مادیگرایی محض در اینستاگرام فرهنگ خودرو را از بین میبرد!
بررسی شبکههای اجتماعی به ویژه اینستاگرام نشان میدهد طرز صحبت مردم درباره خودروها بسیار تغییر کرده است. وقتی محتوای پیشنهادی این پلتفرمها را بالا پایین میکنیم معمولاً بجای آنکه ویژگیهای جالب خودروها بیان شود قیمت آنها در معرض دید قرار میگیرد. چنین محتوایی به ضرر خودروهای مورد علاقه ماست. اگر وانمود کنیم ارزش یک خودرو هرگز شور و شوق طرفداران را محو نکرده امری سادهلوحانه خواهد بود. آیا تابهحال شاهد پخش متعدد حراجیهای گرانقیمت خودروها در تلویزیون بودهایم؟ اگرچه باید گفت سرمایهگذاری روی خودروهای گرانقیمت هرگز اولویت اصلی علاقهمندان خودرو نبوده است.
خودروها به خاطر مفید بودن میتوانند از دیگر اشیای کلکسیونی متمایز شوند؛ مثلاً تابلوی نقاشی گرانقیمت پیکاسو نمیتواند شما را به سوپرمارکت برساند اما یک دستگاه جگوار ای تایپ در عین اینکه توانایی انجام این کار را دارد، میتواند به عنوان یک مجسمه متحرک تحسین شود. همین مفید و کاربردی بودن چگونگی ارزشمند شدن خودروها را تغییر داده است. درحالیکه ارزش یک اثر هنری متعلق به فردی شاخص همچون نقاشی پیکاسو به صدها میلیون دلار میرسد، اما خودروهای کلکسیونی معمولاً به خاطر تاریخچه پرافتخار خود همچون قهرمانی در مسابقات و... ارزشمند میشوند. برای مثال میتوانیم فراری 250 GTO مدل 1962 تا 1964 را با فراری 500 سوپر فست مدل 1964 تا 1966 مقایسه کنیم. هر دو خودرو کمیاب هستند و به ترتیب 36 و 37 دستگاه از آنها ساخته شده است. هر دو محصول فراری جزو شاخصترین خودروهای پرفورمنس ایتالیا در دوران خود به شمار میروند اما امروز میتوان 500 سوپر فست را با قیمت بسیار کمتری نسبت به 250 GTO خریداری کرد. در حقیقت قیمت 250 GTO به حدود 50 میلیون دلار میرسد اما سوپر فست با قیمت چند میلیون دلاری خرید و فروش میشود.
علت تفاوت قیمت دو خودرو به دستاوردهای آنها بازمیگردد. فراری 500 سوپر فست هرگز مسابقه نداده اما 250 GTO در اوایل دهه 60 میلادی حرف اول را در مسابقات استقامت اروپا میزده و علاوه بر سابقه درخشان در موتور اسپرت جزو بهترین خودروهای تاریخ از نظر هندلینگ شناخته شده است. همین فرایند باعث میشود ارزش یک خودرو بیشتر باشد؛ به عبارت دیگر، قیمت خودرو بالاست چراکه مسابقات زیادی را برنده شده است. در سایه قیمت بسیار بالای این خودرو، دیدن مسابقات خودروهای کلاسیک خیلی سخت نیست. در واقع هدف از تولید یک خودروی مسابقهای هم همین است. اگر نتوانید از یک خودرو استفاده کنید پس چرا آن را میخرید؟ شاید علت این کار فقط فکر کردن به جنبه مادی مسئله باشد. اگرچه چنین خودروهایی در لبه مهندسی دنیا قرار دارند و باید رانده شوند اما همیشه محتوایی را دیدهایم که تنها روی ارزش خودروهای گرانقیمت تمرکز دارند نه چیز دیگر.
با بررسی ویدئوهای مربوط به 250 GTO در اینستاگرام متوجه میشوید که اکثر آنها روی قیمت خودرو تمرکز دارند و حتی گاهی اوقات آنها را با قیمت جتهای شخصی مقایسه میکنند. همین موضوع درباره کلیپهای یوتیوب، محتوای مربوط به خودرو در سایر پلتفرمها و حتی درباره خود خودروسازان نیز صدق میکند. قیمت به این خاطر اعلام میشود که مردم را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از آنها تحت تأثیر یوتیوبرهای محبوبی همچون مستر بیست قرار دارند. همچنین در دنیای خودرو افرادی همچون سوپرکار بلوندی با 17 میلیون فالوور اینستاگرام هم حضور دارند که روی دیگر جنبههای زندگی لوکس همچون جتهای شخصی و مد نیز تمرکز کرده است. فردی همچون دنیل مک مرزهای بین وسایل لوکس را محوتر کرده و از مالکان سوپرکارها بهطور مستقیم درباره چگونگی کسب ثروتشان سؤال میکند. همین ذهنیت مادیگرا به خود خودروها نیز سرایت کرده و کافی است بازار هایپرکارها را تماشا کنید که عرضه محصولاتی با قیمتهای هفترقمی کاملاً عادی است.
شاید مقصر اصلی در این میان خود اینستاگرام باشد. این شبکه اجتماعی به شدت رفتارهایی همچون مقایسه سبک زندگی افراد با یکدیگر و خودشیفتگی را تبلیغ میکند و به همین خاطر افراد تشویق میشوند که فقط به جنبه مادی هر چیزی نگاه کنند. برای درک بهتر عملکرد شبکههای اجتماعی با مت فارا مجری کانال اسموکینگ تایر که بیش از 1 میلیون مشترک دارد گفتوگو کردهایم. با اینکه فارا محبوبیت زیادی داشته و به خودروهای گرانقیمت دسترسی دارد اما از تهیه کلیپهای موردبحث ما خودداری کرده و همچنان روی خود خودروها تمرکز دارد. او میگوید:
ظاهراً ویدئوها و کلیپهایی که مردم درباره قیمت اشیا، میزان درآمد و... صحبت میکنند بیشترین میزان توجه را دارند.
واضح است که تهیهکنندگان اینگونه کلیپها پیام را به خوبی دریافت کردهاند: پول حرف اول را میزند. البته فارا با تمرکز روی خودروها همچنان بازدید بالایی را کسب میکند. چرا؟ توضیحات او ساده است:
من اصلاً خودشیفته نیستم. نمیخواهم برند من درباره پول، نمایشهای غیرواقعی و... صحبت کند.
بخشی از شور و هیجان خودروها به ماهیت سرگرمی آنها مربوط میشود. شما در برخی نقاط دنیا میتوانید گرانترین خودروهای یک فرد را در کنار خودروی عادی او برای تردد روزمره تماشا کنید. در چنین مناطقی، از خودروی مزدا میاتا گرفته تا پورشه 911 GT3 صفرکیلومتر و... حضور دارند. این همان فرهنگ خودرویی مطلوبی است که باید داشته باشیم. ما نمیخواهیم وسواس اینستاگرام این فرهنگ را تغییر دهد.