وقوع جنگ چه تأثیری روی تأمین قطعات و لوازم‌یدکی خودروها دارد؟

وقوع جنگ چه در سطح منطقه‌ای و چه در سطح جهانی می‌تواند تأثیر به سزایی روی زنجیره تأمین جهانی قطعات خودرو گذاشته و آن را به شدت مختل کند. این اثرات را می‌توان در چند دسته اصلی بررسی کرد.

کشورهایی همچون اوکراین و روسیه که تأمین کننده مواد اولیه‌ای همچون نیکل، آلومینیوم و فولاد برای صنعت خودرو هستند با وقوع جنگ دچار توقف تولید شده‌اند. به‌طور مثال اوکراین یکی از تولیدکنندگان مهم کابل‌های سیم‌کشی خودروهاست که توقف تولید باعث کمبودهایی در بازارهای اروپا و آسیا شده است. از سوی دیگر با وقوع جنگ بنادر بسته شده و کشتیرانی متوقف می‌شود که این امر افزایش هزینه‌های لجستیک را در پی خواهد داشت. مثال دیگر این قضیه بازهم جنگ روسیه و اوکراین است که تحریم‌های مرتبط با این جنگ باعث ایجاد اختلال در حمل‌ونقل از دریای سیاه شده و هزینه حمل قطعات از چین به اروپا را چند برابر کرده است. باید دانست بسیاری از خودروسازان به تعداد محدودی تأمین کننده وابسته هستند و وقوع جنگ در منطقه‌ای همچون خاورمیانه می‌تواند این وابستگی را به یک بحران تبدیل کند چراکه مسیرهای جایگزین به سختی پیدا می‌شوند.

وقوع جنگ باعث افزایش قیمت فلزات، پلاستیک و نیمه‌رساناها می‌شود. به عنوان مثال، پس از شروع جنگ اوکراین، قیمت نیکل به دلیل اختلال در معادن روسیه بیش از 50 درصد افزایش یافت. همچنین با بسته شدن مسیرها هزینه حمل‌ونقل هوایی و بیمه بار افزایش می‌یابد. این موضوع در ایران با توجه به تحریم‌های موجود می‌تواند قیمت قطعات خودروهای چینی را افزایش دهد. از سوی دیگر در شرایط جنگی برخی واردکنندگان و دلال‌ها شاید قطعات را احتکار نمایند تا قیمت‌ها افزایش یابد. این موضوع برای مالکان خودروهای چینی عواقب زیادی را به همراه خواهد داشت و حتماً دولت باید برای مجازات احتکار کنندگان اقدام نماید.

حتی در وضعیت عادی نیز برخی خودروهای مونتاژی و وارداتی به کشور با مشکل تأمین قطعات و لوازم‌یدکی دست به گریبان بودند و در شرایط فعلی، قطعات خودروهایی که در مناطق جنگی تولید می‌شوند با کمبود مواجه خواهند شد. همچنین برخی خودروسازان به دلیل وابستگی به مواد اولیه وارداتی همچون رزین با تأخیر در تولید مواجه می‌شوند. نهایتاً باید گفت با کاهش عرضه قطعات اصلی، لوازم‌یدکی بی‌کیفیت و قاچاق در بازار جولان خواهند داد که کیفیت و ایمنی خودروها را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

وقوع جنگ روی خدمات پس از فروش خودروسازان نیز تأثیر دارد به گونه‌ای که احتمال دارد نمایندگی‌ها به دلیل نبود قطعه خدمات گارانتی را متوقف نمایند. این موضوع هم‌اکنون در برخی نمایندگی‌های خودروسازان دیده می‌شود. نکته دیگر نیز افزایش هزینه تعمیرات است چراکه در نبود قطعات اصلی تعمیرکاران مجبور به استفاده از قطعات استوک و یا راه‌حل‌های موقتی هستند که به معنی بالا رفتن هزینه‌هاست. مسئله دیگر هم به عدم دسترسی رانندگان به تعمیرگاه‌ها مربوط می‌شود زیرا در شرایط جنگی برخی تعمیرگاه‌ها فعالیت خود را متوقف می‌کنند.

از دیگر مشکلات بازار لوازم‌یدکی و قطعات خودروها در شرایط جنگی می‌توان به بدتر شدن روند نقل‌وانتقال ارز برای واردات قطعات، وابستگی به برخی کشورها بابت تأمین لوازم‌یدکی و همچنین افزایش تقاضا در بازار اشاره کرد که نتیجه آن افزایش قیمت‌ها خواهد بود. در جدول زیر به‌طور خلاصه تأثیرات جنگ بر بازار قطعات و لوازم‌یدکی را شمرده‌ایم.

با اینکه در شرایط جنگی برنامه‌ریزی برای استراتژی‌های جدید دشوار است اما ایجاد پایگاه‌های تولید و سفارش آن به چندین کشور می‌تواند اوضاع را بهبود بخشد. به عنوان مثال باید فولکس‌واگن را نام ببریم که پس از جنگ اوکراین تولید قطعات سیستم‌های برقی را به مراکش منتقل کرد. همچنین با ثبت سفارش از چندین کشور دیگر امکان واردات قطعات وجود خواهد داشت و درعین‌حال وابستگی واردات قطعه به چند کشور را کاهش خواهد داد.

نکته دیگر سرمایه‌گذاری روی تولید قطعات حیاتی در داخل کشور است. نمونه موقف دیگر هم شرکت ایران خودروست که با وضع تحریم‌ها تولید قطعاتی همچون ECU در داخل کشور را تا 40 درصد افزایش داد.

با اینکه وقوع جنگ خطرات زیادی را در پی دارد اما در دل این خطرات می‌توان فرصت‌هایی را برای به‌کارگیری فناوری‌های جدید یافت؛ مثلاً می‌توان از فناوری پرینت سه‌بعدی برای تولید قطعات پیچیده استفاده کرد.

با وقوع جنگ تأمین قطعات و لوازم‌یدکی دشوار شده و قیمت‌ها نیز افزایش خواهد یافت. به منظور آرامش خاطر بیشتر مصرف‌کنندگان، در جدول زیر چندین راهکار قید شده است.

در شرایط خطیر فعلی، صنعت خودرو و قطعه‌سازی کشورمان نیز با فشارهای متنوعی روبروست. اتخاذ تصمیم‌های درست و راهکارهای مقطعی همچون کاهش تعرفه‌های واردات می‌تواند به تسهیل واردات قطعه به کشور کمک نماید.