داستان هامر H1، غول نمادینی که از میدان جنگ به خیابان‌ها رسید

در فرهنگ خودرویی آمریکا، بزرگ‌تر همیشه بهتر است. بیست سال پیش، برای پاسخ به این خواسته، خریداران سراغ شورلت سیلورادو HD یا فورد اکسکرژن می‌رفتند اما وقتی این‌ها هم کافی نبودند، گزینه‌ای افراطی‌تر بنام هامر H1 وجود داشت. این خودرو مستقیماً از میدان جنگ برداشته شد، صیقل داده شد و با قیمتی گزاف به بازار عرضه شد. هامر H1 یکی از بحث‌برانگیزترین خودروهای تاریخ است و داستان آن نگاهی جذاب به چگونگی تبدیل شدن جنگ از تصاویر تلویزیونی به جاده‌های آمریکا ارائه می‌دهد.

داستان هامر H1 با خودروی چندمنظوره با تحرک بالا یا همان هاموی آغاز می‌شود که در اوایل دهه 80 توسط شرکت AM جنرال توسعه یافت. از اواخر دهه 60، ارتش آمریکا به دنبال جایگزین‌های توانمندتر و چندمنظوره‌تر برای ناوگان قدیمی و ناهماهنگ خودروهای سبک خود بود که ریشه‌هایشان به جنگ جهانی دوم بازمی‌گشت. ارتش دقیقاً نمی‌دانست چه می‌خواهد، بنابراین کنگره چند پروژه را برای یافتن این جایگزین تأیید کرد که منجر به تولید نمونه‌های اولیه‌ای مانند FMC XR311 و لامبورگینی چیتا شد. چیتا بعدها به لامبورگینی LM002 تبدیل شد. در سال 1979، این برنامه به هاموی تغییر نام یافت و هدف آن یافتن یک مدل واحد برای جایگزینی تمام خودروهای زیر یک تنی ارتش آمریکا بود. این خودرو باید پیشرانه دیزلی داشته باشد، عملکرد آفرود فوق‌العاده‌ای ارائه دهد، زوایای حمله، فرار و شکست عالی داشته باشد، توانایی عبور از آب تا عمق 1.5 متر را دارا باشد و قابلیت تطبیق با نقش‌های مختلف را ارائه کند.

شرکت‌های زیادی پروتوتایپ‌هایی ارائه کردند اما درنهایت، خودروی AM جنرال که در آن زمان بخشی از شرکت آمریکن موتورز یا AMC بود، انتخاب شد. نتیجه، خودرویی عریض و کم‌ارتفاع با سیستم تعلیق مستقل، سیستم چهارچرخ محرک تمام‌وقت، جلوپنجره هفت شیاری و محورهای پورتال بود که کل سیستم انتقال قدرت را در کف خودرو قرار می‌داد. این طراحی عملکرد آفرود بی‌نظیری بدون نیاز به ارتفاع زیاد یا لاستیک‌های بیش‌ازحد بزرگ فراهم می‌کرد. بااین‌حال، این خودرو حفاظت چندانی برای سرنشینان نداشت، زیرا هاموی به‌عنوان یک خودروی حمل بار سبک در پشت خطوط مقدم طراحی شده بود. پس از آزمایش‌های گسترده، AM جنرال در سال 1983 قرارداد را برنده شد و ارتش خواستار تحویل 55 هزار خودرو در طول پنج سال شد. هاموی‌ها اولین بار در سال 1989 در پاناما وارد نبرد شدند اما در جنگ خلیج‌فارس در اوایل دهه 90 بود که به جایگاه افسانه‌ای خود دست یافتند. تصاویر این خودرو در حال عبور از تپه‌های شنی و شهرهای جنگ‌زده در گزارش‌های خبری سراسر جهان پخش شد و خیلی زود رؤیای آمریکایی‌ها را تسخیر کرد. مردم شیفته خودرویی با این ابعاد، عملکرد و ابهت شدند.

تبدیل هاموی به هامر H1 زمانی آغاز شد که افراد سرشناسی مانند آرنولد شوارتزنگر از AM جنرال خواستند این مدل را برای عموم عرضه کند. شوارتزنگر پس از تجربه این خودرو در صحنه فیلم‌برداری فیلم «پلیس مهدکودک» در سال 1990 عاشق آن شد. هاموی برای عرضه به عموم مردم نیاز به تغییرات اساسی نداشت. مدل‌های غیرنظامی در همان خط تولید نسخه‌های نظامی ساخته می‌شدند و سپس با چند آپشن رفاهی و تغییرات پیشرانه برای استفاده در جاده‌های عمومی قابل‌استفاده‌تر شدند. در سال 1992، هامر H1 در نسخه‌های کانورتیبل با سقف پارچه‌ای، وانت تک کابین و دو کابین و استیشن چهاردر عرضه شد که ارزان‌ترین مدل با قیمت 40 هزار دلار به فروش می‌رسید.

مدل‌های اولیه بسیار شبیه نسخه‌های نظامی بودند و همگی به پیشرانه 6.2 لیتری دیزلی تنفس طبیعی V8 با 150 اسب بخار قدرت و 340 نیوتن متر گشتاور، گیربکس سه سرعته اتوماتیک، ترمزهای دیسکی داخلی، کمربندهای ایمنی سه‌نقطه‌ای، سیستم الکتریکی 12 ولتی و امکانات اندک دیگر مجهز بودند. تا اواسط سال 1992، امکاناتی مانند کولر و سیستم تنظیم فشار باد لاستیک هم به هامر اضافه شد. تمام نمونه‌هایی که در سال اول تولید شدند به رنگ بژ بودند اما طی سال‌های بعد این خودرو تغییرات متعددی مثل رنگ‌های متنوع‌تر، پیشرانه‌های دیزلی قوی‌تر با توربوشارژر و تجهیزات ایمنی بیشتر را تجربه کرد.

هرچند طراحی کلی H1 تا آخرین سال تولید یعنی 2006 با نمونه‌های اولیه یکسان بود اما مدل‌های پایانی قابل‌مقایسه با نمونه‌های سال 1992 نبودند زیرا در سال آخر، مدل H1 آلفا معرفی شد که به پیشرانه قوی‌تر 6.6 لیتری توربودیزل دورامکس V8 جنرال موتورز با 300 اسب بخار قدرت و 705 نیوتن متر گشتاور و گیربکس پنج سرعته اتوماتیک آلیسون مجهز بود. این مدل عملکردی را ارائه می‌داد که هامر در تمام عمرش به آن نیاز داشت. همچنین، این مدل نسبت به نسخه‌های قبلی 5 سانتی‌متر ارتفاع بیشتری داشت، از شاسی و تیرهای عرضی قوی‌تری بهره می‌برد، از توپی‌های چرخ‌دنده‌ای مارپیچ برای عملکرد نرم‌تر و لرزش کمتر استفاده می‌کرد و تغییرات دیگری داشت که آن را به توانمندترین نسخهٔ H1 تبدیل کرد. این مدل با قیمت سرسام‌آور 140 هزار دلار فقط برای یک سال عرضه شد زیرا با توجه به اوج جنگ علیه تروریسم، AM جنرال به ظرفیت اضافی برای تولید نسخهٔ نظامی نیاز داشت.

قیمت بالا و نقص‌های فراوان اهمیتی نداشت زیرا هامر H1 راه خود را به فرهنگ‌عامه هموار کرده بود. در دهه ۹۰ و اوایل 2000، هامر H1 به خودروی موردعلاقه سلبریتی‌ها، ورزشکاران، موزیسین‌ها و هرکسی که به دنبال جلب‌توجه با یک خودروی برنده جنگ بود، تبدیل شد. آرنولد شوارتزنگر اولین دو نمونه غیرنظامی H1 را خرید و بعدها تعداد بیشتری از این ماشین را به مالکیت خود درآورد و حتی برخی را برای کار با سوخت زیستی تغییر داد. در سال 2017، او با همکاری یک شرکت خارجی اولین هامر الکتریکی جهان را سال‌ها پیش از معرفی هامر EV توسط جنرال موتورز ساخت. هرکسی که می‌خواست قدرت خود را به نمایش بگذارد، یکی H1 می‌خرید مانند مایک تایسون، بوکسور معروف که زمانی هشت دستگاه از آن را داشت یا توپاک شکور، رپر افسانه‌ای که یک نسخه مشکی سفارشی را یک ماه پیش از مرگ تراژیکش خرید.

هامر H1 همچنین در برنامه‌های تلویزیونی و فیلم‌ها نقش‌های زیادی ایفا کرد و همه‌جا دیده می‌شد. به همین دلیل، H1 به سیبل انتقادات بزرگی برای فعالان محیط‌زیست و کسانی تبدیل شد که از تصویر بیش از حد مردانه و مصرف سوخت وحشتناک آن در زمانی که قیمت سوخت رو به افزایش بود متنفر بودند. علاوه بر این، رانندگی با هامر چندان هم لذت‌بخش نبود زیرا خودروی کندی بود، کیفیت ساخت جالبی نداشت و به‌اندازه‌ای که از خودرویی به این بزرگی انتظار می‌رفت، جادار نبود. اکثر منتقدانی که پشت فرمان آن نشستند، چیز مثبتی در مورد رانندگی H1 نگفتند اما همگی اذعان کردند که هنگام رانندگی با آن احساس بزرگی و اقتدار می‌کردند. هامر با تمام مشکلاتش، خودروی جذابی بود و جنرال موتورز که این را زود تشخیص داد، تصمیم مهمی برای خرید حقوق هامر از AM جنرال گرفت تا این برند برای دهه‌ها ادامه یابد.

هرچند ایده AM جنرال برای تبدیل هامر از خودرویی نظامی به تولیدی درخشان بود اما این شرکت هرگز خودروهای تولید انبوه نساخته بود. وقتی مالک آن یعنی AMC در سال 1988 ورشکست شد، AM جنرال از یک مالکی به مالک دیگر دست‌به‌دست شد و جنرال موتورز که نیاز این شرکت به سرمایه را دید، در سال 1999 به AM جنرال پیشنهاد خرید حقوق نام و طراحی هامر را داد تا آن را به یک برند کامل تبدیل کند. AM جنرال موافقت کرد و این‌گونه بود هامر رسماً H1 نام گرفت زیرا جنرال موتورز می‌خواست تمایز بین مدل‌های آینده آسان باشد. سپس در سال ۲۰۰۲ هامر H2 معرفی شد که بر پایه پلتفرم پیکاپ GMT820 جنرال موتورز ساخته شده بود و بسیاری از ویژگی‌های طراحی H1 مانند جلوپنجره هفت‌ شیاری و حلقه‌های روی کاپوت را داشت. این خودرو از طریق قراردادی، توسط AM جنرال تولید شد. مدل کوچک‌تر H3 اما که در سال خاتمه تولید H2 معرفی شد این‌گونه نبود و توسط خود جنرال موتورز به تولید رسید.

در طول 15 سال عمر هامر H1، تنها 11,818 دستگاه فروخته شد، درحالی‌که 153,026 دستگاه H2 و 159,529 دستگاه H3 به فروش رفت. فروش بالای مدل‌های متعارف‌تر H2 و H3 بر پایه موفقیت H1 شکل گرفت و این برند را به قدرتی تبدیل کرد که به نظر می‌رسید قرار است برای همیشه جاده‌های آمریکا را تسخیر کند، اما رکود بزرگ اقتصادی مانع آن شد. اگرچه هامر در ابتدا از انحلال جان سالم به دربرد اما جنرال موتورز نتوانست خریداری برای آن پیدا کند و درنهایت تصمیم به تعطیلی آن گرفت. وقتی نمایندگی‌های هامر درهای خود را بستند، به نظر می‌رسید پایان میراثی که نزدیک به دو دهه پیش آغاز شده بود، فرارسیده است. در این زمان، هرگونه جذابیتی این برند در بین مردم ایجاد کرده بود از بین رفت زیرا نظرات درباره دخالت آمریکا در خاورمیانه کاملاً منفی شد و هامرها به‌عنوان محصولاتی بدشگون از دوره‌ای پر از افراط دیده می‌شدند.

بااین‌حال، جنرال موتورز هرگز از هامر دست نکشید. این شرکت مالکیت معنوی هامر را حفظ کرد و به‌آرامی روی خودرویی کار کرد که بار دیگر به یکی از جنجالی‌ترین خودروهای جهان تبدیل شد. البته هامر دیگر یک برند مستقل نیست بلکه مدلی است که با برند جی‌ام‌سی عرضه می‌شود. هامر EV ابعاد و ظاهری مشابه پیشینیان خود دارد اما این بار با پیشرانه کاملاً الکتریکی تولید می‌شود. این خودرو بسیار لوکس‌تر از مدل‌های قبلی هامر است و استفاده روزمره از آن بسیار آسان‌تر از H1 است اما هنوز ریشه‌های خود را فراموش نکرده است. هامر EV اگرچه الکتریکی است، اما راندمان بسیار پایینی دارد و ابعاد بزرگش بیشتر یک ویژگی نمایشی است. هامر EV خودرویی است که به اصل خود بازگشته و همچنان جنجالی و نماد افراط آمریکایی است.