چرا خودروسازان ژاپنی در دهه 90 قدرت را روی 280 اسب بخار محدود کردند؟

خودروهای افسانه‌ای ژاپنی دهه 90 و اوایل دههٔ 2000 همگی یک ویژگی مشترک دارند: قدرت 280 اسب بخار. فرقی نمی‌کند پیشرانه یک 2 لیتری چهار سیلندر تخت توربو در سوبارو WRX STI باشد یا شش سیلندر خطی توربو در نیسان اسکای‌لاین GT-R و تویوتا سوپرا و حتی 1.3 لیتری وانکل توربو در مزدا RX-7، همهٔ آن‌ها قدرت یکسانی داشتند. این موضوع اما تصادفی نبود زیرا خودروسازان ژاپنی در سال 1988 توافق کردند که حداکثر قدرت محصولات تولید انبوه آن‌ها 280 اسب بخار باشد. این چیزی است که تحت عنوان توافق جنتلمن JDM شناخته می‌شود. (به‌طورکلی، توافق جنتلمن به توافقی گفته می‌شود که بر اساس اعتماد طرفین شکل می‌گیرد نه قرارداد الزام‌آور قانونی)؛ اما چرا ژاپنی‌ها قدرت خودروهای خود را به 280 اسب بخار محدود کردند و این توافق چه زمانی پایان یافت؟

در دههٔ 80، خودروهای ژاپنی پیشرفتی باورنکردنی داشتند. این شرکت‌ها خودروهای پیشرفته‌ای می‌ساختند که جذاب‌تر، قوی‌تر و مهم‌تر از همه، سریع‌تر از رقبای خود بودند اما دراین‌بین، تصادفات و مرگ‌ومیر هم در جاده‌های ژاپن رو به افزایش گذاشت. به همین دلیل، خودروسازان ژاپنی از ترس واکنش قهری دولت، طی توافقی غیررسمی، قدرت خودروهای خود خصوصاً نمونه‌هایی که در بازار ژاپن عرضه می‌شد را روی 280 اسب بخار و حداکثر سرعت را روی 180 کیلومتر بر ساعت محدود کردند. گفته می‌شد این محدودیت از وقوع جنگ قدرت بین خودروسازان ژاپنی جلوگیری می‌کند و باعث کاهش تصادفات خواهد شد.

ازآنجایی‌که این توافق صرفاً بر پایهٔ اعتماد بین خودروسازان شکل گرفته بود نه قراردادی الزام‌آور روی کاغذ، ضمانت اجرای سفت و سختی نداشت. همچنین همان‌طور که اشاره شد، این توافق فقط برای خودروهای بازار ژاپن و مدل‌های تولید انبوه اعمال می‌شد که یعنی نسخه‌های ویژه می‌توانستند قدرت بیشتری داشته باشند. ازاین‌رو، سوبارو WRX STI S201 که در سال 2000 عرضه شد، 300 اسب بخار قدرت داشت. نمونهٔ دیگر نسخهٔ تولید محدود نیسمو 400R از اسکای‌لاین GT-R نسل R33 با 400 اسب بخار قدرت بود که قرار بود در صد دستگاه تولید شود اما نهایتاً تنها 44 دستگاه از آن ساخته شد. اسکای‌لاین GT-R نیسمو Z-Tune نسل R34 هم یکی دیگر از خودروهایی بود که با 500 اسب بخار قدرت، از توافق جنتلمن سرپیچی کرد.

هرچند قدرت همهٔ خودروهای پرفورمنس بالای ژاپنی 280 اسب بخار اعلام می‌شد اما قدرت واقعی اکثر این خودروها بسیار بیشتر بود. امکان نداشت اسکای‌لاین GT-R نسل R34 اوایل دههٔ 2000 همان قدرت نسل R32 سال 1989 را داشته باشد و پرفورمنسی که میتسوبیشی لنسر اوولوشن و سوبارو WRX STI ارائه می‌کردند با 280 اسب بخار غیرممکن بود. همچنین بسیاری از خودروهای ژاپنی بدون تغییر فنی، در بازارهای دیگر قدرت بیشتری داشتند. به‌عنوان‌مثال، میتسوبیشی 3000GT در آمریکا تا 320 اسب بخار قدرت را ارائه می‌کرد و هوندا NSX در اروپا قدرت بیشتری نسبت به ژاپن داشت. نیسان 300ZX هم در بازارهای جهانی با 300 اسب بخار قدرت عرضه می‌شد اما در ژاپن 20 اسب بخار قدرت کمتری داشت؛ بنابراین، واضح بود که خودروهای ژاپنی قدرت بیشتری داشتند و فقط در ژاپن به دلیل توافق جنتلمن این قدرت کمتر اعلام می‌شد. این وضعیت تا سال 2004 ادامه داشت.

در آغاز قرن بیست و یکم، به‌وضوح مشخص بود که خودروسازان ژاپنی فقط روی کاغذ به توافق 280 اسب بخاری پایبند هستند اما بااین‌وجود، همچنان به پایبندی خود ادامه می‌دادند زیرا این به‌نوعی نمایش همبستگی بود و هیچ خودروسازی نمی‌خواست توافق را برهم بزند. علاوه بر این، توافق جنتلمن از لحاظ تبلیغاتی هم خیلی خوب بود زیرا خیلی از افراد ناآگاه، ادعای 280 اسب بخار را باور می‌کردند و وقتی می‌دیدند خودروهای ژاپنی رقبای اروپایی و آمریکایی با 100 اسب بخار قدرت بیشتر را نابود می‌کنند، فکر می‌کردند ژاپنی‌ها خدایان صنعت خودروسازی هستند. بااین‌حال، نهایتاً یک خودروساز این توافق را زیر پا گذاشت. در اکتبر سال 2004، هوندا نسل جدید سدان لجند را با پیشرانهٔ 3.5 لیتری V6 و 300 اسب بخار قدرت در ژاپن معرفی کرد. پس‌ازاین، قدرت اعلامی اکثر خودروهای ژاپنی به بیش از 300 اسب بخار افزایش پیدا کرد.

خودروسازان ژاپنی تنها شرکت‌هایی نیستند که در جهان خودرو توافق جنتلمن منعقد کردند و خودروسازان آلمانی هم چنین توافقی دارند. این شرکت‌ها حداکثر سرعت خودروهای خود را روی 250 کیلومتر بر ساعت محدود کرده‌اند و فقط سوپراسپرت‌ها و مدل‌های پرفورمنس ویژه از این محدودیت مستثنی هستند. البته مرسدس، ب‌ام‌و و آئودی پکیج‌هایی را برای مدل‌های AMG، M و RS خود ارائه می‌کنند که محدودیت حداکثر سرعت را افزایش می‌دهد. نمونهٔ دیگر توافق جنتلمن، توافقی بود که بین موتورسیکلت‌سازان ژاپنی و اروپایی شکل گرفت. زمانی که سوزوکی در سال 1999 هایابوسا را با سرعت 310 کیلومتر بر ساعت معرفی کرد، ترس از اعمال محدودیت از سوی دولت‌های اروپایی به خاطر دلایل ایمنی، سازندگان موتورسیکلت اروپایی و ژاپنی را بر آن داشت که روی محدودیت سرعت 300 کیلومتر بر ساعت توافق کنند. این توافق در سال 2000 اجرایی شد و ظاهراً تا به امروز هنوز معتبر است.