معرفی جنگنده‌های چینی کپی شده از هواپیماهای آمریکا و روسیه!

قبل از آنکه به ادامه این مقاله بپردازیم بهتر است ذکر کنیم که رسانه‌های غربی همواره دیدی منفی نسبت به توانمندی‌های نظامی چین ‌دارند و آن‌ها را به کپی کاری متهم می‌کنند؛ بنابراین جای تعجبی ندارد که در این مقاله نیز همان دیدگاه وجود داشته باشد. پس درصورتی‌که احساس می‌کنید این نوشتار در تضاد با واقعیت و دیدگاه‌های شماست خواهشمندیم آن را با ما و دیگر کاربران پدال به اشتراک بگذارید.

رسانه‌های دولتی چین بی‌وقفه اخبار متنوعی درباره پیشرفت‌های چشمگیر صنعت هوانوردی این کشور منتشر می‌کنند اما باید دانست قدرت‌های بزرگ طرح‌های صنعتی را سرقت و یا کپی نمی‌کنند و به حقوق مالکیت معنوی و قوانین جهانی احترام می‌گذارند. تقریباً اکثر هواپیماهای نیروی هوایی ارتش آزادی‌بخش خلق چین PLAAF یا ساخت کشورهای خارجی هستند و یا به شیوه مهندسی معکوس و تائید نشده تولید می‌شوند. در حقیقت سرقت تکنولوژی‌های نظامی خارجی را می‌توان جزو نقاط ضعف استراتژیک چین دانست. هرچند با این روش امکان کاهش هزینه‌های گزاف تحقیق و توسعه وجود خواهد داشت. حالا نوبت به معرفی جنگنده‌های چینی مشهوری رسیده که از محصولات آمریکایی و روسی کپی شده‌اند.

وقوع جنگ کرده باعث شد شوروی به صنعت هوایی چین کمک کند. شرکت هواپیمایی شنیانگ چین در زمان جنگ هواپیمای آموزشی میگ 15UTI را با عنوان JJ-2 تولید کرد و قطعات متنوعی از آن را به منظور حفظ و نگهداری جنگنده‌های ساخت شوروی مونتاژ نمود. تا سال 1956، چین در حال مونتاژ کپی‌های میگ 15 بود و 8 سال بعد نیز هواپیماهای شنیانگ J-5 (میگ 17) و شنیانگ J-6 (میگ 19) را تحت لیسانس این کشور تولید می‌نمود. اما دهه 60 میلادی برای PLAAF دوران سختی بود. عقب‌نشینی شوروی از کمک به چین و اولویت دادن به برنامه‌های موشکی و سلاح‌های هسته‌ای صنعت هوایی چین را تقریباً فلج کرد و به همین خاطر تولیدات این کشور به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت؛ اما در سال 1965 برنامه احیای صنعت هوایی چین کلید خورد و در زمان جنگ ویتنام برخی نمونه‌های J-2، J-5 و J-6 در اختیار نیروهای ویتنام شمالی قرار گرفت. همچنین توسعه شنیانگ J-8 به عنوان اولین جنگنده بومی چینی نیز در دهه 60 میلادی آغاز شد.

در دهه 50 و اوایل دهه 60 میلادی، شوروی بخش اعظم تکنولوژی سلاح‌های مرسوم خود را در اختیار چین قرار دارد. میگ 21 به عنوان یکی از شاخص‌ترین جنگنده‌های شوروی در اختیار چین قرار گرفت اما سردی روابط دو طرف باعث شد این پروژه متوقف شود. بعدها خروشچف نخست‌وزیر شوروی به‌طور غیرمنتظره‌ای با ارسال نامه‌ای به مائو زدونگ پیشنهاد انتقال تکنولوژی میگ 21 به چین را داد. اگرچه چینی‌ها این حرکت شوروی را نشانه صلح‌طلبی می‌دانستند اما نسبت به آن سو ظن داشتند. چندی بعد هیئتی به ریاست فرمانده کل PLAAF که خودش فارغ‌التحصیل آکادمی نظامی شوروی بود راهی مسکو شد و قرارداد انتقال تکنولوژی را امضا کرد. چندین فروند از میگ 21 به چین ارسال شد و خلبان‌های شوروی با آن‌ها پرواز کردند. چینی‌ها همچنین برخی کیت‌های میگ 21 را به همراه قطعات و اسناد فنی دریافت کردند هرچند بعدها فهمیدند اسناد فنی شوروی کامل نیست و برخی قطعات را نمی‌توان استفاده کرد. آن‌ها بعداً چندین فروند میگ 21 را مهندسی معکوس کردند تا تولید محلی هواپیمای خود را شروع کنند. چینی‌ها ادعا داشتند 249 مشکل بزرگ را در میگ 21 کشف و حل کرده‌اند و 8 سند فنی مهمی را که شوروی ارائه نکرده بود از نو ساخته‌اند. F-7 آخرین نمونه‌های میگ 21 بود و حدود 2400 فروند از آن ساخته شد.

تلاش‌های چین برای توسعه جنگنده کامل خود در سال 1964 آغاز شد تا در نهایت اولین جت جنگنده طراحی و ساخته شده چین برای رقابت با خطراتی همچون لاکهید مارتین U-2 جاسوسی توسعه یابد. در سال 1964 بود که PLAAF خواهان تولید جنگنده رهگیری بود که بتواند نسبت به چنگدو J-7 توانایی‌های بهتری داشته باشد. اولین پرواز این هواپیما در سال 1969 انجام شد و اگرچه ریشه J-8 به اواسط دهه 60 میلادی بازمی‌گردد اما به دلیل مشکلات سیاسی و فرهنگی، J-8 تا سال 1979 تولید نشد و یک سال بعد راهی مأموریت‌های خود گردید. پیکربندی کلی این جنگنده مشابه J-7 بود و از دو پیشرانه توربوجت ووپن 7A استفاده می‌کرد و توانایی دستیابی به سرعت ماخ 2.2 را داشت. از نظر طراحی کپی‌برداری واضح این جنگنده از میگ 21 واضح بود و البته نسخه‌های بعدی از جمله J-8II دارای ورودی‌های هوای جانبی کپی شده از میگ 21 و F-4 فانتوم آمریکایی بودند. از طرفی برخی شاخصه‌های کپی شده از سوخو 15 نیز در این جنگنده به چشم می‌خورد.

در دهه 80 میلادی آمریکا با رژیم صهیونیستی برای تولید یک هواپیمای جدید بر اساس F-16 همکاری کرد؛ اما با افزایش هزینه‌ها آمریکا از این پروژه کنار کشید و رژیم صهیونیستی ناچار شد برنامه تولید جنگنده موردبحث را به چین بفروشد و آن‌ها نیز توانستند به تکنولوژی‌هایی که اولین بار در F-16 بکار رفته بود دسترسی داشته باشند. J-10 شباهت‌های زیادی با F-16 دارد. این جنگنده که با نام مستعار اژدهای پرشور شناخته می‌شود یک محصول چندمنظوره سبک‌وزن و تک موتوره است که در هر آب و هوایی توانایی انجام مأموریت را دارد. طراح اصلی این جنگنده فردی بود که J-7III را طراحی کرد. J-10 در ابتدا به عنوان جنگنده‌ای ویژه توسعه یافت اما در ادامه به محصولی چندمنظوره تغییر شکل داد. در سال 2006 موسسه تحقیقات هوایی روسیه تائید کرد در برنامه توسعه این محصول حضور داشته است. J-10 به‌صورت رسمی در سال 2007 معرفی شد و ظاهراً اولین پروتوتایپ آن در نوامبر سال 1997 خط تولید را ترک کرده است. تا به امروز بیش از 700 فروند از جنگنده موردبحث تولید شده است.

در دهه 70 میلادی کارخانه شنیانگ پیشنهاد تولید یک جنگنده سبک‌وزن با موتور 512 رولزرویس را پیشنهاد کرد. جنگنده موردبحث قابلیت مانور بهتری نسبت به میگ 19 داشت و می‌توانست در ارتفاع بالاتری نسبت به میگ 21 پرواز کند. J-11 نهایتاً در سال 1998 و به عنوان نسخه برگرفته از سوخو 27 متولد شد. در فاصله زمانی کوتاهی قبل از این اتفاق چینی‌ها به توافقی 2.5 میلیارد دلاری با روسیه برای تولید 200 فروند سوخو 27 دست یافته بودند. بر همین اساس هواپیماهای یاد شده باید از قطعات، رادارها و موتورهای روسی استفاده کردند اما در سال 2004 رسانه‌های روسی گزارش کردند تولید J-11 نیز پس از تولید حدود 100 فروند متوقف شده است. چندی بعد PLAAF از نسخه ارتقا یافته J-11 پرده‌برداری کرد. این جنگنده که با پسوند B شناخته می‌شد از قطعات چینی سود می‌برد و روش‌های ساخت بهتری داشت. چینی‌ها از رادارها و تجهیزات خود در این محصول استفاده کردند. ظاهراً علت توقف نسخه اصلی جنگنده J-11 عدم برآورده ساختن انتظارات نیروی هوایی به علت مشکلات راداری و... بوده است. چندی بعد روسیه برخی تکنولوژی‌های پیشرفته خود را به چین فروخت و آن‌ها نیز با این تکنولوژی‌ها و قطعات ساخت خود نسخه ارتقا یافته از سوخو 27 با نام J-16 را تولید کردند.

این جنگنده که با نام کوسه پرنده نیز شناخته می‌شود محصولی نسل چهارمی و توئین جت است که از مدل J-11B مشتق شده و حاصل مهندسی معکوس سوخو 33 به شمار می‌رود. چینی‌ها در سال 2001 پروتوتایپ ناقص سوخو 33 را از اوکراین به دست آوردند و سریعاً فرایند تولید J-15 را کلید زدند. با اینکه به نظر می‌رسد جنگنده موردبحث بر پایه پروتوتایپ سوخو 33 شکل گرفته اما از تکنولوژی‌های چینی نیز سود می‌برد. چندین خبرگزاری چینی در سال 2018 اظهار داشتند این محصول از نسل 4 یا 4.5 است و از آن به عنوان پلی برای رسیدن به جنگنده نسل پنجم نام بردند. زمانی که شوروی از ارائه رازهای طراحی سوخو 33 به چینی‌ها خودداری کرد آن‌ها با کمک اوکراین مهندسی معکوس این جنگنده را آغاز کردند که نتیجه آن نیز تولید جنگنده‌ای بود که از طراحی بال تاشو مشترک و طراحی کلی مشابه سوخو 33 استفاده می‌کرد. J-15 اولین پرواز خود را در آگوست 2009 انجام داد و سال 2013 نیز وارد چرخه خدمت‌رسانی شد. اگرچه اولین نسخه این جنگنده از نوع تک نفره بود اما در سال 2012 نسخه دونفره آن نیز تولید شد.

پس از کپی موفقیت‌آمیز F-16 آمریکا، چینی‌ها تکنولوژی‌های میگ 21 و F-16 را ترکیب کردند تا محصولی بهتر بسازند. عناصر طراحی هر دو جنگنده را می‌توان در JF-17 مشاهده کرد به گونه‌ای که دماغه و دم F-16 با طراحی بال میگ 21 همراه شده است. جدیدترین نسخه این جنگنده از رادار پیشرفته، توانایی سوخت‌گیری در هوا، متریال کامپوزیت سبک‌وزن، تکنولوژی پرواز با سیم و... سود می‌برد. این جنگنده در پاکستان نیز تولید شده است.

J-20 جنگنده‌ای است که برای نبردهای هوایی و حملات دقیق طراحی شده و اولین بار در سال 2011 پرواز کرده است. این هواپیما در مارس 2017 وارد خدمت شد و عنوان سومین جنگنده پنهان‌کار نسل پنجم را پس از F-22 و F-35 به دست آورد. نکته جالب اینکه چینی‌ها طراحی لاکهید مارتین F-22 را به سرقت بردند و مسئول این کار نیز با حکم 46 ماه زندان مواجه شد. جدای از افزودن ورودی‌های جلویی به J-20، تقریباً تفاوتی بین این جنگنده و F-22 وجود ندارد هرچند چینی‌ها سابقه‌ای در زمینه تکنولوژی پنهان‌کاری ندارند و باور بر این است که پوشش راداری، متریال تولیدی و حتی ورودی‌های بخش پشتی باعث می‌شوند پنهان‌کاری این جنگنده محدود باشد.

شنیانگ FC-31 جنگنده نسل پنجم دوموتوره و میان سایز چینی است که فرایند توسعه را طی می‌کند. در سپتامبر 2011 تصویری از این محصول با برچسب F-60 منتشر شد و بعدها نیز تصاویری از نسخه کاملاً مونتاژ شده آن به دست رسانه‌ها رسید. گفته می‌شود F-60 نسخه صادراتی جنگنده چینی است و در داخل این کشور با کد J-31 شناخته می‌شود. در اکتبر 2012 پروتوتایپ شماره 31001 این جنگنده اولین پرواز خود را انجام داد و با این کار چین به دومین کشوری تبدیل شد که دارای دو جنگنده پنهان‌کار است. بر اساس اخبار موجود ظاهراً J-31 دارای دو نسخه خواهد بود که یکی قابلیت فرود روی ناو هواپیمابر را دارد. در سال 2016 نیز پروتوتایپی ارتقا یافته از جنگنده موردبحث با تغییراتی در بال‌ها، فریم و سیستم‌های دیگر پرواز کرد. همانند F-22، ظاهراً اسناد جنگنده F-35 نیز به دست چینی‌ها افتاده و نتیجه آن همین جنگنده بوده است. J-31 زمانی که به تولید کامل برسد به اولین جنگنده نیروی هوایی چین بدل خواهد شد و جای J-15 را خواهد گرفت.