بزرگ‌ترین هواپیماهای ترابری نظامی تاریخ؛ از شیان چین تا آنتونوف روسیه

از همان سال‌های اولیه اختراع هواپیما، حمل بار و محموله‌های سنگین با این وسایل نقلیه پرنده موضوع مهمی بوده است. طراحان هواپیما سریعاً متوجه شدند که در بحث کارایی و راندمان، هرچقدر ابعاد بزرگ‌تر باشد بهتر است. این موضوع در زمینه نظامی نیز صدق می‌کند و برخی از بزرگ‌ترین هواپیماهای ترابری نظامی تاریخ وزنی فراتر از 70 تن دارند. ارتش‌های سراسر دنیا به‌منظور انتقال بیشترین بار ممکن با کمترین میزان پرواز، هواپیماهایی را تولید کرده‌اند. این هواپیماها یا از روی نسخه‌های تجاری و مسافربری تولید شده‌اند و یا اینکه طراحی مخصوص نظامی دارند. البته وجه مشترک تمامی این هواپیماها حمل میزان قابل‌توجهی محموله سنگین است. هواپیماهایی که در این لیست خواهید دید از نوع استراتژیک هستند و به همین خاطر رقیب چندانی ندارند.

همچنین بخوانید:

• بزرگ‌ترین هواپیماهای دنیا؛ از آنتونوف مریا و ایرباس 380 تا بوئینگ 747 و بالوگا
• 10 هواپیمای نمادین جهان که باید با آن‌ها آشنا شوید

وزن: 66 تن

شیان Y-20 جدیدترین هواپیمای ترابری نظامی لیست ماست و اولین پرواز آن در ژانویه 2013 انجام شده است. نیازی به گفتن نیست که تولید این هواپیما یک قدم رو به جلوی بسیار مهم برای چین بوده چراکه Y-20 اولین هواپیمای ترابری استراتژیک تولیدی محسوب می‌شود. در ساختار این محصول از کامپوزیت‌های تولیدی با پرینت سه‌بعدی استفاده شده و طراحی آن انعطاف‌پذیری بالایی دارد. در حال حاضر 34 فروند Y-20 بکار گرفته شده‌اند و ظرفیت حمل بار کل آن‌ها به 2474 تن می‌رسد. نوع طراحی شیان Y-20 به گونه‌ای است که هم استحکام بالایی دارد و هم از وزن کمتری سود می‌برد.

وزن: 77.1 تن

KC-10 اکستندر معمولاً به خاطر مأموریت‌های سوخت‌گیری هوایی شناخته می‌شود اما در لیست ما نیز حضور دارد. هواپیمای یاد شده را می‌توان نسخه تبدیل شده از مدل مسافربری DC-10 دانست که علاوه بر وظیفه سوخت‌رسانی می‌توانند محموله‌های مختلف را نیز حمل کند. از دیگر مأموریت‌های KC-10 اکستندر می‌توان به آمبولانس هوایی و همچنین حمل نظامیان و سربازان با حداکثر ظرفیت 75 نفر اشاره کرد. اولین بار در سال 1981 بود که KC-10 وارد چرخه خدمت شد اما در طول این سال‌ها بسیاری از سیستم‌هایش مدرن شده‌اند که شامل بهبودهایی در سیستم‌های هوانوردی، ابزارهای ویژه و... هستند. از جمله مأموریت‌های KC-10 می‌شود به سپر صحرا و طوفان صحرا اشاره کرد که در آن‌ها 125 میلیون گالن سوخت را بدون از دست دادن حتی یک چارچوب زمانی تحویل داد. ظرفیت بارگیری هواپیمای مک دانل داگلاس به 85 تن می‌رسد.

وزن: 77.5 تن

اگرچه مهم‌ترین جنبه انتخاب و فروش هواپیماهای C-17 انعطاف‌پذیری آن است اما واقعیت ظرفیت حمل بار 85.5 تنی آن را نمی‌توان نادیده گرفت. گلوب مستر III پس از پروتوتایپ مک دانل داگلاس YC-15 طراحی شده و به عنوان جانشین C-130 هرکولس مطرح بوده است. پس از بحث و بررسی فراوان، نیروی هوایی آمریکا این پلتفرم را انتخاب و نام C-17 را برای آن در نظر گرفته است. گلوب مستر III فرایند توسعه طولانی و پیچیده‌ای داشته و برخی مشکلات در طراحی بال‌ها باعث بازنگری در کل ساختار آن شده‌اند. این هواپیما برای حمل بارهای سنگین با کمترین فاصله تیک آف و فرود طراحی شده و چالش‌های مهندسی زیادی داشته است. C-17 توانایی حمل تانک آبرامز، 10 هاموی و یا 100 نظامی را در یک سورتی پرواز دارد.

وزن: 80 تن

تنها هواپیمای لیست بزرگ‌ترین هواپیماهای ترابری نظامی تاریخ که از نظر توانایی‌های تیک آف و فرود می‌تواند برتر از گلوب مستر ظاهر شود An-22 آنتی است که یکی از بزرگ‌ترین هواپیماهای ملخی دنیا نیز به شمار می‌رود. اولین پرواز این غول هوایی در فوریه 1965 انجام شده و پس از آن 41 رکورد گوناگون را ثبت کرده و برخی از این رکوردها همچنان پابرجا هستند. اگرچه تولید چنین غولی به‌صورت ملخی کمی عجیب به نظر می‌رسد اما کاملاً منطقی بوده است. شوروی در آن زمان کشوری پهناور بود و از نظر زیرساخت‌های فرودگاهی کمبودهایی داشت. حمل بارهای سنگین به مناطق دوردست نیازمند استفاده از وسایل نقلیه‌ای همچون قطار یا هواپیما بود و به همین خاطر غول‌هایی مثل آنتونوف An-22 تولید شدند. هواپیماهای ملخی از نظر تیک آف و فرود مزیت‌هایی دارند. متأسفانه تنها نمونه باقی مانده از این هواپیما که در دست اوکراین بود در جنگ اخیر کاملاً آسیب دید.

وزن: 127.4 تن

به سنگین‌ترین هواپیمای ترابری نظامی آمریکا یعنی لاکهید C-5M سوپر گلکسی می‌رسیم که واقعاً یک هیولاست. هواپیمای سری 5 اولین بار در سال 1968 تولید شد تا نیازهای آمریکا در حمل محموله‌های سنگین را مرتفع سازد. با وجود بیش از 991 مترمکعب فضای مفید در بخش داخلی، C-5 کاملاً کاربردی است. C-5 از زمان معرفی تاکنون بهبودهای زیادی داشته که مهم‌ترین آن‌ها نصب بال‌های جدید در دهه 80 میلادی و استفاده از پیشرانه‌های متفاوت در سال 2006 بوده است. پیشرانه F138 جنرال الکتریک در هواپیماهای دیگر نیز بکار رفته و علاوه بر وزن کمتر باعث کاهش فاصله تیک آف و فرود می‌شود و روی مصرف سوخت و شعاع پروازی نیز تأثیر مثبت دارد. C-5M سوپر گلکسی توانایی حمل 60 تن بار را دارد. بد نیست بدانید هواپیمای موردبحث بیشترین هزینه نگهداری را برای ارتش آمریکا دارد اما این هزینه‌های نجومی به خاطر توانایی‌های فوق‌العاده‌اش توجیه می‌شود.

وزن: 150 تن

برای علاقه‌مندان به دنیای هوانوردی جای تعجبی ندارد که آنتونوف سازنده بزرگ‌ترین هواپیمای ترابری نظامی دنیاست. این شرکت عادت جالبی در طراحی هواپیماهای بزرگ و خشن دارد و آنتونوف An-124 را می‌توان یک هیولای پرنده دانست که بیشترین ظرفیت حمل بار را بین تمامی هواپیماهای تولید سری دنیا به خود اختصاص داده است. در ابتدا ظرفیت حمل بار این هیولا فقط 132 تن بود اما در نهایت به رقم فوق‌العاده 165 تن افزایش یافت. برنامه ارتقای هواپیمای آنتونوف شامل بهبود سیستم ترمز، ساختار اصلی، فضای بار و عرشه بارگیری بود. اولین پرواز هواپیمای موردبحث در سال 1982 انجام شد و هدف اصلی آن نیز انتقال محموله‌های سنگین و بزرگ نظامی بین پایگاه‌های مختلف بود. تا سال 2019 هفت فروند از این هیولا در اختیار آنتونوف بود و هم‌اکنون نیز چند فروند از آن در اختیار نیروی هوایی روسیه قرار دارند.