یادی از جیپ الکتراک، اولین شاسی‌بلند برقی با باطری اسیدی و برد 50 کیلومتر!

مهم‌ترین تغییر صنعت خودروسازی طی چند سال اخیر، حرکت خودروسازان به سمت الکتریکی‌سازی بوده است. در همین راستا، جیپ هم مدتی است کراس‌اوور الکتریکی کوچک اونجر را به بازار فرستاده و قصد دارد این مسیر را با مدل‌های الکتریکی دیگری مثل واگنییر S ادامه دهد؛ اما آیا باور می‌کنید جیپ که دیرتر از بسیاری خودروسازان وارد عرصهٔ الکتریکی‌سازی شده، چند دهه پیش یکی پیشگامان این عرضه بوده است؟ درواقع این شرکت در اواسط دههٔ 70 تولید انبوه یک خودروی الکتریکی را آغاز کرد. ما در مورد خودرویی بنام الکتراک صحبت می‌کنیم که در ادامه به تاریخچهٔ آن خواهیم پرداخت.

سری DJ، مدلی دوچرخ محرک و ارزان‌قیمت بود که روی پلت‌فرم جیپ CJ ساخته شد. ازآنجایی‌که این خودرو با استفاده از قطعات موجود جیپ ساخته شده بود، قیمت ارزانی داشت. درواقع، جیپ DJ با قیمت پایهٔ 1284 دلار در سال 1955 معادل 15 هزار دلار امروز، ارزان‌ترین خودروی تولیدی آمریکای محسوب می‌شد. طراحی بدنهٔ اولین مدل از سری DJ از جیپ CJ-3A سال‌های 1949 تا 1953 گرفته شده بود و از همان پیشرانهٔ L-134 استفاده می‌کرد که در اکثر جیپ‌های نظامی دیده می‌شد. این خودرو در نسخه‌های مختلفی تولی و عرضه شد ولی نسخهٔ مخصوص اداره پست با درهای کشویی و فرمان در سمنت راست، مطمئناً مشهورترین مدل در خانوادهٔ DJ بود و جیپ پستی لقب گرفت. سپس در سال 1974، درحالی‌که حدود بیست سال از معرفی سری DJ می‌گذشت، نسخهٔ الکتریکی آن با نام DJ-5E الکتراک معرفی شد.

دههٔ 70 آغاز دوران سیاه خودروهای آمریکایی بود. در اوایل این دهه، از یک بحران نفتی شکل گرفت که منجر به افزایش قیمت بنزین شد و از سوی دیگر، قوانین جدید برای آلایندگی خودروها وضع شد. این عوامل، به دوران طلایی خودروهای عضلانی پایان داد و به‌عنوان‌مثال، در پایان دهه، کارخانهٔ فورد در اوهایو که زمانی پیشرانه‌های افسانه‌ای V8 کبرا جت را تولید می‌کرد، به‌منظور تولید پیشرانه‌های چهار سیلندر برای فورد اسکورت تغییر پیدا کرد. در همین دوران، جیپ در مالکیت آمریکن موتورز بود یعنی شرکتی که به آزمایش قوای محرکهٔ الکتریکی علاقه داشت.

جیپ DJ بستری آزمایشی عالی برای یک خودروی الکتریکی بود زیرا در آن سال‌ها تکنولوژی لازم برای ساخت یک خودروی الکتریکی با قابلیت تردد با سرعت‌های بالا و پیمایش طولانی وجود نداشت و از این نوع قوای محرکه صرفاً می‌شد برای ترددهای کوتاه در خیابان‌های شهر استفاده کرد یعنی دقیقاً همان کاری که جیپ DJ انجام می‌داد. مشخصت الکتراک طبق استانداردهای امروزی خنده‌دار به نظر می‌رسد ولی برای آن زمان و هدفی که در نظر داشت کافی بود. این خودرو از یک موتور الکتریکی با تنها 20 اسب بخار قدرت استفاده می‌کرد و 1640 کیلوگرم وزن داشت که حدود 640 کیلوگرم از DJ معمولی سنگین‌تر بود.

برای تأمین انرژی موتور خودرو باطری‌های سربی اسیدی 17.8 کیلووات ساعتی در نظر گرفته شده بود که 11 ساعت طول می‌کشد تا شارژ شوند. شعاع حرکتی الکتراک کمتر از 50 کیلومتر بود و 20 ثانیه طول می‌کشید تا به سرعت 50 کیلومتر بر ساعت برسد. حداکثر سرعت این خودرو نیز تنها 65 کیلومتر بر ساعت بود. با وجود چنین مشخصات ضعیفی، الکتراک نسبتاً موفق عمل کرد زیرا شرکت پست ایالات‌متحده 352 دستگاه از آن را برای استفاده در لس‌آنجلس، واشنگتن و ایندیانا یعنی سه شهری که کیفیت هوا در آن پایین بود خریداری کرد. علاوه بر این، کانادا هم پنج دستگاه از این جیپ برقی سفارش داد.

هرچند الکتراک اولین خودروی الکتریکی بود که به‌طور خاص برای سرویس پست آمریکا در نظر گرفته شده بود ولی این اولین خودروی الکتریکی ناوگانی محسوب نمی‌شود زیرا در اواخر قرن نوزدهم از تاکسی‌های برقی در آمریکا استفاده می‌شد. به‌عنوان‌مثال، در سال 1897 شرکت واگن برقی ساموئل با تاکسی‌های الکتریکی در نیویورک فعالیت می‌کرد. اولین وانت الکتریکی برای تحویل کالا نیز در سال 1907 توسط شرکت واکر الکتریک تراکس ساخته شد که موتور 3.5 اسب بخاری، کالاها را در سراسر شیکاگو با سرعت 15 کیلومتر بر ساعت جابجا می‌کرد. بااین‌حال، در دههٔ 1910 نهایتاً با گسترش پیشرانه‌های درون‌سوز، خودروهای الکتریکی از بین رفتند.