بهترین پیشرانه‌های V12 جاده‌ای تاریخ، شاهکارهای جاودانه در سینه سوپراسپرت‌ها

موتورهای V12 همواره نماد اوج مهندسی، قدرت و هنر خودروسازی بوده‌اند. در این مقاله، پنج مورد از بهترین و تأثیرگذارترین پیشرانه‌های V12 که در خودروهای تولیدی به کار رفته‌اند را معرفی می‌کنیم.

از اوایل قرن بیستم، موتورهای V12 به دلیل عملکرد نرم، متعادل و قدرتمند خود در قایق‌های مسابقه‌ای مورداستفاده قرار گرفتند و سپس در دهه 1910 به هواپیماها و خودروها راه یافتند. این موتورها ابتدا در خودروهای لوکس به کار رفتند و بعدها به انتخاب اصلی بسیاری از خودروسازان برای خودروهای تولیدی و مسابقه‌ای تبدیل شدند. در طول قرن گذشته، موتورهای V12 متعددی توسعه یافتند که برخی از آن‌ها به دلیل مهندسی استثنایی و تأثیرگذاری، به افسانه‌هایی در تاریخ خودروسازی بدل شدند. در ادامه، پنج مورد از برجسته‌ترین موتورهای V12 که در خودروهای تولیدی استفاده شده‌اند را معرفی می‌کنیم.

وقتی فروچیو لامبورگینی تصمیم گرفت از تولید تراکتور به ساخت یک گرند تورر برای رقابت با فراری روی آورد، بهترین مهندسان صنعت خودروسازی ایتالیا را گرد هم جمع کرد. در میان آن‌ها، جوتو بیزارینی، مهندس برجسته، مأمور طراحی موتوری برای این خودروی جدید شد. بیزارینی یک موتور V12 با زاویه 60 درجه، تمام آلومینیومی و 3.5 لیتری با چهار میل‌سوپاپ طراحی کرد که حدود 370 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. این موتور که با نام «بیزارینی V12» شناخته می‌شود، در سال 1964 در 350 GT، اولین خودروی تولیدی لامبورگینی، معرفی شد و شروعی درخشان برای لامبورگینی بود. این V12 با بهبودهای مداوم، ازجمله افزایش حجم به 6.5 لیتر تا سال 2010 در تمام مدل‌های پرچم‌دار لامبورگینی، از میورا و کانتاش تا دیابلو و مورسیه‌لاگو استفاده شد. در قوی‌ترین نسخه خیابانی این موتور در مورسیه‌لاگو سوپروِلوچه با 670 اسب بخار قدرت دیده شد. طول عمر نزدیک به نیم‌قرن، تطبیق‌پذیری و غرش سهمگین، این موتور را به یکی از ماندگارترین و تأثیرگذارترین دوازده سیلندرهای تاریخ خودروسازی تبدیل کرده است.

در اوایل دهه 1990، مک‌لارن تصمیم گرفت با F1، یک ابرخودروی جاده‌ای با تجربه رانندگی مشابه خودروهای فرمول یک، استانداردهای جدیدی تعریف کند. به گفته گوردون موری، یکی از کلیدی‌ترین افراد پروژه، ابتدا هوندا، تأمین‌کننده موتورهای برنده فرمول یک مک‌لارن، برای طراحی موتور در نظر گرفته شد اما هوندا از این پروژه انصراف داد و ب‌ام‌و وظیفه ساخت موتور را بر عهده گرفت. «پل روشه»، مهندس افسانه‌ای ب‌ام‌و، یک V12 با کد S70/2 طراحی کرد که بر اساس اصول طراحی موتور S70B56 (مورداستفاده در 850CSi) ساخته شد اما ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشت. این موتور 6.1 لیتری تمام آلومینیومی، تنفس طبیعی، مجهز به پیستون‌های اختصاصی، چهار سوپاپ به در هر سیلندر، زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها و سیستم روغن‌کاری کارتل خشک منیزیمی بود و 627 اسب بخار قدرت و 650 نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد. این موتور مک‌لارن F1 را به یکی از سریع‌ترین خودروهای زمان خود تبدیل کرد و با حداکثر سرعت 386 کیلومتر در ساعت، رکوردهای متعددی را شکست. بیش از سه دهه پس از معرفی، S70/2 همچنان یکی از پیشرفته‌ترین و قدرتمندترین موتورهای V12 تنفس طبیعی در خودروهای جاده‌ای محسوب می‌شود و گواهی بر نبوغ مهندسی ب‌ام‌و است.

در سال 1987، ب‌ام‌و با معرفی اولین موتور V12 خود در سری 7 نسل E32، رقبا را به چالش کشید و مرسدس بنز نیز بی‌درنگ واکنش نشان داد. مرسدس بر اساس معماری موتور خطی شش سیلندر M104، اولین V12 تولیدی خود با کد M120 را توسعه داد و در سال 1991 در S کلاس معرفی کرد. این موتور 6 لیتری در ابتدا حدود 400 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد و برای سدان‌های لوکس طراحی شده بود اما وقتی AMG دست‌به‌کار شد، M120 به یک غول پرفورمنس تبدیل شد. نسخه‌های 7.1 و 7.3 لیتری این موتور تا 600 اسب بخار قدرت تولید می‌کردند و در مدل‌های پرفورمنس مرسدس AMG و همچنین اولین نسخه‌های پاگانی زوندا به کار رفتند. AMG حتی یک نسخه ویژه 6 لیتری از این موتور را برای زوندا R تولید کرد که 800 اسب بخار قدرت و 850 نیوتن متر گشتاور ارائه می‌داد و به یکی از قدرتمندترین موتورهای V12 تاریخ تبدیل شد. M120 همچنین پایه‌ای برای توسعهٔ موتور M297 بود که در CLK GTR و نسخه‌های دیگر زوندا استفاده شد.

فراری که بیش از هر خودروساز دیگری موتورهای V12 نمادین تولید کرده، در سال 2002 موتور F140 را در سینهٔ انزو معرفی کرد. این موتور 6 لیتری تنفس طبیعی با زاویه 65 درجه و سیستم سوپاپ DOHC، در زمان معرفی 660 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد و عملکردی خیره‌کننده داشت. از سال 2006، این موتور در مدل‌هایی مانند 599 GTB فیورانو، مازراتی MC12 و بسیاری از خودروهای دیگر فراری هم به کار رفت. با افزایش حجم به 6.5 لیتر، F140 در نسخه کنونی خود که در دیتونا SP3 استفاده شده، 840 اسب بخار قدرت تولید می‌کند و یکی از قدرتمندترین موتورهای V12 تنفس طبیعی جهان است. این موتور با نزدیک به ربع قرن تولید، به دلیل صدای مسحورکننده، عملکرد بی‌نظیر و استفاده در طیف گسترده‌ای از خودروهای فراری و مازراتی، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ خودروسازی دارد و گواهی بر تعهد فراری به حفظ میراث V12 است.

شرکت کاسورث، استاد مهندسی موتورهای مسابقه‌ای و جاده‌ای، با موتور RA که برای آستون‌مارتین والکری طراحی شد، اوج توانایی خود را به نمایش گذاشت. این موتور 6.5 لیتری تنفس طبیعی با زاویه 65 درجه، توسط آدریان نیوی، طراح افسانه‌ای، سفارش داده شد و یک شاهکار مهندسی است. این موتور با توانایی رسیدن به 11,100 دور در دقیقه، 1000 اسب بخار قدرت و 740 نیوتن متر گشتاور تولید می‌کند و عنوان قدرتمندترین موتور تنفس طبیعی جاده‌ای تاریخ را به خود اختصاص داده است. RA عملکردی نزدیک به خودروهای فرمول یک ارائه می‌دهد و با مهندسی پیشرفته خود، نشان می‌دهد که موتورهای V12 همچنان می‌توانند در عصر الکتریکی بدرخشند. این موتور همچنین امیدها برای آینده دوازده سیلندرهای خالص و بدون وابستگی به سیستم‌های هیبریدی را زنده نگه می‌دارد.