خودروهای موتور تخت که پورشه و سوبارو نیستند، از ژیان تا فراری

پیشرانه‌های درون‌سوز با آرایش‌های مختلفی ساخته می‌شوند که یکی از آن‌ها تخت است. در این نوع موتور، سیلندرها بجای آنکه عمودی باشند، به‌صورت افقی چیده می‌شوند. موتورهای تخت هرچند با کاهش مرکز ثقل خودرو باعث بهبود هندلینگ می‌شوند ولی به دلیل مشکلاتی مثل تعمیر و نگهداری دشوار، خیلی متداول نشدند. بااین‌حال، پورشه و سوبارو تا به امروز به موتورهای تخت وفادار مانده‌اند. غیرازاین دو شرکت، در طول تاریخ خودروسازان دیگری هم از موتورهای تخت استفاده کرده‌اند که در ادامه با مشهورترین آن‌ها آشنا خواهیم شد.

یکی از مشهورترین خودروهایی که از موتور تخت استفاده کرد، فولکس‌واگن بیتل بود. این خودرو که توسط فردیناند پورشه طراحی شد و در سال 1939 به بازار آمد، در ابتدا به یک پیشرانهٔ 1131 سی‌سی تخت چهار سیلندر مجهز بود که 25 اسب بخار قدرت داشت. فولکس‌واگن بعداً در دیگر محصولات خود مثل ون تایپ 2 هم از موتورهای تخت استفاده کرد و تا سال 1973، حجم این موتور در مدل‌های تایپ 4 به 1.8 لیتر و قدرت به 85 اسب بخار افزایش یافت. در سال 1948 نیز اولین خودروی تولیدی پورشه یعنی 356 بر اساس بیتل و با همین موتورهای تخت ساخته شد. تولید پیشرانهٔ تخت فولکس‌واگن تا سال 2003 در بیتل ادامه داشت و به خاطر قابلیت اطمینان بالا شهرت یافت.

یکی دیگر از خودروهای مردمی نمادین تاریخ یعنی سیتروئن 2CV هم از موتور تخت استفاده می‌کرد. البته برخلاف بیتل، پیشرانهٔ 2CV دو سیلندر بود. این موتور زمانی که 2CV در سال 1948 به بازار آمد، تنها 375 سی‌سی حجم و 9 اسب بخار قدرت داشت ولی بعداً حجم موتور به 425 سی‌سی و نهایتاً 602 سی‌سی افزایش یافت که قدرت را به 30 اسب بخار رساند. سیتروئن دایان که بر اساس 2CV ساخته شد و در کشورمان با نام ژیان عرضه شد هم از همین موتورهای 425 و 602 سی‌سی استفاده می‌کرد که در ایران موتور بزرگ‌تر را دیدیم. سیتروئن علاوه بر این موتورهای دو سیلندر، پیشرانهٔ تخت را به شکل چهار سیلندر هم برای خودروهای بزرگ‌تر و گران‌تر خود مثل GS تولید می‌کرد.

به دلیل فروش و محبوبیت فوق‌العادهٔ بیتل در بازار، شورلت به فکر ساخت رقیبی برای آن افتاد که در سال 1960 با نام کورویر معرفی شد. البته برخلاف بیتل، این ساختهٔ شورلت خیلی موفق عمل نکرد و فقط تا آخر همان دهه در بازار دوام آورد. شورلت برای ساخت کورویر از همان فرمول رقیب آلمانی استفاده کرد یعنی یک خودروی موتور عقب با پیشرانهٔ تخت هوا خنک ولی برخلاف بیتل، موتور تخت شورلت از نوع شش سیلندر بود. کورویر همچنین یکی از اولین خودروهای تولیدی جهان بود که به توربوشارژر مجهز شد. این شورلت اقتصادی طی دو نسل در نسخه‌های سدان، کوپه، کانورتیبل، استیشن، ون و پیکاپ تولید شد.

شاید جالب باشد بدانید که غیر از پورشه 911، سوپراسپرت مشهور دیگری هم با موتور تخت ساخته شده است. این خودرو فراری تستاروسا است، سوپراسپرتی که اولین بار در سال 1984 با پیشرانهٔ دوازده سیلندر تخت معرفی شد. این موتور 4.9 لیتری که از سیستم انژکتوری ساخت بوش بهره می‌برد، بسته به بازار، بین 370 تا 390 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. تستاروسا در سال 1991 مورد به‌روزرسانی قرار گرفت و قدرت آن به 428 اسب بخار افزایش یافت که حداکثر سرعت را به 315 کیلومتر بر ساعت رساند. تولید تستاروسا تا سال ۱۹۹۶ ادامه یافت اما در آخرین سری به F512 M تغییر نام داد. این خودرو همچنان از موتور دوازده سیلندر تخت استفاده می‌کرد ولی حالا 440 اسب بخار قدرت داشت.

داستان موتورهای تخت لانچیا با معرفی فلاویا در نمایشگاه خودروی تورین 1961 آغاز شد. این اولین خودروی تولیدی ایتالیایی با پیشرانهٔ تخت بود. این موتور در اولین نمونه‌های فلاویا از نوع 1.5 لیتری با 90 اسب بخار قدرت بود. پیشرانهٔ تخت اما تنها ویژگی منحصربه‌فرد فلاویا نبود زیرا این اولین خودروی ایتالیایی با ترمزهای دیسکی در هر چهارچرخ هم محسوب می‌شد.

700 یکی از محصولات ناشناخته و غیرمعمول ب‌ام‌و محسوب می‌شود. پیش از معرفی این خودرو، ب‌ام‌و از پیشرانه‌های تخت در خودروهای خود استفاده می‌کرد اما بعداً این پیشرانه‌ها به خودروهای اقتصادی ب‌ام‌و یعنی 600 و سپس 700 هم راه پیدا کردند. 700 زمانی به بازار آمد که ب‌ام‌و در شرایط مالی بدی قرار داشت ولی این خودرو به لطف قدرت مناسب 32 اسب بخاری پیشرانهٔ 700 سی‌سی دو سیلندر تخت که امکان دستیابی به حداکثر سرعت 120 کیلومتر بر ساعت را فراهم می‌کرد در ترکیب با عناصر طراحی ب‌ام‌وهای لوکس‌تر آن دوران، به خودروی محبوبی تبدیل شد و به‌نوعی توانست ب‌ام‌و را از ورشکستگی نجات دهد.