نگاهی به باس 302 یکی از خاص‌ترین نسخه‌های نسل اول موستانگ

باس 302 که فقط در دو سال 1969 و 1970 به خاطر مسابقات ترنس ام ساخته شد، با پیشرانهٔ 4.9 لیتری و 290 اسب بخار قدرت، یکی از سریع‌ترین نسخه‌های موستانگ در پیست بود.

فورد موستانگ بدون شک یکی از نمادین‌ترین نام‌ها در تاریخ خودروسازی آمریکا محسوب می‌شود و بدون شک نسل اول آن در بین ماسل کارهای کلاسیک محبوبیت بسیار بالایی دارد. نسل اول موستانگ از مدل‌های 1965 و 1966 با پیشرانهٔ 3.3 لیتری شش سیلندر خطی و تنها 120 اسب بخار قدرت گرفته تا نمونه‌های قدرتمند کبرا جت مدل 1968 تا 1971 و باس 429 مدل 1969 و 1970، تنوع بسیار بالایی دارد که هرکدام جذابیت خاص خود را دارند اما دراین‌بین یک موستانگ خاص وجود دارد که بالاتر از بقیه قرار می‌گیرد. این نسخه باس 302 مدل 1969 و 1970 است.

باس 302 یکی از دو نسخهٔ ویژه‌ای است که فورد در سال 1969 معرفی کرد. این خودرو در کنار باس 429 ارائه شد که به‌منظور دریافت تأییدیهٔ پیشرانهٔ 7 لیتری V8 برای مسابقات نسکار تولید شد. باس 302 اما برخلاف باس 429 فقط برای دریافت تأییدیهٔ موتور ساخته نشد و فورد این مدل را به‌عنوان یک خودروی کامل به خاطر الزام قوانین مسابقات ترنس ام معرفی کرد. البته موستانگ پیش‌ازاین در مسابقات ترنس ام حضور داشت و در اولین فصل این مسابقات در سال 1966 در برابر دوج و پلیموث پیروز شده بود اما شورلت با کامارو Z28 قدرتمندانه وارد مسابقات ترنس ام شد و در سال 1968 تقریباً شکست‌ناپذیر بود.

شورلت با کسب 10 برد در 13 مسابقه، به‌راحتی فورد را مغلوب کرد تا با شرکت تازه‌وارد AMC برای کسب مقام دوم بجنگد. فورد اما برای بازگشت به صدر، نسخهٔ تقویت‌شدهٔ پیشرانهٔ 4.9 لیتری بلوک کوچک را که در سال 1968 با 230 اسب بخار قدرت طراحی کرده بود را در نظر گرفت. این موتور برای استفاده در باس 302 به سرسیلندر پیشرانهٔ V8 بزرگ‌تر کلیولند مجهز شد و قدرت آن به 290 اسب بخار افزایش یافت. این پیشرانهٔ منحصربه‌فرد اما به یک موستانگ ویژه نیاز داشت و بدین منظور، طراحی باس 302 به لری شینودا سپرده شد که خودرو را با نوارهای اختصاصی روی بدنه، اسپویلر جلو، بال عقب و کرکرهٔ شیشهٔ روی عقب از دیگر نسخه‌های موستانگ متمایز کرد.

شینودا همچنین دریچه‌های هوای تزئینی روی گلگیرهای عقب که در موستانگ‌های معمولی وجود داشت را هم حذف کرد تا باس 302 ظاهر شیک‌تری پیدا کند. این پکیج با سیستم تعلیق مسابقه‌ای هم همراه بود. باس 302 در سال 1970 مثل دیگر نسخه‌های موستانگ، با طراحی جدیدی به بازار آمد. مهم‌ترین تغییر ظاهری، جلوپنجرهٔ جدیدی بود که چراغ‌های بیرونی جلو را با دو ورودی هوای افقی جایگزین کرد. سه نوار روی کاپوت جایگزین کاپوت تمام مشکی 1969 شد و نوارهای جانبی هم به شکل چوب حاکی طراحی شد. فورد همچنین در مدل 1970 سیستم اگزوز و تعلیق را هم دوباره طراحی کرد.

باس 302 به فورد کمک کرد تا به سلطهٔ شورلت بر مسابقات ترنس ام در سال 1969 پایان دهد. البته هرچند این موستانگ جدید بهتر از قبل عمل کرد و در چهار مسابقه پیروز شد اما بازهم این کامارو Z28 بود با کسب هشت برد، قهرمانی سازندگان فصل 1969 را به دست آورد. فورد اما سرانجام در فصل 1970 قهرمانی ترنس ام را از آن خود کرد. البته این قهرمانی فورد بیشتر به خاطر این بود که رانندگان اصلی شورلت به آمریکن موتور پیوستند. هرچند باس 302 نتوانست کامارو Z28 را در دوران اوج خود در مسابقات ترنس ام مغلوب کند اما در بازار فروش به رقیب مناسبی برای کامارو تبدیل شد و این همان چیزی بود که فورد از زمان معرفی Z28 در سال 1967 به آن نیاز داشت.

هرچند باس 302 به‌اندازهٔ کبرا جت و باس 429 قدرتمند نبود اما به لطف نسبت قدرت به وزن مناسب، موستانگ بسیار سریعی محسوب می‌شد. این ماشین برای رسیدن به سرعت 96 کیلومتر بر ساعت به تنها 6.9 ثانیه زمان نیاز داشت و 400 متر را در 14.6 ثانیه طی می‌کرد. مهم‌تر از این، باس 302 توانمندترین نسخهٔ موستانگ در پیست محسوب می‌شد حتی در قیاس با شلبی‌های GT350 سال‌های قبل.

بدون شک باس 302 در ظاهر یکی از جذاب‌ترین نسخه‌های نسل اول موستانگ محسوب می‌شود. این نسخه درست زمانی ارائه شد که فورد برای مدل 1969 موستانگ را بازطراحی کرد و تهاجمی‌ترین ظاهر را به آن بخشید. حتی با اینکه برای مدل 1971 فورد دوباره نسل اول موستانگ را بازطراحی کرد اما مدل 1969 همچنین جذاب‌ترین و زیباترین مدل در نسل اول این ماشین محسوب می‌شود. مدل 1970 نیز هرچند به خاطر دو چراغ جلو در داخل جلوپنجره و ورودی‌های هوا در گوشه‌های دماغه چندان جذاب نیست اما در نسخهٔ باس 302 به لطف اسپویلر جلو، بال عقب و نوارهای گرافیکی روی بدنه، از دیگ موستانگ‌های 1970 ظاهر بهتری دارد.

هرچند باس 302 فقط دو سال تولید شد اما خیلی کمیاب نیست. تقاضا برای این مدل در سال 1969 بسیار کم بود و فقط 1,628 دستگاه از آن ساخته شد اما در سال 1970 این رقم به 7,013 دستگاه افزایش یافت و مجموعاً 8,641 دستگاه از باس 302 ساخته شد. برای مقایسه، از باس 429 تنها 1,358 دستگاه ساخته شد. علاوه بر کامارو Z28، دوج چلنجر T/A و پلیموث کودا AAR هم از دیگر رقبای باس 302 در مسابقات ترنس ام بودند که به ترتیب 2,399 و 2,724 دستگاه از آن‌ها ساخته شد؛ بنابراین، امروز نمونه‌های باقیماندهٔ باس 302 را راحت‌تر از دیگر ماسل کارهای کلاسیک می‌توان پیدا کرد.

نسخه‌های تولید محدود و پرفورمنس بالای نسل اول موستانگ در حال حاضر قیمت بسیار گران‌تری نسبت به نسخه‌های معمولی دارند اما باس 302 نسبت به نسخه‌های باس 429، شلبی و مک‌وان‌های کبرا جت، قیمت نسبتاً ارزان‌تری دارد. البته قیمت این موستانگ مثل دیگر خودروهای کلاسیک به عوامل زیادی مثل میزان کارکرد و شرایط کلی بستگی دارد و نمونه‌های فابریک بدون بازسازی که در شرایط خوبی قرار داشته باشند هم‌اکنون بیش از 100 هزار دلار قیمت دارند. گران‌ترین باس 302 که تاکنون فروخته شده، یک مدل 1970 است که در سال 2022 با قیمت 258,500 دلار به فروش رسید اما نمونه‌هایی که بازسازی شده باشند، معمولاً بین 70 تا 100 هزار دلار قیمت دارند.