نگاهی به پیشرانه 1000 اسب بخار سوپر و توربوشارژ لانچیا
خودروسازان از ابتدا به‌دنبال افزایش قدرت پیشرانه‌های خود بودند. یکی از اصلی‌ترین متودهایی که از دهه 30 میلادی به آن دست پیدا کردند، استفاده از سیستم‌های پرخوران اولیه بود که در دهه 70 میلادی به شکل سوپرشارژرهای امروزی در آمدند. یک دهه پس از رونمایی از سوپرشارژر، توربوشارژر وارد میدان شد که یک ضعف بزرگ داشت: تاخیر عملکرد. در سوی دیگر، سوپرشارژرها هم از معایبی چون افت عملکرد، مصرف سوخت بالا و وزن بالا داشتند. همین مسئله بهانه‌ای شد تا با آغاز دهه 80 میلادی، تیم لانچیا و آبارث راه‌حلی خلاقانه برای این مسائل پیدا کنند.
مقالات مرتبط:
تیم رالی شرکت فیات که متشکل از لانچیا و آبارث بود، مدل 037 را برای حضور در مسابقات توسعه داد اما نمی‌توانست به پای سیستم چهار چرخ محرک آئودی کواترو و حتی پژو 205 توربو 16 برسد. پس در سال 1984، لانچیا دلتا S4 رونمایی شد تا با بهره‌وری از سامانه 4WD و از آن مهم‌تر، یک پیشرانه 4 سیلندر خطی پرخوران دوگانه به عملکردی فوق‌العاده دست پیدا کند.
مهندسان آبارث که نگرانی از بابت موتور انگلیسی خود نداشتند، گنجایش موتور فیات را کم کردند و سیستم تزریق اجباری سوخت آن را بازطراحی کردند تا وزن آن هم کاهش پیدا کند. تیم یادشده تصمیم گرفت از ترکیب همزمان یک سوپرشارژر و یک توربوشارژر استفاده کند. این ایده که چندان تازه نبود، به‌لطف نبوغ مهندسان ایتالیایی نه‌تنها کاربردی شد بلکه به موتوراسپرت ورود پیدا کرد. مهندسان این مجموعه موفق شدند با تولید نخستین موتور پرخوران دوگانه جهان، عملکرد ضعیف توربوشارژر در دورهای پایین را از بین ببرند و درعین حال، در دورهای بالا هم از همان توان کامل بهره‌مند شوند. قدرت پیشرانه 1.8 لیتری این خودرو در دورهای 4,500 تا 8 هزار rpm قابل دسترسی بود.
با نزدیک شدن دورسنج به 4,500rpm، هوای ورودی سیستم‌های پرخوران از توربوشارژر «KK&K» به سوپرشارژر منتقل می‌شد تا ضعف دورهای پایین رفع شده و دسترسی به دورهای بالا هم فراهم شود. مهندسان سازنده پیشرانه «تیپو 233ATR 18S» موفق شدند در آزمایش‌های خود با افزایش فشار توربوشارژر به 72 PSi (پاسکال بر اینچ‌مربع)، 1,000 اسب بخار قدرت را از این پیشرانه استخراج کنند که تحسین برانگیز به شمار می‌رود. اما موتور استفاده شده در مسابقات WRC تنها 290 تا 480 اسب بخار قدرت داشت.
لانچیا برای بهبود خودروی 037 و جا دادن پیشرانه سنگین‌وزن آن، بخش‌های زیادی از بدنه را تغییر دهد؛ همین امر منجر به خلق دلتا S4 شد. مهندسان لانچیا برای کاهش وزن بیشتر، از صفحات فیبرکربنی کِولار در بدنه دلتا S4 استفاده کردند که آن‌ها را به هدفشان نزدیک کرد اما خطر جانی سرنشینان را به‌شدت افزایش داد. هر چند دلتا به پیروزی رالی مونته‌کارلو هم دست یافت اما جان راننده شرکت، «هنری توی‌وُوِن» و همراهش را گرفت. FIA که سازنده را مقصر این اتفاق می‌دانست، از سال 1986 به بعد، رالی گروه B را یک‌بار برای همیشه متوقف کرد و به عصر طلایی رالی پایان داد.
لانچیا برای ورود دلتا به مسابقات، مجبور بود 200 نسخه جاده‌ای از آن را با نام S4 استراداله روانه بازار کند اما نهایتا تنها 80 تا 90 دستگاه از آن را تولید کرد. این خودروها از همان موتور مشهور اما با توربوشارژر کوچک‌تر و نسبت تراکم کاهش‌یافته که خروجی آن را به 247 اسب بخار تقلیل می‌داد. به این ترتیب لانچیا S4 استراداله به نخستین خودروی جاده‌ای جهان با دو پرخوران مجهز شد.
موتور تیپو 233ATR 18S از آن زمان تا حالا به‌عنوان یکی از خاص‌ترین پیشرانه‌های صنعت خودرو شناخته می‌شود که در آینده هم راه را برای خودروسازان دیگر باز کرد. نظر شما درباره این موتور جذاب چیست؟
