کت و شلوار با کفش کتانی! نقدی بر طراحی دنا+

در دی‌ماه سال 1395، شرکت ایران‌خودرو از مدل جدید دنا با نام «دنا+» رونمایی کرد.

با توجه به تفاوت‌های ایجاد شده در این مدل با مدل قبلی دنا، به نظر می‌رسد سه هدف عمده در این طرح دنبال شده:

اول تفاوت بیشتر و تمایز بدنه با مدل‌های سمند، چرا که بدنه دنا در ساختار اصلی شکل‌دهنده نمای جانبی با مدل‌های قبلی سمند یکسان بود. این کار در نمای جانبی بابا اضافه شدن جسورانه چند خط اریب که با شیب زیاد و زوایای تند در بالا و پایین درها طرح بدنه را می‌شکنند و نیز با تغییر شکل در قسمت انتهایی شیشه‌های جانبی که با یک قاب کروم چشمگیر همراه شده انجام شده است.

دومین هدف چنان‌که از تغییرات ایجاد شده برمی‌آید استفاده از المان‌های اسپرت می‌باشد که شامل آنتن کوسه‌ای به رنگ مشکی، آینه‌های جانبی متفاوت، رنگ مشکی قطعهٔ زیر پلاک جلو و همچنین شکل خاص و خشن چراغ‌های نئون در مجموعهٔ چراغ‌های اصلی جلوست.

سومین هدف را می‌توان ارتقای تجهیزات و افزودن امکانات مورد تقاضای بازار ازجمله دو کیسه هوای جانبی و سانروف دانست.

اما آنچه در ایجاد مجموعهٔ این تغییرات در خودرو مورد توجه قرار نگرفته هماهنگی و تناسب بین آن‌ها و نیز هماهنگی آن‌ها با طرح کلی و پیشینهٔ خودرو دناست. هنگامی‌که دنا در سال 1390 رونمایی شد، شرکت سازنده با تبلیغات زیاد اصرار داشت آن را به‌عنوان یک خودرو لوکس معرفی کند، اما اکنون شاهدیم که در دنا+ رویه متفاوتی دنبال شده که البته اگر این تغییر جهت به‌درستی انجام می‌شد، انتقاد کمتری به آن وارد بود، متأسفانه در دنا+ می‌بینیم که تغییرات ایجاد شده نه‌تنها با پیشینه محصول پیوستگی و ارتباطی ندارند بلکه در کنار یکدیگر نیز مجموعه‌ای ناموزون را تشکیل داده‌اند.

ایده اولیه برای ایجاد خطوط شیب‌دار عمیق در نمای جانبی را می‌توان با خطوط شکل‌دهنده چهره خودرو در جلو مرتبط دانست، اما متأسفانه این ایده به‌خوبی به واقعیت تبدیل نشده؛ زه کرومی و انحنای ایجاد شده در شیشه‌های جانبی عقب هیچ تناسب و ارتباط معنایی با خطوط و زوایای تیز روی بدنه ندارند و علاوه بر این باعث شده‌اند خلأ زیادی در انتهای درب عقب ایجاد شود و اندازه و فرم شیشه عقب نسبت به در عقب کاملاً نامتناسب و آزاردهنده باشد. با این تغییر ابعاد کوچک چرخ‌ها نیز بیش از گذشته جلب‌توجه می‌کند.

در نمای جلو تغییر رنگ قطعه میانی جلوپنجره به رنگ مشکی و طرح جدید چراغ‌ها ظاهری تهاجمی و اسپرت به خودرو داده‌اند، غافل از این‌که در نمای عقب حتی از ساده‌ترین المان‌ها مثل اسپویلر یا دیفیوزر سپر که هر فرد علاقه‌مند به طرح‌های اسپرت به‌راحتی به اتومبیل خود اضافه می‌کند دریغ شده. چه این‌که طراحی درست و محاسبه‌شده این قطعات توسط شرکت سازنده می‌توانست واقعاً در عملکرد خودرو تأثیر مثبت داشته باشد. البته شاید طراحان یا مدیران در نظر داشته‌اند که خودرو در نمای جلو اسپرت در نمای عقب لوکس به نظر برسد و به‌این‌ترتیب با یک تیر دو نشان بزنند!

از رینگ‌های تکراری که ایران‌خودرو حتی در نمونه‌ای که برای اولین بار رونمایی می‌شود زحمت تعویض آن‌ها را با یک طرح جدید نکشیده، می‌گذریم و وارد خودرو می‌شویم.

اینجا دنا را می‌بینیم که در آن اضافه شدن یک قطعه پلاستیکی جدا از رودری در انتهای شیشه‌های جانبی عقب، منظرهٔ بدیعی را خلق کرده! قاب‌های چوبی براق روی کنسول میانی و درها نیز هارمونی اعجاب‌آوری با چهره اسپرت و تهاجمی جلو و خطوط شارپ نمای جانبی رقم می‌زنند ...

شاید بی‌راه نباشد اگر دنا+ را به کسی تشبیه کنیم که کت و شلوار را با کفش کتانی پوشیده، درحالی‌که همان پیراهن و شلوارهای قدیمی دههٔ چهل و پنجاه بسیار آبرومندانه‌تر و زیباتر به نظر می‌رسند؛ به مدل‌های مختلف پیکان توجه کنید:

پیکان کار به‌عنوان ارزان‌ترین مدل با این قالپاق‌های کوچک دارای داشبورد و رودری هایی ساده از جنس پلاستیک مشکی بود.

پیکان دولوکس که داشبورد و قطعهٔ بالایی رودری های آن از چوب ساخته می‌شدند، دارای قطعات کرومی تزئینی در بدنه و این قالپاق‌های زیبا بود. مدل اتوماتیک هم با همین طرح عرضه می‌شد.

و پیکان جوانان که روی بدنه آن به‌جای قطعات کرومی، خطوط موازی مشکی رنگ نقش بسته بودند و با رینگ‌های متفاوت بدون قالپاق ظاهری اسپرت پیدا کرده بود. این مدل با یک موتور حجیم‌تر و قدرتمندتر مجهز به دو کاربراتور ارائه شد.

حتی تصاویر تبلیغاتی هم در فضاهای متفاوت و متناسب با محصول تهیه شده و بسیار تأثیرگذار بودند.

اما در مورد دنا+، با توجه به رقم اعلام شده به‌عنوان هزینهٔ انجام این پروژه، شرکت سازنده می‌توانست بر اساس روش متفاوتی به شرح زیر عمل کند:

1 – تمرکز بیشتر بر رفع مشکلات کیفی موجود و ارتقای مداوم کیفیت محصول تا رسیدن به سطح مطلوب برای نسل دوم

2 – تلاش بیشتر برای دست‌یابی به فناوری‌های روز به‌خصوص درزمینهٔ ایمنی و مصرف سوخت

3 – ارائهٔ دو نسخهٔ متفاوت با گرایش لوکس و اسپرت از مدل فعلی با تغییرات جزئی و کم‌هزینه، اما معناگرا، هماهنگ و هدفمند

نسخهٔ لوکس می‌تواند با افزایش امکانات رفاهی و ایمنی و همچنین کیفیت مطلوب به‌راحتی به رقیب توانایی برای برخی از خودروهای بی‌هویت و بی‌کیفیت چینی موجود در بازار تبدیل شود.

4 – برنامه‌ریزی برای عرضه نسل دوم دنا با سطح بالاتری از استانداردها و یک بدنه کاملاً جدید و جایگزینی نسل حاضر با نسل دوم

در پایان ضمن این‌که یادآور می‌شویم تلاش شرکت سازنده در جهت بهبود محصول دنا و عرضهٔ مدل جدید با افزایش امکانات ایمنی حرکتی مثبت و امیدوارکننده است، امیدواریم این محصول با قیمت عادلانه در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گرفته و در آیندهٔ نزدیک شاهد طراحی و تولید اتومبیل‌هایی زیبا و شایستهٔ مردم ایران به دست تولیدکنندگان ایرانی باشیم.

به امید سربلندی ایران عزیز

مصطفی حسنی