داستان لاکهید کانستلیشین؛ برجسته‌ترین هواپیمای مسافربری با موتور پیستونی
لاکهید L749 کانستلیشن، نخستین هواپیمای مسافربری اندازه بزرگ ساخت لاکهید بود که توانست عرض اقیانوس اطلس را طی کند. کانستلیشین جزو برجسته‌ترین هواپیماهای مسافربری تاریخ با پیشرانه پیستونی است که در سال 1940 تولید شد.
زمانی که بحث هواپیماهای نمادین و مشهور در تاریخ هوانوردی مطرح می‌شود اکثر مردم به هواپیماهایی همچون بوئینگ 747، P-51 موستانگ افسانه‌ای، SR-71 بلک برد مافوق صوت و یا F-35 لایتنینگ II پنهان‌کار فکر می‌کنند؛ اما جدای از بوئینگ 747، دیگر محصولات یاد شده از نوع نظامی هستند و بنابراین اکثر افراد حتی امکان رؤیت آن‌ها از نزدیک را نیز نداشته‌اند چه برسد به اینکه وارد کابین آن‌ها شوند.
پیش از ظهور هواپیماهایی جت همچون 747 و کنکورد، بسیاری از هواپیماهای مسافربری و غیرنظامی، خصوصا مدل‌های قبل از جنگ جهانی دوم نادیده گرفته شده‌اند چراکه چندان جذاب یا ساختارشکن نبوده‌اند؛ اما آنچه اکثر مردم در نظر نمی‌گیرند این است که جت‌های مسافربری مثل لاکهید 749 قادر بوده‌اند در کمتر از یک روز مسافران را از یک سمت دنیا به سمت دیگر آن جابجا کنند.
پیش از آنکه هواپیماهای مدرن امروزی پدیدار شوند، دنیا شاهد پرواز هواپیماهای پیستونی همچون لاکهید کانستلیشین بود، هواپیمایی که توسط طرفداران با نام "کانی" شناخته می‌شد.
این هواپیمای ملخی در دوران خود جزو بهترین هواپیماهای مسافربری به شمار می‌رفت و ما نیز می‌خواهیم به بررسی این هواپیمای پیستونی مشهور بپردازیم و ببینیم که لاکهید چگونه هواپیماهای امروزی را تحت تأثیر قرار داده است.
تمامی هواپیماهای مدرن در ارتفاع بالاتر از 2438 متری سطح زمین دارای کابینی تحت‌فشار هستند تا مسافران به راحتی بتوانند در ارتفاع 9145 متری و بالاتر نفس بکشند و احساس راحتی داشته باشند. اگرچه چنین ویژگی‌ای در همه هواپیماهای مدرن وجود دارد اما در دوران لاکهید کانستلیشین وجود نداشت و این هواپیما بود که تکنولوژی موردبحث را در دسترس عموم قرار داد.
تحت‌فشار قرار دادن کابین هواپیما به آن اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به اکسیژن برای مسافران تا ارتفاع بالای 3048 تا 4572 متری پرواز کند. در این ارتفاع هواپیما از بالای ابرها عبور خواهد کرد و سفری ایمن‌تر و راحت‌تر با مصرف سوخت کمتر را به ارمغان خواهد آورد. اگرچه بوئینگ اولین هواپیمای تحت‌فشار قرار گرفته را در سال 1940 و با نام 307 استراتولاینر معرفی کرد اما لاکهید کانستلیشین بود که تکنولوژی یاد شده را پس از جنگ جهانی دوم محبوب ساخت. علت این بود که بوئینگ تنها 10 فروند از 307 را تولید کرد درحالی‌که تیراژ تولید و فروش کانستلیشین به فراتر از 800 فروند رسید.
علاوه بر استفاده از ویژگی کابین تحت‌فشار، لاکهید کانستلیشین به خاطر شکل خود متمایز شده بود. برخلاف محصولات آن دوران که از دم بزرگ و ساده استفاده می‌کردند، کانی بدنه‌ای دلفین مانند و منحصربه‌فرد داشت که در آن دم متفاوتی دیده می‌شد. لاکهید از طراحی دم سه تیغه‌ای استفاده کرد تا از مناسب بودن آن در آشیانه‌های موجود مطمئن شود. همچنین ویژگی‌های مدرنی همچون سیستم‌های یخ‌زدا و کنترل‌های هیدرولیکی وجود داشتند که به کانی اجازه می‌دادند تا در هوای نامساعد نیز پرواز کند. این هواپیما همچنین می‌توانست بارهای سنگین‌تر را حمل نماید.
لاکهید کانستلیشین برخلاف هواپیماهای دو و سه موتوره محبوب آن دوران از چهار پیشرانه رادیال استفاده می‌کرد. لاکهید همچنین چندین نسخه از کانی را تولید کرد که کوچک‌ترین آن‌ها ظرفیت حمل 60 مسافر را داشت درحالی‌که حداکثر ظرفیت حمل مسافر بزرگ‌ترین مدل به بیش از 100 نفر می‌رسید.
یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های هواپیمای موردبحث به سرعت آن مربوط می‌شود. اگرچه مدل اولیه کانستلیشین حداکثر سرعت 504 کیلومتر در ساعت داشت اما مدل‌های بعدی به سرعت 607 کیلومتر در ساعت رسیدند که باعث شد کانی سریع‌تر از محصولاتی همچون داگلاس DC-6B باشد.
کانستلیشین با این سرعت از برخی جنگنده‌های محبوب جنگ جهانی دوم همچون جنگنده زیرو ژاپن سریع‌تر بود. چنین عملکردی یک دستاورد بزرگ برای لاکهید محسوب می‌شد مخصوصاً اینکه کانی بسیار بزرگ‌تر از رقبا و جنگنده‌ها به شمار می‌رفت. نسخه پایه کانستلیشین L-049 می‌توانست بیش از 18 تن بار را حمل کند. این سرعت و ظرفیت حمل بار باعث شده بود محصول لاکهید گزینه‌ای مطلوب برای سرویس‌های نظامی باشد. اگرچه TWA اولین شرکتی بود که کانستلیشین را در سال 1940 سفارش داد اما نیروی هوایی ارتش آمریکا با ورود به جنگ جهانی دوم این سفارش‌ها را دریافت کرد.
کانی چیزی بیشتر از یک هواپیمای مسافربری ساده بوده است. در واقع کانستلیشین در بخش نظامی نیز تاریخچه‌ای درخشان دارد مخصوصاً اینکه اولین پرواز خود را در سال 1943 و در میانه جنگ جهانی دوم انجام داده است. این هواپیما پس از جنگ نیز به سرویس‌دهی ادامه داد به گونه‌ای که بین سال‌های 1948 تا 1955، نیروی هوایی تازه تأسیس آمریکا سفارش 150 فروند از نسخه L-749 را داده بود. برخی از مدل‌های مورد استفاده در ارتش نهایتاً به نمونه‌های حمل‌ونقل شخصی تبدیل شدند و دو فروند نیز به عنوان هواپیمای ریاست جمهوری توسط آیزنهاور مورد استفاده قرار گرفتند.
پس از جنگ جهانی دوم، لاکهید کانستلیشین سرانجام به دست سفارش دهنده اصلی خود یعنی TWA رسید و این شرکت از هواپیمای یاد شده برای تردد در مسیرهای بین اقیانوسی استفاده کرد. کانی در سال 1946 بین نیویورک و پاریس پرواز می‌کرد و اندکی بعد نیز ایرلاین های دیگری این هواپیما را خریداری کردند که از جمله آن‌ها می‌توان به ایر فرانس، KLM، لوفت‌هانزا و... اشاره کرد.
کانی هواپیمای فوق‌العاده‌ای بود ولی به خاطر مزیت پیشرانه جت و بازشستگی پیشرانه‌های پیستونی، کنار گذاشته شد. در واقع هواپیمای لاکهید از نوع ملخی با پیشرانه‌های پیستونی, در مقایسه با انواع جت عملکرد کندتر و مصرف سوخت بیشتری داشتند.
اولین هواپیمای جت دنیا در سال 1952 معرفی شد. این هواپیما از چهار پیشرانه جت استفاده می‌کرد و سرعت کروز 740 کیلومتر برساعت داشت. اگرچه هواپیمای ذکر شده به دلیل حوادث متعدد در سال 1954 زمین‌گیر شد اما در سال 1958 اولین جت لاینر بوئینگ یعنی 707 معرفی شد و بازار را در دست گرفت.
محبوبیت هواپیمایی با پیشرانه جت سرانجام باعث شد لاکهید کانستلیشین راهی موزه شود. 10 سال پس از ورود بوئینگ 707 به سرویس، کانی آخرین پرواز مسافربری خود در سال 1968 را انجام داد. این هواپیما بیش از 20 سال در سراسر دنیا پرواز کرد و یکی از پیشتازان ترددهای هوایی بین‌المللی بود. اگرچه کانی در نهایت قافیه را به هواپیماهای جت باخت اما شکی نیست که برخی از ویژگی‌های محصولات مدرن به لطف کانستلیشین، ساخته شدند.