شکل گرفت، زمانی که فراری به موتوری جدید برای برنامه فرمول دو نیاز داشت. متأسفانه آلفردو که به بیماری دیستروفی عضلانی مبتلا بود، در سال 1956 درگذشت و نتوانست شاهد تبدیل ایده‌اش به موتوری کاملاً کاربردی باشد. بااین‌حال، تیم مهندسی فراری این موتور را توسعه داد و به‌افتخار آلفردو، آن را دینو نامیدند، نامی که به خودروهای مسابقه‌ای مجهز به این موتور نیز اطلاق شد.

در سال 1965، فیا قوانین جدیدی معرفی کرد که تولیدکنندگان را ملزم می‌کرد از فصل 1967 به بعد، از موتورهایی استفاده کنند که بر پایه واحدهای تولیدی ساخته شده و حداقل در 500 خودروی جاده‌ای قانونی به کار رفته باشند. برای ادامه استفاده از موتور V6 دینو، فراری باید نسخه جاده‌ای این موتور را تولید می‌کرد و در کمتر از دو سال حداقل 500 دستگاه خودرویی با این پیشرانه می‌ساخت، کاری که فراتر از توانایی‌های آن زمان فراری بود. به‌جای کنار گذاشتن موتور و خروج از فرمول دو، انزو فراری سراغ فیات رفت؛ شرکتی که نیروی کار و زیرساخت لازم برای تولید حداقل 500 دستگاه خودروی مجهز به موتور V6 دینو تا سال 1967 را داشت.

درحالی‌که فراری نسخه جاده‌ای موتور V6 را توسعه می‌داد، فیات با همکاری دو استودیوی طراحی معروف پینین‌فارینا و برتونه، کار روی خودروی جدید را آغاز کرد. این مدل جدید در اکتبر 1966 در نمایشگاه خودروی تورین به شکل اسپایدر دونفره رونمایی شد. شش ماه بعد در نمایشگاه ژنو، فیات نسخه کوپه 2+2 را نیز معرفی کرد که توسط مارچلو گاندینی از برتونه و بر اساس طرح اولیه جورجتو جوجارو در سال 1963 طراحی شده بود؛ مانند موتور و خودروهای مسابقه‌ای فراری، این خودروی اسپرت زیبا نیز به‌افتخار آلفردو فراری، «دینو» نام گرفت.

در مذاکرات همکاری، انزو اصرار داشت که موتورها توسط فراری ساخته شوند اما مدیران فیات با استدلال جلوگیری از تأخیر در تولید، این پیشنهاد را رد کردند؛ بنابراین، از 1966 تا 1969، فیات دینو و موتور V6 فراری آن در کارخانه ریوالتا فیات نزدیک تورین تولید شدند. اگرچه دینو اسپایدر و کوپه از نظر ظاهری تفاوت‌های آشکاری داشتند و کوپه کابین کمی لوکس‌تری داشت اما شاسی و پیشرانه آن‌ها تقریباً یکسان بود. این خودروی اسپرت به ترمزهای دیسکی چهارچرخ و سیستم تعلیق مستقل دو جناغی در جلو مجهز بود. موتور V6 دینو فراری که توسط فیات تولید می‌شد، یک واحد 2 لیتری تمام آلومینیومی DOHC با 158 اسب بخار و 163 نیوتن متر گشتاور بود. اگرچه این اعداد چندان چشمگیر به نظر نمی‌رسند اما دینو حس یک خودروی اسپرت واقعی را منتقل می‌کرد. همچنین، برای آن دوره نسبتاً سریع بود و در نسخه کوپه به حداکثر سرعت 200 کیلومتر بر ساعت و در نسخه اسپایدر به 210 کیلومتر بر ساعت می‌رسید. در سال 1968، فیات دینو به اولین خودروی تولیدی جهان مجهز به سیستم جرقه‌زنی الکترونیکی استاندارد تبدیل شد که توسط مگنتی مارلی به‌طور خاص برای موتور V6 فراری طراحی شده بود.

در نمایشگاه خودروی تورین 1969، فیات دینو 2400 را معرفی کرد که به نسخه ارتقاءیافتهٔ 2.4 لیتری موتور V6 فراری با بلوک چدنی مجهز شده بود. اگرچه چند دستگاه اولیه دینو 2400 در کارخانه ریوالتا فیات مونتاژ شدند اما تولید از دسامبر 1969 به فراری واگذار شد. کارخانه مارانلوی فراری که به‌تازگی با خط مونتاژ جدیدی برای مدل‌های موتور وسط جدید دینو 206 GT و 246 GT مدرن‌سازی شده بود، حالا توانایی مدیریت جریان تولید بیشتری را داشت؛ بنابراین، فیات دینو 2400 نه‌تنها از موتور فراری بهره می‌برد، بلکه در اسطبل اسب رقصان نیز متولد شد.

از نظر ظاهری، دینو 2400 ارتقای چشمگیری تجربه نکرد اما از نظر فنی بهبودهای قابل‌توجهی داشت. تعلیق عقب کاملاً بازطراحی شده و به سیستم مستقل فنری مجهز شد، دیسک‌های ترمز بزرگ‌تر شدند و گیربکس دستی پنج سرعته فیات با واحد بهتر ZF با آرایش جایگزین شد. موتور 2.4 لیتری V6 حالا 178 اسب بخار و 215 نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد. همچنین، حداکثر گشتاور در 4,600 دور بر دقیقه (به‌جای 6 هزار دور بر دقیقه) به دست می‌آمد که رانندگی را به‌طور چشمگیری بهبود بخشید.

درمجموع، فیات دینو از 1966 تا 1973 در 7,803 دستگاه تولید شد که 74 درصد آن‌ها کوپه بودند و اسپایدر بسیار کمیاب‌تر بود. بااین‌حال، کمیاب‌ترین نسخه، دینو 2400 اسپایدر بود که از سال 1969 تا 1973 در تنها 420 دستگاه ساخته شد. به دلیل همین تیراژ تولید اندک، امروز دینو 2400 اسپایدر ارزش بالایی پیدا کرده که در نمونه‌های تمیز به حدود 275 هزار دلار می‌رسد اما کوپهٔ 2 لیتری در شرایطی عالی را می‌توان با قیمتی در حدود 40 هزار دلار پیدا کرد.