تجسم دنا و تارا وانت در فضای دیجیتال؛ تبدیل سدان های ایران‌خودرو به اسب‌های کاری!
دنا و تارا، دو سدان محبوب ایران‌خودرو، طی سال‌های اخیر توانسته‌اند در میان مصرف‌کنندگان ایرانی جایگاه ویژه‌ای پیدا کنند. این دو خودرو که بر پایه پلتفرم‌های محصولات قدیمی‌تر ایران‌خودرو طراحی شده‌اند، به‌ویژه در نسخه‌های جدید خود از نظر ظاهر، امکانات رفاهی و ایمنی گامی رو به جلو محسوب می‌شوند. با این حال، از آنجا که صنعت خودروسازی ایران سابقه طولانی در تبدیل خودروهای سواری به وانت دارد، مانند تبدیل پراید به وانت پراید 151 یا پژو به وانت آریسان، این پرسش مطرح می‌شود که آیا می‌توان دنا و تارا را نیز به‌عنوان پایه تولید وانت در نظر گرفت یا خیر.
نخست باید به ماهیت مهندسی و طراحی این خودروها اشاره کرد. دنا و تارا هر دو از ساختار شاسی یکپارچه بهره می‌برند؛ ساختاری که برای خودروهای سواری طراحی شده و در مقایسه با شاسی نردبانی که در وانت‌ها و خودروهای باری استفاده می‌شود، توانایی تحمل بار سنگین و فشارهای طولی و عرضی ناشی از حمل بار را ندارد. این نوع شاسی به دلیل سبک‌تر بودن، عملکرد بهتری در جذب ضربه و بهبود راحتی رانندگی دارد، اما برای حمل بارهای سنگین مناسب نیست؛ بنابراین اگر قرار باشد دنا یا تارا به وانت تبدیل شوند، نخستین چالش فنی، تقویت سازه بدنه و سیستم تعلیق آن‌هاست.
از نظر فنی، موتور هر دو خودرو از نوع چهار سیلندر بنزینی با حجم حدود 1.6 تا 1.7 لیتر است که توان تولیدی در حدود 110 تا 115 اسب بخار دارد. این میزان توان و گشتاور، برای یک خودروی سواری مناسب و کافی است، اما در صورت استفاده در قالب وانت، به‌ویژه در شرایط بارگیری، نیاز به اصلاحاتی دارد. در نسخه وانت احتمالی، لازم است سیستم انتقال قدرت و ضرایب دنده‌ها به‌گونه‌ای بازطراحی شود که گشتاور بیشتری در دورهای پایین‌تر در دسترس قرار گیرد. همچنین سیستم خنک‌کاری، ترمزها و محور عقب باید برای تحمل فشارهای ناشی از بار تطبیق داده شوند.
از منظر طراحی بدنه نیز تبدیل دنا یا تارا به وانت چالش‌های خاص خود را دارد. از آنجا که این خودروها بدنه‌ای کاملاً سدان دارند، حذف قسمت عقب (صندوق و سقف) و طراحی بخش بارگیر مستلزم بازطراحی کامل قسمت انتهایی خودرو است. این موضوع نه‌تنها به تغییر در فرم ظاهری منجر می‌شود، بلکه بر تعادل وزن، ایمنی تصادف از عقب و حتی عملکرد آیرودینامیکی خودرو نیز اثرگذار است. برای تولید نسخه وانت از این خودروها، طراحان باید بخش بارگیر را به گونه‌ای طراحی کنند که با تناسب کلی خودرو هماهنگ بوده و در عین حال ظرفیت بار مناسبی ارائه دهد. استفاده از فولاد تقویت‌شده در کف قسمت بار، طراحی دیواره‌های مقاوم و حفظ خطوط طراحی هماهنگ با بدنه اصلی، از نکات مهم در این فرآیند خواهد بود.
اما فراتر از جنبه‌های فنی، باید به هدف تولید چنین وانت‌هایی نیز توجه داشت. وانت‌های سبک معمولاً برای حمل‌ونقل شهری و بارهای کوچک طراحی می‌شوند و در عین حال باید اقتصادی، کم‌مصرف و بادوام باشند. اگر دنا یا تارا به وانت تبدیل شوند، مزیت اصلی آن‌ها نسبت به وانت‌های اقتصادی فعلی در سطح طراحی مدرن‌تر، ایمنی بالاتر و امکانات رفاهی بیشتر خواهد بود. با این حال، افزایش وزن بدنه، قیمت بالاتر و هزینه نگهداری بیشتر ممکن است از جذابیت تجاری چنین محصولی بکاهد.
در صورت تولید نسخه وانت از این دو خودرو، ویژگی‌هایی که باید در طراحی لحاظ شود عبارت‌اند از: سیستم تعلیق عقب مقاوم‌تر (ترجیحاً فنر تخت برای افزایش ظرفیت بار)، کف بارگیر فولادی با پوشش ضدزنگ، تقویت ستون‌های بدنه، بازطراحی سپر عقب با قابلیت تحمل ضربه در شرایط بارگیری و ارتقای سیستم ترمز و خنک‌کاری موتور. همچنین بهره‌گیری از سیستم انتقال قدرت مناسب برای تحمل وزن اضافی و در صورت امکان استفاده از گیربکس با ضرایب کوتاه‌تر، می‌تواند به بهبود عملکرد در حالت بار کمک کند.
در مجموع، اگرچه از نظر فنی امکان تبدیل دنا و تارا به وانت وجود دارد، اما چنین پروژه‌ای تنها در صورتی توجیه‌پذیر است که هدف آن تولید یک وانت سبک شهری با تمرکز بر طراحی مدرن و رفاه سرنشینان باشد، نه جایگزینی برای وانت‌های سنتی و باری. تحقق چنین طرحی مستلزم سرمایه‌گذاری قابل‌توجه در بازطراحی بدنه و سیستم فنی است، اما در صورت اجرای اصولی، می‌تواند چهره تازه‌ای به بخش وانت‌های سبک داخلی بدهد و بازار جدیدی برای ایران‌خودرو ایجاد کند.