همه چیز درباره لاکهید مارتین: از تاریخچه تا فناوری‌های آینده

لاکهیدمارتین (Lockheed Martin Corporation) تنها یک برند تولیدکننده هواپیما نیست بلکه طلایه‌داری در زمینه هوافضا و معمار نوین تسلیحات هوشمند به شمار می‌رود؛ به‌ویژه در روزگار کنونی ما که ایمنی، پیشرفت و آسایش به فناوری‌های مدرن گره خورده است. مشتریان این برند غربی از آن به‌عنوان یک برگ برنده اقتصادی و سیاسی استفاده می‌کنند تا بتوانند چالش‌های پیش روی خود را برطرف کرده و بر مخالفانشان سلطه پیدا کنند.

لاکهیدمارتین آغاز یک رویا بود؛ دو برادر لاکهید با ساخت نخستین هواپیمای چوبی خود آتشی را روشن کردند که بعدها به یکی از بزرگ‌ترین بازیکن‌های تسلیحات نظامی در جهان شد. شرکت لاکهید با تولید جنگنده‌هایی چون P-38 لایتنینگ در جنگ جهانی دوم، اهمیت خود را دوچندان کرد.

با اتمام جنگ‌جهانی و آغاز جنگ سرد میان بلوک غرب و شرق، واحد فوق‌محرمانه «اسکانک‌ورکس» لاکهید بیش‌ازپیش مورد توجه قرار گرفت و پرنده‌های پنهان‌کاری چون U-2 و SR-71 بلک‌برد را آفرید؛ هواپیماهایی که چند برابر سرعت صوت حرکت می‌کردند و هنوز هم در این زمینه رکورددار هستند. برای آشنایی بیشتر با این دو جنگنده، مقالات مرتبط زیر را مطالعه کنید:

• سریع ترین جنگنده های نظامی جهان کدام‌اند؟ + جدول مقایسه
• بررسی لاکهید مارتین U-2؛ سلاحی نامرئی برای جاسوسی در ارتفاع بالا
• نگاهی به موشک های کروز: مشخصات فنی، برد و هر آنچه باید دانست

با نزدیک‌شدن به قرن 21 میلادی، مجموعه مارتین‌مریِتا به لاکهید پیوست و تصویر امروزی این شرکت را به‌وجود آورد؛ شرکتی که با فناوری‌های مدرنی چون «HIMARS» و «THAAD» و جنگنده‌های فراصوت اف-22 رپتور و اف-35 لایتنینگ بر آسمان‌ها چیره‌ شد.

لاکهیدمارتین نه‌تنها در زمینه طراحی و ساخت سفارشی بلکه در نگهداری از هواپیماهای تولیدشده و ارتقای آن‌ها هم فعالیت می‌کند. برای نمونه، جنگنده‌ چندمنظوره اف-35 لایتنینگ در سال 2025 به به‌روزرسانی بلوک 4 مجهز شد تا بتواند تا یک دهه آینده، پاسخ‌گوی نیازهای مشتریانش باشد.

از دیگر برنامه‌های آینده‌نگرانه این شرکت می‌توان به مواردی چون توسعه سامانه فراصوت «LRHW» اشاره کرد که با نام «عقاب سیاه» نیز شناخته می‌شود و منحصرا برای نیروی هوایی ایالت‌متحده آمریکا توسعه پیدا می‌کند. این سامانه که دفاعی یکی از ارکان مدرن‌سازی ارتش این کشور به شمار می‌رود، بیش از 2,500 کیلومتر فاصله را پوشش می‌دهد و تنها چند دقیقه پس از شلیک، به مرز ماخ 5 می‌رسد.

لاکهیدمارتین در سال 2005، جنگنده اف-22 رپتور را تولید کرد که به یکی از سریع‌ترین و خطرناک‌ترین جنگنده‌های جهان تبدیل شد؛ با این وجود و با گذر زمان، فناوری اف-22 رپتور هم سالخورده شد. به‌این‌ترتیب زمان آن فرا رسید که لاکهید به فکر تولید جایگزینی برای این پرنده خشمگین باشد؛ این‌گونه بود که برنامه‌ای موسوم‌به «NGAD» کلید خورد تا جانشین طلایه‌دار نظامی با تکیه‌بر هوش‌مصنوعی، طراحی کاملا پنهان، امکان پرواز بدون خلبان و حرکت گروهی با پهپادها تولید شود.

این شرکت پیشرو در نظر دارد تا با تکیه‌بر تسلیحات لیزری «HELIOS» سیستمی نوینی را بسازد تا با تهدیدهایی همچون پهپادها و قایق‌های تندرو به شکلی مدرن و موثر مقابله کند. لاکهید درکنار بهره‌مندی از برنامه‌ای مشخص در زمینه هوایی، برنامه فضایی خود موسوم‌به «اوریون» را هم به‌پیش می‌برد تا بتواند با همکاری «ناسا» در آینده در ماموریت‌های ماه و مریخ شرکت داشته باشد.

هرچند که لاکهیدمارتین یکی از برترین‌ها به شمار می‌رود اما در این بازی تنها نیست؛ شرکت‌های قدرتمند دیگری مانند «بوئینگ»، تولیدکننده هواپیماهای مسافربری و نظامی، و البته شرکت «نورثورپ گرومن»، شرکت هوافضا و دفاعی، هم در زمینه تامین تجهیزات وزارت دفاع ایالات‌متحده و سایر کشورها فعالیت دارند.

درحالی‌که لاکهید به تولید اف-35 و نسل آینده اف-22 رپتور مشغول است، بوئینگ مدل‌های F-15EX و F/A-18 سوپرهورنت را تولید می‌کند؛ در سوی دیگر، نورثروپ به‌جای تولید جنگنده به عرضه بمب‌افکن مشغول شده و حال مشغول توسعه جانشین B-2 اسپیریت، B-21 ریدر، است. هر سه شرکت یادشده به تولید موشک‌های گوناگون و حضور در برنامه‌های مشغول هستند اما تمرکز لاکهید رو پنهانکاری و هوش‌مصنوعی است؛ درحالی‌که بوئینگ و نورثورپ به‌ترتیب بخش اعظمی از هزینه خود را صرف مسافربری/ تجارت دریایی و دفاع استراتژیک/ سایبری می‌کنند.

این شرکت که امروزه یک مجموعه چندملیتی است، تنها در ایالات‌متحده بیش از 115 هزار نیروی کاری دارد و در نقش قابل‌توجهی هم در اقتصاد این کشور ایفا می‌کند. جنگنده‌های اف-35 و فناوری‌‌های موشکی و دفاعی این مجموعه در ده‌ها کشور مورداستفاده قرار می‌گیرند.

هرچند که دستاوردهای لاکهید در زمینه فناوری درخشان است اما استفاده از این دانش در راستای تولیدات جنگی، بحث‌های زیادی را پیرامون هویت این برند شکل داده است؛ ناگفته نماند که بسیاری از رقبا این برند را به لابی‌ در نهادهای نظامی و سیاسی متهم می‌کنند. فارغ از آن، برخی از جنگنده‌های اف-35 گاه در نقاط مختلف جهان با مشکل مواجه می‌شوند؛ برای نمونه تنها در سال 2025 دو فروند از این جنگنده‌ها سقوط کردند که باعث افت سهام این برند آمریکایی شد.

لاکهیدمارتین ترکیبی از مهندسی، پول و نفوذ سیاسی در آمریکا است. شرکت‌هایی مانند این مجموعه نه‌فقط سلاح، بلکه ساختار نبرد را می‌سازند و محور سیاست‌ها را جابه‌جا می‌کنند. چه آن را تهدید بدانیم یا فرصت، لاکهید یکی از معماران آینده میدان‌های جنگ در زمین، هوا و فضا است. نظر شما درباره فناوری‌های لاکهید و مسیر آینده این شرکت چیست؟