چهار هواپیمای مافوق صوت که صنعت هوانوردی غیرنظامی را متحول خواهند کرد

چندی پیش، دولت ترامپ با درخواست از اداره هوانوردی فدرال (FAA) برای حذف ممنوعیت نیم قرنی پروازهای مافوق صوت بر فراز خشکی و جایگزینی آن با قوانین جدید، صنعت هوانوردی را متحول کرد. این دستور حدود یک سال و نیم طول می‌کشد تا اجرایی شود، زیرا FAA باید استاندارد موقت برای سروصدای هواپیماهای مافوق صوت را بر اساس تحقیقات، توسعه، آزمایش و ارزیابی فناوری‌های جدید تدوین کند اما واقعیت این است که درهای سفر سریع‌تر از سرعت صوت بر فراز خشکی باز شده و برای اولین بار پس از سال‌ها، استارتاپ‌های فعال در زمینه هواپیماهای مافوق صوت غیرنظامی چشم‌انداز جذابی پیش رو دارند. این شرکت‌ها کدام‌اند و چه هواپیماهایی در دست توسعه دارند؟ برای پاسخ دادن به این سؤال، تصمیم گرفتیم نگاهی به آنچه در این عرصهٔ صنعت هوانوردی جریان دارد بیندازیم و با هواپیماهای مافوق صوت تجاری در دست توسعه آشنا شویم.

شرکت بوم سوپرسونیک در کلرادو، با تنها 10 سال سابقه، با طرحی به نام اوورتور صنعت هوانوردی را به هم ریخته است. این شرکت با جسارت این هواپیما را سریع‌ترین هواپیمای مسافربری جهان توصیف می‌کند. اورتور از موتور توربوفن دوگانه جدیدی به نام سمفونی استفاده خواهد کرد که توسط شرکت فناوری توربین فلوریدا (FTT)، سازنده موتورهای جنگنده‌های F-22 و F-35، در حال توسعه است. اوورتور به چهار موتور سمفونی مجهز است که هر یک قادر به تولید 155.7 کیلونیوتن رانش در هنگام برخاست هستند. این موتورها به هواپیما سرعت نهایی 1800 کیلومتر بر ساعت می‌بخشند و از 100 درصد سوخت هوانوردی پایدار استفاده می‌کنند. اورتور با اندازه متوسط، توانایی حمل 80 مسافر در مسافتی تا 7800 کیلومتر را دارد. بوم در تحقیق فناوری‌های موردنیاز برای این هواپیما پیشرفت چشمگیری داشته است. به لطف نمونه آزمایشی XB-1 که از سال 2020 در حال آزمایش است، استارتاپ آمریکایی دانش کافی برای اطمینان از موفقیت پروژه را به دست آورده است. سال گذشته، بوم کارخانه تولیدی خود را در فرودگاه بین‌المللی پیدمونت تریاد در کارولینای شمالی تکمیل کرد که به‌زودی تولید سالانه 33 فروند اورتور را آغاز خواهد کرد و بسته به تقاضا برنامه برای افزایش به 66 فروند در سال را هم دارد. چندین شرکت هواپیمایی، ازجمله امریکن ایرلاینز، یونایتد ایرلاینز و ژاپن ایرلاینز، علاقه خود را به این پروژه نشان داده و گفته می‌شود 180 فروند از این هواپیماها را رزرو کرده‌اند. هنوز زود است که زمان دقیق پرواز عملیاتی اورتور مشخص شود اما انتظار می‌رود اولین پروتوتایپ در سال جاری رونمایی شود.

شرکت آمریکایی هرمیوس (تأسیس 2018) اخیراً به دلیل تلاش‌هایش در پیشبرد پرواز مافوق صوت، توجه زیادی جلب کرده است. این شرکت بیشتر به خاطر پروژه‌ای به نام کوارترهورس در اخبار بوده اما هدف نهایی آن توسعه هواپیمای مافوق صوت هالیون است. کوارترهورس نامی است که هرمیوس به مجموعه‌ای از پروتوتایپ‌ها داده که برای تحقیق سخت‌افزار موردنیاز هالیون استفاده می‌شوند. سه مدل از این پروتوتایپ‌ها در دست توسعه هستند که هر یک برای بررسی جنبه‌ای خاص طراحی شده‌اند. کوارترهورس Mk 1 که اخیراً پرواز کرده، با موتور جت جنرال الکتریک J85 کار می‌کند درحالی‌که Mk 2 از موتور پرت‌اندویتنی F100 بهره می‌برد و امیدوار است به سرعت 3090 کیلومتر بر ساعت برسد. درنهایت، Mk 3 که از همان موتور اما در پیکربندی اصلاح‌شده‌ای به نام کایمرا استفاده می‌کند، در سال 2026 معرفی خواهد شد تا رکورد سرعت لاکهید SR-71 بلک‌برد با 3530 کیلومتر بر ساعت را به چالش بکشد. همه این‌ها درنهایت به هالیون منجر خواهد شد که باید بتواند به سرعت 6100 کیلومتر بر ساعت برسد. این سرعت، زمان سفر از لندن به نیویورک را از بیش از 8 ساعت به تنها 1.5 ساعت کاهش می‌دهد. در حال حاضر جزئیات بیشتری از این پروژه در دسترس نیست و بازه زمانی مشخصی برای معرفی نهایی آن وجود ندارد.

اسپایک آئروسپیس در ماساچوست، یکی دیگر از شرکت‌هایی است که روی جت تجاری مافوق صوت کار می‌کند. این جت S-512 دیپلمات نام دارد و از هر نظر، زیباترین هواپیما در فهرست کوتاه ما محسوب می‌شود. این پروژه با توجه به مشکلات شرکت در سال‌های گذشته، به نظر می‌رسید محقق نشود اما در می 2025 با انرژی تازه‌ای دوباره راه‌اندازی شد و امیدها را برای تحقق آن زنده کرد. دیپلمات توسط دو موتوری که هنوز مشخص نیست از چه نوعی و ساخت چه شرکتی هستند تغذیه خواهد شد که باید بتواند آن را به سرعت نهایی 1980 کیلومتر بر ساعت برساند، سرعتی که زمان سفر بین هر دو نقطه روی زمین را تقریباً نصف می‌کند. تنها 18 مسافر می‌توانند در این هواپیما جای گیرند و از کابین لوکسی لذت ببرند که آن را برای سفرهای تجاری یا به‌عنوان جت خصوصی ایده‌آل می‌کند؛ اما این تنها زمانی محقق خواهد شد که هواپیما به تولید برسد و در زمان نگارش این متن، هنوز مشخص نیست این اتفاق چه زمانی رخ خواهد داد.

آخرین هواپیمای لیست ما استارگیزر است، هواپیمایی که توسط شرکت ونوس در هیوستون، تگزاس، در حال توسعه است. این شرکت از سال 2019 فعالیت می‌کند. استارگیزر با سرعت تئوری 11,100 کیلومتر بر ساعت، سریع‌ترین هواپیمای غیرنظامی در حال توسعه محسوب می‌شود. این سرعت برای رفتن به هر مقصدی روی کره زمین در کمتر از یک ساعت کافی است. این عملکرد به لطف ترکیبی از موتورهای جت معمولی برای رسیدن به سرعت اولیه و یک موتور موشکی برای تکمیل کار ممکن می‌شود. این موتور یک موتور موشکی انفجاری چرخشی است که مشخصات دقیق آن هنوز اعلام نشده است. استارگیزر، هرچند سریع‌ترین هواپیمای لیست ما است اما کوچک‌ترین هم به‌حساب می‌آید و تنها قادر به حمل 12 نفر خواهد بود. متأسفانه، ونوس استارگیزر با وجود توسعهٔ چندساله، هنوز در مرحله طراحی مفهومی است و اطلاعات بیشتری از آن در دسترس نیست. شاید این دستور اجرایی جدید دولت ترامپ انگیزه‌ای برای پیشرفت آن ایجاد کند.