10 هواپیمای نمادین جهان که باید با آن‌ها آشنا شوید

تاریخچه صنعت هوانوردی به بیش از یک قرن پیش بازمی‌گردد و در این مدت هواپیماهای جذابی تولید شده‌اند که البته بررسی همه آن‌ها تقریباً غیرممکن خواهد بود. در سال‌های گذشته پیشرفت‌های فوق‌العاده‌ای در توسعه چنین محصولاتی صورت گرفته و روند توسعه هواپیماها به گونه‌ای بوده که از کایت‌های ساده و تک نفره به پیشرفته‌ترین هواپیماهای مسافربری و نظامی رسیده‌ایم. البته همه هواپیماها به یک اندازه جلب‌توجه نکرده‌اند. برای اکثر مردم، اگر یک هواپیما بتواند به‌صورت ایمن و راحت آن‌ها را به مقصد برساند مأموریت خود را به خوبی انجام داده است. البته برخی از این پرنده‌های پیشرفته بالاتر از سایرین قرار می‌گیرند و الهام‌بخش آن‌ها بوده‌اند. به همین خاطر تصمیم گرفته‌ایم 10 هواپیمای نمادین جهان را خدمت شما معرفی کنیم.

احتمالاً اکثر مردم این هواپیما را می‌شناسند اما شاید نام آن را ندانند. سسنا 172 در کشورهای زیادی بکار گرفته شده هرچند ریشه آن به کانزاس و شرکت سسنا بازمی‌گردد. 172 اولین بار در سال 1956 به عنوان هواپیمای چهار نفره سبک‌وزن معرفی شد. از آن زمان تاکنون نسخه‌های متنوعی از هواپیمای موردبحث تولید شده و نیروبخش آن نیز پیشرانه‌های 6 سیلندر کانتیننتال یا لایکومینگ بوده‌اند. آنچه باعث تمایز این هواپیما شده راحتی پرواز و سادگی آن برای تازه‌کاران است. جدیدترین نسخه از این محصول با نام 172 اسکای هاوک شناخته می‌شود و هزینه مالکیت و نگهداری پایینی دارند. نسخه صفرکیلومتر 172 با قیمت حدود 432 هزار دلار در دسترس است و هر ساعت پرواز آن 131 دلار هزینه دارد.

عصر جت‌های مسافربری و نظامی از مدت‌ها پیش شروع شده هرچند با آنچه امروزه می‌بینیم تفاوت‌های زیادی داشته است. هواپیماهای مجهز به پیشرانه‌های جت از جمله بوئینگ 707 باعث شدند سفرهای طولانی‌مدت ممکن شوند هرچند هزینه سفر با آن‌ها بالا بوده است؛ اما بوئینگ 747 توانست هزینه‌های مسافرت هوایی را کاهش دهد. این هواپیمای مشهور در سال 1968 معرفی شد و در دو دهه بعد از آن مشهورترین هواپیمای تجاری جهان بوده است. در حقیقت 747 را می‌توان اسب کاری آسمان‌ها دانست هرچند با پیشرفت تکنولوژی از میزان توجه به آن کاسته شد. البته تولید بوئینگ 747 تا اوایل سال 2023 ادامه داشته است.

با اینکه بوئینگ 747 جزو نمادین‌ترین هواپیماهای جهان است اما ایرباس A380 نیز پادشاه آسمان‌ها محسوب می‌شود. برنامه توسعه این هواپیما در سال 2000 شروع و اولین نمونه آن در سال 2007 تحویل داده شد. با توجه به فضای وسیع داخل هواپیما، A380 می‌تواند تا 853 مسافر را حمل کند هرچند پیکربندی استاندارد سه کلاس آن باعث شده ظرفیت هواپیما به 555 نفر کاهش یابد که البته همچنان رقم قابل‌توجهی است. از نظر توانایی حمل بار نیز A380 بسیار احساس‌برانگیز عمل کرده و توانایی حمل 150 تن بار را دارد. اگرچه تولید این هواپیما در سال 2021 متوقف شده اما A380 همچنان در سال‌های پیش رو به پروازهای خود ادامه خواهد داد.

شرکت آنتونوف اگرچه در زمان شوروی تأسیس شده اما در سال 1991 به یکی از شرکت‌های کشور اوکراین بدل شد. امروز نیز آنتونوف به ساخت هواپیما می‌پردازد و در زمان شوروی محصولات متنوعی را تولید کرده که برخی از آن‌ها بسیار غول‌پیکر بوده‌اند. An-225 مریا بر اساس مدل بسیار بزرگ An-124 شکل گرفته و بزرگ‌ترین هواپیمای باری تاریخ به شمار می‌رود. این محصول عجیب از شش پیشرانه و 32 چرخ استفاده می‌کند و برای حمل فضاپیمای بوران که در واقع شاتل فضایی شوروی بوده ساخته شده است. زمانی که اتحاد جماهیر شوروی از هم پاشید یکی از دو فروند An-225 تولیدی تست شده بود اما دیگری به‌صورت کامل مونتاژ نشد. با اتفاقات بعدی پروژه بوران هم لغو شد و فرایند توسعه An-225 مریا نیز متوقف گردید اما چند سال بعد این برنامه کامل شد.

جنگ جهانی دوم به خاطر جنگ‌افزارهای برخی کشورها کابوسی وحشتناک از نظر لجستیک محسوب می‌شد؛ اما فردی به نام هنری کایزر ایده جالبی برای تولید یک هواپیمای غول‌پیکر که می‌توانست برای حمل بارهای سنگین بکار رود داشت. او با کمک برخی افراد دیگر از جمله هاوارد هیوز این پروژه را عملی کرد. اگرچه کایزر به خاطر تأخیرهای مکرر از این پروژه کنار کشید اما هیوز به مأموریت خود ادامه داد. به دلیل شرایط جنگی تأمین آلومینیوم و فولاد با محدودیت‌هایی روبرو بود بنابراین هیوز باید پروتوتایپ هواپیمای خود را از ماده‌ای به نام دورامولد که ترکیبی از رزین و برخی مواد دیگر بود می‌ساخت. نتیجه کار تولید H-4 بود که طول بال‌هایش حتی از An-225 مریا نیز بیشتر است. این هواپیما از هشت پیشرانه 28 سیلندر استفاده می‌کند.

تکنولوژی پیشرانه‌های جت پس از جنگ جهانی دوم پیشرفت زیادی داشت و مهندسان و طراحان صنعت هوانوردی از این سیستم‌ها سریعاً استفاده کردند. آمریکا نیز به دنبال بازسازی ناوگان بمب‌افکن‌های برد بلند خود بود و به همین خاطر بوئینگ B-52 استراتوفورترس را ساخت. این هواپیما از هشت پیشرانه توربوفن استفاده می‌کند و اگرچه به عنوان یک بمب‌افکن هسته‌ای استراتژیک توسعه یافته اما توانایی حمل سیستم‌های جنگی متنوعی را دارد. اولین نمونه‌های B-52 در سال 1954 به کار گرفته شدند و در طول این سال‌ها ارتقا یافتند.

از نظر ترکیب سرعت، قدرت آتش، چابکی و پنهان‌کاری هیچ هواپیمایی به پای F-35 لایتنینگ II نمی‌رسد. این جنگنده جدیدترین محصول لاکهید مارتین است که در شاخه‌های مختلف ارتش آمریکا به کار گرفته شده است. با اینکه جنگنده‌های قدیمی‌تر برای مأموریت‌های خاص طراحی می‌شدند اما هم‌اکنون جنگنده‌های چندمنظوره توسعه یافته‌اند. F-35 بهترین ترکیب از نظر انجام مأموریت‌ها را ارائه کرده است. یک پیشرانه توربوفن پس‌سوز با برخی ویژگی‌های دیگر باعث چابکی باورنکردنی F-35 می‌شوند. همچنین امکان تیک آف و فرود عمودی آن نیز وجود دارد. این جنگنده در رادارها به اندازه یک توپ گلف دیده می‌شود و بنابراین تشخیص آن تقریباً غیرممکن است. سیستم ارتباطی پیشرفته نیز باعث ارتباط F-35 با اسکادران‌های دیگر می‌شود.

در دهه 60 میلادی نیاز زیادی به هواپیماهای جاسوسی و شناسایی بود و شرکت‌های سازنده نیز منابع خود را صرف توسعه چنین محصولاتی کردند و البته بخش اسکانک ورکس لاکهید بهترین گزینه را ساخت. این شرکت به دنبال تولید محصولی بهتر از U-2 بود و نتیجه نهایی را می‌توان احساس‌برانگیزترین هواپیمای تاریخ دانست. علیرغم چالش‌های سرعت و ارتفاع زیادی که وجود داشت، محصول نهایی توانایی پرواز با سرعت فراتر از ماخ 3 را دارد. این هواپیما در ابتدا A-12 نام داشت اما در نهایت نامش به SR-71 بلک برد تغییر یافت.

با اینکه هواپیماهای زیادی پس از P-51 موستانگ تولید شده‌اند اما هیچ‌کدام از آن‌ها نقش مهمی به اندازه این هواپیما نداشته‌اند. با شعله‌ور شدن جنگ جهانی دوم در اروپا، بریتانیا از آمریکا درخواست تولید نسخه‌های کپی از جنگنده‌های موجود را داشت اما آمریکایی‌ها بجای آن پیشنهاد طراحی و ساخت هواپیمای جدیدی را دادند. با علم به اینکه بریتانیا شدیداً نیازمند دفاع در برابر آلمان است، طراحان سریعاً دست‌به‌کار شده و P-51 را فقط در 102 روز ساختند. این جنگنده جدید با استقبال بریتانیا روبرو شد. موستانگ در سال 1943 عملیاتی شد و پیروزی‌های زیادی به دست آورد. به همین خاطر است که موستانگ در لیست 10 هواپیمای نمادین جهان قرار دارد.

امکان ندارد که در لیست 10 هواپیمای نمادین جهان نام اولین هواپیمای تاریخ وجود نداشته باشد. اورویل و ویلبر رایت که در سال 1903 به تعمیر دوچرخه در کارولینای شمالی می‌پرداختند تحت تأثیر ایده پرواز در آسمان قرار گرفتند و تحولات مربوط به تولید گلایدرها را با دقت تحت نظر داشتند. با کمک برخی افراد دیگر، برادران رایت در نهایت توانستند اولین پرواز پایدار در آسمان را با وسیله‌ای موتوردار انجام دهند. این هواپیما از پیشرانه‌ای با 12 اسب بخار قدرت استفاده می‌کرد. در چهاردهم دسامبر 1903 برادران رایت دستاورد مهمی را ثبت کردند. این هواپیما با نام رایت فلایر شناخته می‌شود.