یادی از فورد EXP توربو، کوپه اسپرت جذابی که در تاریخ گم شد

فورد EXP توربو که توسط تیم عملیات ویژهٔ فورد یعنی SVO در دههٔ ۸۰ با پیشرانهٔ ۱.۶ لیتری توربو ساخته شد، خیلی زود به دست فراموشی سپرده شد.

احتمالاً نه‌تنها نام فورد EXP توربو کوپه به گوشتان نخورده بلکه حتی خود فورد EXP را هم نمی‌شناسید. این یک خودروی کامپکت بود که در دو نسل در دهه ۸۰ بر اساس نسخه آمریکایی فورد اسکورت ساخته شد. این خودرو در سال‌های اولیه با نام مرکوری LN7 نیز عرضه شد و بخشی از تلاش فورد برای شروعی تازه پس از دوران سخت رکود صنعت خودرو و جدایی هنری فورد دوم بود. فورد امیدهای زیادی به EXP داشت تا به‌عنوان جایگزینی جوان‌پسند برای خودروهای خانوادگی بزرگ، بازار را فتح کند. تحقیقات جمعیتی نشان‌دهنده رشد خانوارهای یک یا دونفره بود؛ مجردها، زوج‌های جوان و افرادی که عجله‌ای برای بچه‌دار شدن نداشتند. مدیران فورد معتقد بودند خودرویی قابل‌اعتماد، کم‌مصرف و خوش‌چهره دقیقاً همان چیزی است که این جوانان سبک سفر نیاز دارند. وقتی این فرمول جواب نداد، یک توربوشارژر به آن اضافه کردند تا شاید کمی اسب بخار بیشتر، جذابیت را افزایش دهد.

نگاهی به فورد EXP و نسخه توربو کوپه

می‌توان EXP توربو کوپه را یک تلاش جسورانه نامید. EXP آن‌طور که فورد انتظار داشت، فروش نرفت و بنابراین، ساخت نسخه‌ای قوی‌تر با توربو، یک شانس بلندپروازانه برای جذاب‌تر کردن این کوپه و جلب خریداران جوان بود. فورد تیم عملیات ویژه (SVO) خود را به کار گرفت و تغییراتی شامل استفاده از نسخه توربوشارژر موتور ۱.۶ لیتری، تقویت فنرها، کاهش ارتفاع تعلیق، اضافه کردن کمک‌فنرهای Koni، بهبود ترمزها و لاستیک‌های میشلن TRX برای هندلینگ اسپرت‌تر را اعمال کرد. به لطف توربوشارژر، خوروجی موتور ۱.۶ لیتری از ۸۰ اسب بخار قدرت و ۱۲۷ نیوتن متر گشتاور به ۱۲۰ اسب بخار و ۱۶۳ نیوتن متر افزایش یافت. در بیرون هم برای خودرو دماغهٔ جلویی منحصربه‌فرد و اسپویلر عقبی با نشان توربو در نظر گرفته شد. درنهایت، این تغییرات تیم SVO خودرویی را خلق کرد که نسبت به EXP پایه، اندکی بهتر بود.

افول تدریجی فورد EXP

آمار دقیق فروش در دسترس نیست اما تولید فورد EXP در طول شش سال به حدود ۲۵۰ هزار دستگاه رسید. این اعداد تصویری روشن از وضعیت فورد در آن زمان به ما می‌دهند. خوش‌بینی اولیه باعث تولید نزدیک به ۱۰۰ هزار دستگاه در سال اول شد اما فورد بلافاصله عقب‌نشینی کرد و تولید سالانه را به ۲۰ تا ۳۰ هزار دستگاه کاهش داد. EXP توربو با قیمتی در حدود ۱۰ هزار دلار معادل ۳۱ هزار دلار امروز عرضه می‌شد که رقم مناسبی برای یک کوپهٔ توربو در سال ۱۹۸۴ به‌حساب می‌آمد اما فورد موستانگ V6 با قیمت حدود ۸۰ دلار، پیشرانه‌ای ۱۱۲ اسب بخاری، نام افسانه‌ای و طراحی جذاب فاکس بادی در بازار حضور داشت. علاوه بر این، در اواسط دهه ۸۰، گزینه‌های دونفره قدرتمند زیادی در بازار وجود داشت، مثل پونتیاک فی‌یرو GT که با ۹۲ اسب بخار حدود ۸ هزار دلار و مدل ۱۴۰ اسب بخاری آن نزدیک به ۱۲ هزار دلار قیمت داشت. مشکل این بود که اکثر مردم حتی نمی‌دانستند EXP نسخه توربو کوپه دارد.

سرانجام EXP

در آن سال‌ها، توجه فورد به نسل چهارم موستانگ معطوف شده بود که ابتدا قرار بود نسخه‌ای بازطراحی‌شده از مزدا MX-6 باشد، اما پس از اعتراض عمومی به ایده موستانگ دیفرانسیل جلو، این مدل به فورد پرآب تبدیل شد و موستانگ همچنان دیفرانسیل عقب باقی ماند. درنتیجه، تا پایان دهه ۸۰، سبد محصولات فورد در بخش کوپه‌های اسپرت کامپکت با فستیوا، اسکورت، EXP و تمپو شلوغ شده بود و درنتیجه، تصمیم گرفته شد EXP کم‌فروش کنار گذاشته شود. آخرین EXP در اواخر ۱۹۸۸ تولید شد.