چرا فناوری خودروهای برقی چین، پیشرفته‌تر از آمریکا است؟

در عرصه جهانی خودروسازی، رقابت فزاینده‌ای میان کشورهای پیشرو در زمینه توسعه خودروهای برقی و زیرساخت‌های شارژ آن‌ها در جریان است. چین با فاصله‌ای قابل‌توجه از آمریکا پیشی گرفته و به رهبری این حوزه تبدیل شده است. این برتری نتیجه ترکیبی از سیاست‌های صنعتی هدفمند، سرمایه‌گذاری عظیم و رویکردی استراتژیک در بازار خودرویی است که پیشینه متفاوتی با آمریکا دارد. در این مقاله، به بررسی دلایل این پیشتازی، وضعیت کنونی و اقدامات چین برای حفظ برتری خود پرداخته می‌شود.

دلیل اصلی پیشی گرفتن چین از آمریکا در زمینه خودروهای برقی و زیرساخت شارژ، جایگاه هر یک از این کشورها در بازار جهانی خودروسازی است. آمریکا بیش از ۱۳۰ سال تجربه در تولید خودرو دارد که با عرضه اولین خودروی بنزینی آمریکایی در سال ۱۸۹۶ آغاز شد. اکثریت قریب به اتفاق تولیدات خودروسازی آمریکا بر پایه خودروهای مجهز به موتور درون سوز بوده است. این پیشینه طولانی در تولید خودروهای بنزینی، نه‌تنها برای شرکت‌های آمریکایی، بلکه برای سایر تولیدکنندگان سنتی، مزیت قابل‌توجهی ایجاد کرد که صنعت نوپای خودروسازی چین به‌سختی می‌توانست با آن رقابت کند، چه برسد به سبقت گرفتن از آن.

در مقابل، دولت چین که سیاست‌های صنعتی کشور را هدایت می‌کند، تصمیم گرفت رهبری حوزه رو به رشد خودروهای برقی، یا به تعبیر چین، خودروهای انرژی نو (NEVs) که شامل خودروهای تمام برقی و پلاگین هیبریدی است را به دست گیرد. با اجرای سیاست‌های مناسب، صنعت خودروهای برقی چین پتانسیل رهبری جهانی را پیدا کرد. این امر در زمینه‌های فناوری برقی، سطح تولید و زیرساخت شارژ به نتیجه رسیده است. توسعه خودروهای برقی چین از سال ۲۰۰۹ با برنامه یارانه برای وسایل نقلیه عمومی مانند تاکسی‌ها و اتوبوس‌ها آغاز شد که هر دو نوع پیشرانه NEV را شامل می‌شد. گام بعدی در سال ۲۰۱۳ با ارائه یارانه به مصرف‌کنندگان برای خرید خودروهای NEV برداشته شد. این یارانه‌ها در سال ۲۰۲۲ پایان یافتند، اما تأثیر شگرفی داشتند؛ به‌طوری‌که ثبت‌نام جدید خودروهای برقی در سال ۲۰۲۳ به ۸.۱ میلیون دستگاه رسید که نسبت به سال قبل ۳۵ درصد افزایش نشان می‌دهد. این امر بخشی از دلایلی است که خودروهای چینی را مقرون‌به‌صرفه کرده است.

فروش خودروهای NEV در چین هر سال رو به افزایش است. بر اساس نتایج فروش ماه مه ۲۰۲۵، بازار چین شاهد فروش ۱.۰۲ میلیون دستگاه NEV در یک ماه بوده است که حدود نیمی از کل فروش خودروهای جدید را تشکیل می‌دهد؛ اما این خودروها کجا شارژ می‌شوند؟ تا پایان دسامبر ۲۰۲۴، چین تقریباً ۱۳ میلیون دستگاه شارژر برای استفاده رانندگان در اختیار داشت که نشان‌دهنده افزایش ۴۹ درصدی نسبت به سال قبل است. این رشد نشان می‌دهد که چین به‌خوبی درک کرده است که زیرساخت شارژ باید به موازات افزایش فروش NEV توسعه یابد.

در مقایسه تا ژوئن ۲۰۲۵، آمریکا در کل ۲۱۷,۹۲۹ دستگاه شارژر در سراسر کشور داشت که نسبت به ماه قبل ۵ درصد کاهش یافته است. فروش خودروهای برقی در آمریکا در ماه مه ۲۰۲۵ تنها ۱۰۳,۴۳۵ دستگاه بود، با وجود محبوبیت این خودروها در این کشور. این آمار نشان می‌دهد که آمریکا در رقابت با چین در زمینه NEV در مسیر نادرستی قرار دارد.

یکی دیگر از دلایل این وضعیت، سیاسی شدن موضوع خودروهای برقی و NEV در آمریکا، همراه با تغییرات اخیر قانونی است که مشوق‌های فعلی برای خرید، اجاره و ساخت شبکه‌های پشتیبانی لازم را حذف خواهد کرد. در مقابل، چین با تداوم حمایت‌های سیاستی و سرمایه‌گذاری، به احتمال زیاد فاصله خود را با آمریکا در این حوزه حفظ خواهد کرد.

چین بر موفقیت‌های فعلی خود در زمینه خودروهای برقی و زیرساخت شارژ اکتفا نکرده است. تولیدکنندگان چینی در حال رقابت برای عرضه نسل بعدی نوآوری‌های فناوری هستند که هم باتری‌ها و هم روش‌های بهینه‌تر شارژ را در بر می‌گیرد. یکی از بازیگران کلیدی در این عرصه، شرکت فناوری CATL، بزرگ‌ترین تولیدکننده باتری‌های خودروهای NEV در چین است که یک‌سوم باتری‌های EV جهان را تولید می‌کند. شرکت دیگر، BYD، بزرگ‌ترین تولیدکننده خودروهای برقی جهان، پلتفرم سوپر e- با قابلیت شارژ مگاواتی را معرفی کرده است. این دو شرکت به‌طور جداگانه سیستم‌های باتری و شارژ توسعه داده‌اند که امکان شارژ الکتریکی را در عرض پنج دقیقه فراهم می‌کند، زمانی که با سوخت‌گیری خودروهای بنزینی قابل‌مقایسه است. این پیشرفت‌ها خبر خوشی برای مصرف‌کنندگان چینی است، اما بعید است به‌زودی به بازار آمریکا راه یابد. شرکت هواوی نیز اختراعی برای باتری خودروهای برقی با برد فوق‌العاده و شارژ فوق‌سریع معرفی کرده است.

برتری عظیم چین در توسعه خودروهای انرژی نو، همراه با قیمت‌گذاری داخلی بسیار پایین این خودروها، نگرانی‌هایی را در میان تولیدکنندگان آمریکایی ایجاد کرده است. ترس از ورود خودروهای برقی ارزان‌قیمت چینی به بازار آمریکا، منجر به وضع تعرفه‌های بسیار بالا شده است که ابتدا از ۱۰۰ درصد در دوره دولت بایدن آغاز شد و سپس در دوره رئیس‌جمهور ترامپ به ۱۴۵ درصد افزایش یافت. این تعرفه‌ها عملاً مانع ورود این خودروها به بازار آمریکا شده است.

چین با تکیه بر سیاست‌های صنعتی هدفمند، سرمایه‌گذاری گسترده و نوآوری‌های فناوری، به‌طور قابل‌توجهی از آمریکا در زمینه خودروهای برقی و زیرساخت شارژ پیشی گرفته است. فروش رو به رشد NEV، توسعه سریع شبکه شارژ و پیشرفت‌های باتری و شارژ سریع، این کشور را به رهبری جهانی تبدیل کرده است. در مقابل، کاهش تعداد شارژرها و محدودیت‌های سیاستی در آمریکا، این کشور را در مسیر عقب‌ماندگی قرار داده است مگر اینکه آمریکا رویکردی استراتژیک‌تر و حمایت‌های سیاستی بیشتری اتخاذ کند. چین به احتمال زیاد این برتری را در سال‌های آتی حفظ خواهد کرد و این رقابت، نه‌تنها آینده صنعت خودروسازی، بلکه الگوی توسعه پایدار جهانی را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.