10 مرتبه‌ای که یاماها به خودروسازان در توسعه و تنظیم پیشرانه کمک کرد

یاماها در بخش آلات موسیقی و موتورسیکلت بسیار مشهور است اما چیزی که شاید خیلی‌ها ندانند، فعالیت‌های این شرکت در بخش خودروسازی است تا جایی که تاریخچهٔ یاماها پر از همکاری‌های متعدد با خودروسازان در زمینهٔ ساخت و تیونینگ پیشرانه است. پس از اینکه برنامه‌های خودروسازی مستقل یاماها به دلیل هزینه‌های بالا کنار گذاشته شد، این شرکت تصمیم گرفت از طریق همکاری با دیگر خودروسازان در زمینهٔ پیشرانه وارد دنیای وسایل چهارچرخ شود. بدین منظور، یاماها ابتدا سراغ نیسان رفت اما این همکاری نتیجهٔ قابل‌توجهی نداشت. از سوی دیگر، تویوتا آمادهٔ استفاده از ایده‌های یاماها بود و این نهایتاً همکاری فوق‌العاده‌ای را رقم زد. البته طی سال‌ها، یاماها علاوه بر تویوتا با خودروسازان دیگری مثل ولوو، سوبارو و فورد هم همکاری داشته است؛ بنابراین، در اینجا نگاهی به 10 همکاری موفق بین یاماها و خودروسازان داشته‌ایم.

2000GT که در سال 1965 معرفی شد نه‌تنها اولین خودروی اسپرت تویوتا بود بلکه اولین همکاری بین این شرکت و یاماها هم محسوب می‌شد. این خودرو در زمانی عالی متولد شد زیرا از یک سو تویوتا به دنبال مطرح کردن خود در بخش خودروهای اسپرت بود و از سوی دیگر یاماها می‌خواست اولین همکاری خودرویی خود را کلید بزند. برای نیرو دادن به 2000GT پیشرانهٔ 2 لیتری شش سیلندر خطی سدان کراون در نظر گرفته شد. یاماها این موتور را اصلاح کرد و قدرت آن را از 101 به 148 اسب بخار رساند. طراحی این خودرو نیز به‌طور مشترک توسط تویوتا و یاماها انجام گرفت؛ اما با وجود این همکاری موفق، 2000GT حتی با قیمت گزافی که داشت هم هیچ بازده مالی برای تویوتا به دنبال نداشت.

موفقیت 2000GT باعث شد تویوتا و یاماها به فکر همکاری دیگری بیفتند. این بار پروژهٔ مشترک دو شرکت یکی از قابل‌اعتمادترین پیشرانه‌های تویوتا یعنی 4A-GE بود. تویوتا قبلاً چندین نسخه از این موتور را ساخته بود اما نقش یاماها در درجهٔ اول افزایش قدرت موتور بود. نوآوری‌های تکنولوژیک و پیشرفت‌های حاصل از پروژهٔ 2000GT در موتور 4A-GE اعمال شد و یاماها خروجی این پیشرانهٔ 1.6 لیتری چهار سیلندر را به حداکثر 128 اسب بخار قدرت و 148 نیوتن متر گشتاور رساند. سلیکا، کارینا و MR2 از خودروهایی بودند که در دههٔ 80 از این پیشرانه استفاده کردند.

2ZZ-GE یک پیشرانهٔ 1.8 لیتری بود که از طریق همکاری تویوتا با یاماها ساخته شد. تویوتا از یاماها طراحی این موتور را بر اساس بلوک موتور ZZ خواست. این پیشرانه به‌گونه‌ای طراحی شده بود که حداکثر قدرت خود را در نزدیکی ردلاین یعنی دور 6,200 rpm تولید کند. از این پیشرانه در چندین مدل تویوتا کرولا و سلیکا استفاده شد و لوتوس اگزیج هم از آن بهره برد.

یکی دیگر از همکاری‌های بین تویوتا و یاماها در توسعهٔ پیشرانه‌ای صورت گرفت که بیشتر در محصولات لکسس استفاده می‌شود. این یک 5 لیتری V8 تنفس طبیعی با طراحی یاماها است که در سینهٔ مدل‌هایی مثل لکسس LC500، لکسس IS و لکسس RC قرار می‌گیرد. سر سیلندر جریان بالا، سوپاپ‌های هوای تیتانیومی، تزریق مستقیم سوخت، سیستم دوگانهٔ زمان‌بندی سوپاپ‌ها و ردلاین 7,300 rpm ازجمله ویژگی‌های پیشرانهٔ 2UR-GSE هستند.

تویوتا در سال 2022 به یاماها سفارش ساخت یک پیشرانهٔ هیدروژنی را داد. این موتور بر اساس همان 2UR-GSE ساخته شد اما یاماها تمام قطعات بنزینی موتور را حذف کرد و اساساً از بلوک لخت این موتور برای توسعهٔ نسخهٔ هیدروژنی استفاده کرد. به گفتهٔ یاماها، خروجی این موتور تقریباً در سطح نسخهٔ بنزینی است و حدود 450 اسب بخار قدرت و 530 نیوتن متر گشتاور تولید می‌کند. هرچند این اعداد کمی از نسخهٔ بنزینی کمتر هستند اما به گفتهٔ یاماها قدرت تنها هدف این پروژه نبوده است.

این پیشرانه که از سال 1986 تا 2007 تولید می‌شد، در درجهٔ اول برای نیرو دادن به نسخه‌های پرفورمنس بالای سلیکا و کالدینا در نظر گرفته شده بود. این موتور 2 لیتری توربو با بلوک چدنی و سرسیلندر آلومینیومی 16 سوپاپ، توسط مهندسان یاماها در کارخانه‌ای در ژاپن مونتاژ می‌شد. مجموعاً پنج نسل از موتور 3S-GTE ساخته شد که نسل پنجم قوی‌ترین نسخه بود و می‌توانست 260 اسب بخار قدرت و 324 نیوتن متر گشتاور تولید کند.

در سال 1984 زمانی که فورد به دنبال تولید نسخه‌ای پرفورمنس بالا از سدان تاروس بود سراغ یاماها رفت. قوی‌ترین موتور نسخهٔ معمولی این خودرو یک نمونهٔ V6 با 140 اسب بخار قدرت بود که یاماها به‌سرعت کار روی آن را آغاز کرد و خروجی موتور را به 220 اسب بخار افزایش داد. برای این نسخهٔ تاروس نام SHO انتخاب شد که مخفف Super High Output بود. این سدان اسپرت آمریکایی ظرف 6.7 ثانیه از صفر به سرعت 96 کیلومتر بر ساعت می‌رسید.

ولوو برای توسعهٔ موتور هشت سیلندر B8444S از همکاری یاماها بهره برد. این موتور که در ژاپن طبق سفارش ولوو ساخته شد، ابتدا برای شاسی‌بلند XC90 در نظر گرفته شده بود اما بعداً در دیگر محصولات ولوو مثل سدان S8 هم استفاده شد. نام B8444S نیز مخفف B برای بنزین، 8 برای تعداد سیلندرها، 4.4 برای حجم موتور، 4 سوم برای تعداد سوپاپ در هر سیلندر و S برای ساکشن به معنای تنفس طبیعی است. شرکت بریتانیایی نوبل هم از این موتور در سوپراسپرت M600 خود استفاده کرد.

LFA را می‌توان مهم‌ترین همکاری تویوتا و یاماها پس از 2000GT دانست. چیزی که این سوپراسپرت تولید محدود را بسیار جذاب می‌کرد موتور 4.8 لیتری V10 تنفس طبیعی با 560 اسب بخار قدرت و 480 نیوتن متر گشتاور و همین‌طور ردلاین 9 هزار rpm بود. این موتور علاوه بر صدای فوق‌العاده جذاب، به‌سرعت دور می‌گرفت تا جایی که ظرف تنها 0.6 ثانیه از حالت درجا به ردلاین می‌رسید. وزن این موتور V10 نیز کمتر از پیشرانهٔ V6 تویوتا بود.

STI E-RA یک سوپرکار تمام الکتریکی است که توسط بخش سوبارو تکنیکا اینترنشنال یا به‌طور مخفف STI توسعه پیدا کرده است. سوبارو این خودرو را برای شکستن رکورد پیست نوربرگ‌رینگ طراحی کرده است. در حال حاضر رکورد خودروهای الکتریکی غیر تولیدی این پیست در اختیار فولکس‌واگن ID.R با زمان 6 دقیقه و 5 ثانیه است. در سال 2021 اعلام شد که موتورهای الکتریکی مورداستفاده در STI E-RA ساخت یاماها هستند.