خودروسازان مشهور در هوانوردی؛ از هوندا و بی ام و تا فورد و رولزرویس

به همان اندازه که گیر کردن یک بازیگر در یک شخصیت خاص برای سابقه کاری او مضر، تولید یک محصول در یک کلاس خاص برای شرکت‌ها نیز بسیار زیان‌آور و خطرناک خواهد بود. بسیاری از شرکت‌های مشهور امروزی به خاطر تولید محصولات خاص شناخته می‌شوند و شاید دیدن محصولات دیگر از آن‌ها باعث تعجب شود. برای مثال باید به هارلی دیویدسون اشاره کرد که تنها به خاطر تولید موتورسیکلت مشهور شده است اما آیا می‌دانید این شرکت به تولید کفش‌های کتانی، عینک‌های آفتابی و... نیز می‌پردازد؟ همچنین امکان دارد شرکتی به کار اصلی خود بپردازد اما زیرشاخه‌های آن محصولات متنوعی نیز تولید کنند. خودروسازان جزو مثال‌های بارزی هستند که در صنعت وجود دارند. شرکتی که می‌تواند پیشرانه و گیربکس محصولات خود را بسازد پس حتماً توانایی تولید موتور جت را نیز خواهد داشت، این‌طور نیست؟ تا حدی بله و ما نیز می‌خواهیم 6 برند مشهور دنیا که سازنده هم‌زمان خودرو و موتور هواپیما بوده‌اند را معرفی نماییم.

هوندا جزو معتبرترین خودروسازان دنیاست و از جمله موفق‌ترین محصولاتش می‌توان به سیویک و آکورد اشاره کرد. شرکت هوندا ایرکرافت نیز در زمینه تولید جت فعالیت می‌کند و حدود 20 سال پیش تأسیس شده است. یکی از اولین محصولات زیرشاخه متفاوت هوندا را می‌توان هوندا جت دانست که از دو پیشرانه GE HF120 استفاده می‌کند. این پیشرانه توسط هوندا و جنرال الکتریک توسعه یافته و در کارولینای شمالی ساخته می‌شوند. در سال 2022 پانصدمین پیشرانه تولیدی هوندا خط تولید را ترک کرد. هر پیشرانه 9320 نیوتون نیروی پیشران تولید می‌کند. هوندا جت الیت II می‌تواند با سرعت 782 کیلومتر در ساعت پرواز کند.

در حال حاضر فورد هیچ‌گونه موتور جتی تولید نمی‌کند اما با بررسی تاریخچه درخشان آن می‌توانیم چنین چیزی را مشاهده کنیم. این برند آمریکایی نقش مهمی در تولید سلاح و دیگر ادوات نظامی جنگ جهانی اول داشته است. در سال 1917، پیشرانه مشهور لیبرتی توسط شرکت‌های هال اسکات و پاکارد طراحی شد و فورد جزو معدود شرکت‌هایی بود که آن را تولید کرد. این برند 3950 پیشرانه لیبرتی را تولید نمود و بسیاری از آن‌ها روی DH-4 نصب شدند. این پیشرانه اگرچه متعلق به جت نبود اما 443 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد که برای آن زمان عدد بسیار قابل‌توجهی بود. همانند هر شرکت دیگری فورد نیز برخی محصولات آزمایشی را تولید کرده است. از جمله پیشرانه‌های توربینی فورد می‌توان به نمونه نصب شده روی یک وانت بزرگ در سال 1964 اشاره کرد. این پیشرانه 600 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد اما گرمای زیادی داشت.

بی ام و امروز به خاطر خودروهای اسپرت و لوکس خود شناخته می‌شود اما حقیقتی وجود دارد که باواریایی ها را از دیگران متمایز می‌سازد. بی ام و اولین بار با تولید پیشرانه هواپیما و نه خودرو وارد این کار شد. اولین پیشرانه تولیدی بی ام و از نوع 6 سیلندر در سال 1917 بود که 185 اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. به همین خاطر هواپیما از همان ابتدا نقش مهمی در تاریخچه بی ام و داشت و چند دهه بعد نیز موتورهای جت را نیز تولید کرد. اولین موتور جت بی ام و با نام 109-003 شناخته می‌شود که در سال 1939 معرفی شد و تست پروازی آن تا سال 1944 ادامه داشت. بی ام و در جنگ جهانی دوم نیز نقش مهمی در تولید موتورهای هواپیما برای آلمان داشته است.

رولزرویس به خاطر تولید خودروهای بسیار لوکس و خاص شناخته می‌شود و البته در صنعت هوانوردی نیز حضور پررنگی دارد. بسیاری از هواپیماهای تجاری و نظامی جهان که هم‌اکنون پرواز می‌کنند به پیشرانه‌های جت تولیدی رولزرویس مجهز هستند. با اینکه بی ام و توسعه پیشرانه‌های هواپیما در جنگ جهانی دوم را برای ارتش آلمان بر عهده داشت، نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا از پیشرانه‌های رولزرویس استفاده می‌کرد. اولین پیشرانه جت بکار رفته در جنگ در سال 1944 بکار رفت. امروز نیز رولزرویس موتورهای جت پرقدرتی را تولید می‌کند که از جمله شاخص‌ترین آن‌ها می‌توان به ترنت 500 اشاره کرد که توانسته رکورد پرواز 24 میلیون ساعتی را در ایرباس A340 ثبت کند. این شرکت در آمریکا نیز حضور گسترده‌ای دارد و حدود 6 هزار پرسنل آن در 27 ایالت آمریکا حضور دارند.

برند ژاپنی میتسوبیشی به خاطر تولید خودروهای شاخصی همچون لنسر مشهور شده است. میتسوبیشی همچنین پیشرانه‌های متنوعی را برای خودروها تولید کرده که اولین آن‌ها S6 تایپ بوده است. این پیشرانه در سال 1935 و روی خودروی PX33 نصب شد. ژاپنی‌ها تجربه وسیعی در تولید موتورهای جت دارند و یکی از اولین نمونه‌ها را می‌توان پیشرانه TJM3 دانست که در سال 1983 و نه برای هواپیمای سرنشین دار بلکه برای یک پهپاد ویژه تولید شد. میتسوبیشی همچنین با برندهای دیگر در تولید موتورهای هواپیما همکاری داشته است. برای مثال پیشرانه PW210 با همکاری پرت اند ویتنی کانادا تولید شد. همچنین پیشرانه توربینی میتسوبیشی هم در بالگردهای سیکورسکی بکار رفته است؛ اما یکی از تجارب ناکام این شرکت را می‌توان پیشرانه GTF PW1200G دانست که قرار بود در اولین هواپیمای ساخت ژاپن بکار رود. این هواپیما که به مدت 15 سال در حال توسعه بود توانایی حمل حداقل 100 نفر را داشت اما در سال 2023 کل پروژه به دلیل هزینه‌های بالا و تأخیر زیاد لغو شد.

ایجاد لیستی از خودروسازان بین‌المللی بدون حضور شرکت‌های ایتالیایی دشوار است. در این مقاله نیز می‌خواهیم از فیات نام ببریم که تاریخچه آن با صنعت هوانوردی گره خورده است. فیات توربینا یکی از خاص‌ترین وسایل نقلیه مفهومی است که هفت دهه پیش دیده شده است. این محصول از موتور جت استفاده می‌کرد. محصول دیگر فیات نیز کوپه‌ای اسپرت با درگ بسیار کم و موتور توربینی تیپو 8001 بود که تنها به تعداد یک دستگاه تولید شد اما به دلیل مشکل داغ شدن و مصرف سوخت بالا هرگز راهی خط تولید نشد. فیات همچنین با زیرمجموعه آویازیونه خود به تولید هواپیمای نظامی هم پرداخته است. G.91R جزو جنگنده‌هایی است که در آگوست 1956 معرفی شد و در ابتدا از پیشرانه متفاوتی استفاده می‌کرد اما بعدها به پیشرانه‌های جنرال الکتریک مجهز شد. فیات B.R.20 نیز رکورد سرعت جهان را در سال 1939 ثبت کرده است. این هواپیما از دو پیشرانه پیستونی A80 استفاده می‌کرد و 2000 اسب بخار قدرت داشت.