طلای ناب آلمانی: بررسی اجمالی مرسدس بنز ۲۲۰SE کوپه مدل ۱۹۶۳

کمپانی مرسدس بنز از زمان تأسیس تاکنون، مدل‌های خاص و ماندگار بسیاری معرفی کرده است، که هر یک از آنها در دوران خود جز بهترین و پیشروترین خودروها بوده‌اند و همواره به‌عنوان معیار سنجش محصولات دیگر کمپانی‌ها شناخته می‌شدند. بدون شک یکی از بهترین‌ترین مدل‌های مرسدس بنز، اتاق W111 است که بین سال‌های ۱۹۵۹ تا ۱۹۷۱ در انواع مدل‌های سدان، کوپه و کوپه کابریولت به بازار عرضه شد.

در هفته گذشته فرصتی دست داد تا با یکی از بهترین‌ترین نمونه‌های W111 کوپه، موجود در کشور ملاقاتی داشته باشیم که در ادامه می‌خوانید.

تاریخچه

در دهه ۱۹۵۰ کمپانی مرسدس بنز مدل‌هایی موسوم به ponton که در کلاس‌های سدان، کوپه و کابریولت در دسترس بود را به بازار عرضه می‌کرد، و همچنین برای مشتریانی که خواهان خودروهای بزرگتر و لوکس‌تر بودند نیز مدل‌های موسوم به type 300 که به Adenauer معروف بودند و در انواع کلاس‌های سدان، سدان کابریولت، کوپه، کوپه کابریولت و لیموزین در دسترس بودند. در بخش خودروهای اسپرت نیز مدل‌های معروف ۳۰۰ SL و ۱۹۰SL حضور داشتند. با این حال اما با نزدیک شدن به اواخر دهه پنجاه کم‌کم گرد پیری بر روی چهره محصولات مرسدس بنز می‌نشست و همچنین این کمپانی سعی در سامان‌دهی محصولات و البته کاهش هزینه‌ها با ساخت نمونه‌های سدان و کوپه بر روی یک پلتفرم را داشت، و از طرفی سبک طراحی جدیدی موسوم به fintail که مربوط به طرح کشیده و دم مانند گلگیرهای عقب می‌شد در آمریکا ترند شد، و به لطف این سبک طراحی جذاب و زیبا خودروهای آمریکایی در حال تسخیر بازارهای جهانی بودند.

کار بر روی محصول جدید در سال ۱۹۵۶ و با تمرکز بر راحتی و آسایش سرنشینان و البته پیروی از ترند طراحی آن زمان آغاز شد و پس از گذشت سه سال در نمایشگاه فرانکفورت ۱۹۵۹ سدان جدید با کد اتاق W111 رونمایی شد.

استایل بیرونی W111 توسط مهندس ارشد مرسدس کارل ویلفرد (Karl Wilfert) و با پیروی از سبک طراحی fintail توسعه داده شده بود. هرچند که مرسدس بنز نام این سبک بدنه را Heckflosse (به آلمانی به معنای ” دم باله “) گذاشت.

خودروی جدید با آپشن‌هایی مانند کمربند ایمنی جمع شونده و ترمزهای دیسکی جلو به‌صورت فابریک عرضه می‌شد. اما مهم‌ترین نکته ایمنی در مورد این خودرو به نقاط شکست (crumple zones) مربوط می‌شد که در جلو و عقب برای حفظ جان سرنشینان در هنگام تصادف تعبیه شده بود. این سیستم که توسط خود بنز ابداع شده بود برای اولین بار بر روی مدل Ponton اجرا شد، و با گذشت زمان توسعه پیدا کرد و بر روی اتاق W111 اجرا شد.

این خودرو در چند مدل شامل ۲۲۰Sb،۲۲۰b و ۲۲۰SEb در دسترس بود، که به ترتیب از تریم پایه تا بالاترین سطح را شامل می‌شد. تمامی این خودروهای مجهز به پیشرانه ۲۱۹۵ سی‌سی شش سیلندر خطی با کد M127 بودند که در مدل ۲۲۰b این پیشرانه قادر به تولید ۹۵ اسب بخار در ۴۸۰۰ دور در دقیقه بود، و سقف سرعت خودرو به حداکثر سرعت ۱۶۰ کیلومتر در ساعت می‌رسید. در مدل‌های ۲۲۰Sb قدرت این پیشرانه به ۱۱۰ اسب بخار افزایش پیدا کرد و حداکثر سرعت نیز عدد ۱۶۵ کیلومتر در ساعت را نشان می‌داد.‌ صفر تا صد خودرو نیز یک ثانیه کمتر از مدل ۲۲۰b و در عرض ۱۵ ثانیه طی می‌شد. مطابق انتظار بیشترین قدرت مربوط به مدل ۲۲۰SEb بود که با استفاده از سیستم انژکتور می‌توانست ۱۲۰ اسب بخار قدرت را از پیشرانه دریافت کند و تا ۱۷۲ کیلومتر در ساعت نیز سرعت بگیرد. شتاب صفر تا صد در این مدل نیز ۱۴ ثانیه به طول می‌انجامید.

مرسدس بنز در اواسط سال ۱۹۶۱ پیشرانه چهار سیلندر را بر روی اتاق W111 قرارداد و به‌عنوان مدل پایه و با کد اتاق W110 روانه بازار کرد. همچنین در ماه مارس سال ۱۹۶۲ این کمپانی مدل ۳۰۰SE را با قرار دادن یک پیشرانه ۲۹۹۶ سی‌سی ۶ سیلندر به قدرت ۱۶۰ اسب بخار (این موتور برای بازار آمریکا ارتقا پیدا کرد و قادر به تولید ۱۸۵ اسب بخار بود) و با کد M189 نسخه لوکس W111 را با نام W112 معرفی کرد. این خودرو درواقع به‌عنوان یک سدان لوکس و جانشین مدل ۳۰۰d معرفی شد و به این ترتیب آخرین مدل از سری ۳۰۰ نیز از خط تولید کنار گذاشته شد. علاوه بر موتور بزرگتر ۳۰۰SE دارای تزئینات کرومی و همچنین امکانات رفاهی بیشتر در کنار سیستم تعلیق بادی نیز بود. همچنین مرسدس بنز یک سال بعد و در نمایشگاه ژنو از مدل ۳۰۰SEL با فاصله محوری بیشتر رونمایی کرد و به این ترتیب لوکس‌ترین سدان بنز در آن سال‌ها پا به خیابان گذاشت. در ماه می ۱۹۶۵ مدل‌های ۲۲۰Sb و ۲۲۰SEb با ۲۳۰S جایگزین شدند. ۲۳۰S از یک موتور شش سیلندر با کد M180 مجهز به کاربراتورهای دوقلوی Zenith با ۱۲۰ اسب بخار قدرت سود می‌برد. در تابستان سال ۱۹۶۵ مرسدس بنز مدل‌های W108 و W109 را برای جایگزینی سدان‌های W111 و W112 معرفی کرد و هر دوی این مدل‌ها در همان سال از خط تولید کنار گذاشته شدند و تنها نسخه W110 باقی ماند که این مدل نیز در نهایت در سال ۱۹۶۸ به کار خود پایان داد.

اما داستان مدل‌های کوپه و کابریولت کمی متفاوت است. آغاز پروژه مدل‌های کوپه و کابریولت یک سال بعد از نمونه‌های سدان یعنی در سال ۱۹۵۷ آغاز شد، و از آنجایی که هدف مرسدس این بود که تمام نمونه‌ها بر روی یک شاسی ساخته شوند، در مدل‌های کوپه بیشترین تمرکز بر روی استایل بیرونی و طراحی خودرو به‌خصوص در نمای عقب و نمای جانبی بود. مرسدس کار طراحی این خودرو را به پل براک فرانسوی سپرد که در آن زمان تنها ۲۴ سال سن داشت.

نمونهٔ کوپه در فوریه سال ۱۹۶۰ و در جریان افتتاح موزه جدید بنز-دایملر در اشتوتگارت برای مطبوعات رونمایی شد و مدل کانورتیبل نیز برای اولین بار در نمایشگاه فرانکفورت رونمایی شد، و هر دو مدل از سال ۱۹۶۱ و در دو تریم ۲۲۰SE و ۲۲۰SEb روانه بازار شدند. به دلیل استفاده از پلت فرم مشترک نسخه‌های کوپه بسیار شبیه همتایان سدان خود بودند، و وجه تمایز اصلی آنها حذف گلگیرهای عقب دم مانند (Heckflosse) در مدل‌های کوپه بود. موتور مورد استفاده در این مدل‌ها نیز همان نسخه شش سیلندر ۲۱۹۵ سی‌سی بود، که با توجه به انژکتوری بود می‌توانست ۱۲۰ اسب بخار قدرت تولید کند. همچنین این مدل‌ها دارای آپشن‌هایی شامل سانروف برای کوپه، گیربکس اتوماتیک به‌صورت آپشن و فرمان برقی بودند.

در مارس ۱۹۶۲ مرسدس بنز مدل ۳۰۰SE کوپه را معرفی کرد که با پیروی از مدل‌های سدان این مدل نیز به‌عنوان W112 کوپه شناخته می‌شد. موتور M189 سه لیتری نیروبخش این کوپه لوکس بود. همچنین این مدل دارای سطح بالاتری از آپشن‌ها و تریم لوکس‌تر در کابین و همچنین تزئینات کرومی به همراه سیستم تعلیق بادی مشابه نمونه‌های سدان W112 بود.

۲۲۰SE در اوایل پاییز ۱۹۶۵ با نمونه ۲۵۰SE جایگزین شد، که دارای موتور جدید M129 به حجم ۲۴۹۶ سی‌سی بود که می‌توانست ۱۵۰ اسب بخار قدرت در ۵۵۰۰ دور در دقیقه تولید کند. این خودرو پیشرفت قابل‌توجهی در حداکثر سرعت داشت به‌گونه‌ای که قادر بود تا ۱۹۳ کیلومتر در ساعت (۱۸۸ کیلومتر در ساعت با گیربکس اتوماتیک) برسد، شتاب صفر تا ۱۰۰ کیلومتر در ساعت نیز عدد ۱۲ ثانیه (۱۴ ثانیه با گیربکس اتوماتیک) را نشان می‌داد. موج تغییرات ادامه داشت و در سال ۱۹۶۷ مدل ۲۸۰SE جایگزین مدل‌های ۲۵۰SE و ۳۰۰SE شد. این خودرو از موتور جدید ۲۷۷۸ سی‌سی M130 استفاده می‌کرد که ۱۶۰ اسب بخار در ۵۵۰۰ دور در دقیقه تولید می‌کرد. حداکثر سرعت این مدل با ۲۵۰SE تفاوت چندانی نداشت اما شتاب ۰-۱۰۰ کیلومتر به ۱۰.۵ ثانیه (۱۳ ثانیه با گیربکس اتوماتیک) رسیده بود.

در آگوست سال ۱۹۶۸ مدل سدان ۲۵۰SE توسط براک یتس (Brock Yates)، سردبیر نشریه Car and Driver مورد تست قرار گرفت که موجب انتقاد براک از ضعیف بودن پیشرانه و گیربکس اتوماتیک شد و در متن منتشر شده به مرسدس بنز پیشنهاد عرضه مدل‌های قوی‌تر با استفاده از موتورهای V8 را داد. البته پیش از آن دایملر-بنز به نتیجه مشابهی رسیده بودند و کار بر روی خودرویی با استفاده از پیشرانه V8 قبلاً کلید خورده بود و مدل نهایی در پاییز ۱۹۶۹ رونمایی شد. این خودرو مجهز به پیشرانه جدید M116 بود. یک پیشرانه به حجم ۳۴۹۹ سی‌سی V8 که ۲۰۰ اسب بخار تولید می‌کرد. مدل نهایی در آگوست سال ۱۹۶۹ با نام ۲۸۰SE 3.5 به سبد محصولات اضافه شد، و به اولین کوپه مرسدس پس از جنگ با حجم موتور بیش از ۳ لیتر تبدیل شد. به لطف این پیشرانه حداکثر سرعت این کوپه لوکس اسپرت به ۲۱۰ کیلومتر در ساعت (۲۰۵ کیلومتر در ساعت با گیربکس اتوماتیک) می‌رسید و خودرو قادر بود تا شتاب صفر تا صد کیلومتر را در عرض ۹.۵ ثانیه (۱۱.۵ ثانیه با گیربکس اتوماتیک) طی کند. همچنین خودرو دچار یک به‌روزرسانی و فیس‌لیفت کوچک شد که طی آن جلوپنجره با تغییری همراه بود که باعث می‌شد عریض‌تر و کوتاه‌تر شود و آلمانی‌ها در اصطلاح به آن “flachkühler” می‌گفتند. تغییرات دیگر اما شامل افزودن نوارهای لاستیکی به سپرها و طراحی متفاوت چراغ‌های عقب می‌شد. این تغییر به مدل ۲۸۰SE نیز منتقل شد.

آخرین ۲۸۰SE در ژانویه سال ۱۹۷۱ از خط تولید خارج شد و تولید ۲۸۰SE 3.5 نیز در جولای همان سال به پایان رسید. در طول یازده سال، درمجموع ۳۵۹۳۱ دستگاه از مدل‌های کوپه و کانورتیبل W111 و W112 تولید شد.

بررسی نمای بیرونی و کابین

بدون شک W111 کوپه یکی از زیباترین و چشم‌نوازترین خودروهای تولیدی تاریخ است که باوجود گذشت چند دهه از طراحی آن همچنان پرستیژ خود را حفظ کرده و اصالت را می‌توان در تمام نماهای خودرو به وضوح دید، و بدون اغراق می‌توان گفت که حتی اگر از طرفداران ستاره نقره‌ای اشتوتگارت نباشید باز هم از دیدن این خودرو لذت خواهید برد.

در این خودرو نه از کشیدگی خودروهای آمریکایی خبری است و نه از ابعاد جمع‌وجور خودروهای ایتالیایی، و می‌توان گفت بنز توانسته ازنظر ابعاد مناسب‌ترین خودروی کوپه آن روزها را روانه بازار کند. نمای بیرونی خودرو به دور هر از هرگونه پیچیدگی غیرضروری طراحی شده، و تمام نماهای خودرو دارای هماهنگی وصف‌ناپذیری با یکدیگر هستند که باعث گیرایی هر چه بیشتر نمای بیرونی خودرو شده است. همچنین با توجه به اینکه خودرو فاقد ستون وسط (یا ستون B) است فرم سقف خودرو بسیار چشم‌نواز بوده و در صورت پایین بودن شیشه‌ها خودرو نمای بی‌نظیری از کابین در برابر شما قرار می‌گیرد. همچنین رنگ طلایی خودرو زیبایی نمای بیرونی را دوچندان کرده است.

زیبای نمای بیرونی به داخل کابین نیز کشیده شده و گویی بنز هر آنچه در چنته داشته بر روی این خودرو پیاده کرده است. داشبورد یکپارچه با پوشش چرم و چوب در کنار نشانگرهای دایره‌ای با قاب چوبی (از سال ۱۹۶۷ قاب نشانگرها با نمونه چرمی جایگزین شد) که مختص به نمونه‌های کوپه و کانورتیبل بودند، (نمونه‌های سدان دارای نشانگرهای مستطیلی شکل بودند) زیبایی وصف‌ناپذیری را به این قسمت بخشیده است.

با ورود به کابین اولین نکته‌ای که جلب توجه می‌کند صندلی‌های راحت خودرو در کنار فضای پای مناسب برای سرنشینان جلو است. با خواباندن صندلی‌های جلو می‌توان به بخش عقب کابین دسترسی پیدا کرد، هرچند که در ابتدا برای ورود به بخش عقب ممکن است کمی به مشکل بخورید اما با توجه به اینکه فاصله محوری و ابعاد بدنه با نمونه سدان یکسان است و این خودرو یک کوپه ۲+۲ واقعی است، صندلی‌های عقب فضای کافی را برای سرنشینان حتی بزرگسال نیز فراهم می‌کنند. و افراد با نشستن در بخش عقب نیز می‌توانند از سواری خودرو لذت کافی را ببرند.

بررسی فنی

خودروی مورد بررسی ما نسخه ۲۲۰SE است که همان‌طور که گفته شد، دارای یک موتور شش سیلندر خطی به حجم ۲.۲ لیتر یا ۲۱۹۵ سی‌سی، انژکتوری با کد M127 است که ۱۱۸ اسب بخار قدرت در ۴۸۰۰ دور در دقیقه و ۲۰۶ نیوتن بر متر گشتاور تولید کند. و به لطف یک گیربکس چهار سرعته دستی می‌تواند شتاب صفر تا صد را در عرض ۱۲ ثانیه طی کند و تا ۱۶۰ کیلومتر سرعت بگیرد.

ابعاد کلی خودرو شامل ۴۸۸۰ میلی‌متر طول، ۱۸۴۵ میلی‌متر عرض، ۱۴۴۵ میلی‌متر ارتفاع و فاصله محوری ۲۷۵۰ میلی‌متر است، وزن خشک خودرو نیز ۱۴۵۰ کیلوگرم اعلام شده است. با چنین اعداد و ارقامی شاید تصور کنید که ۲۲۰SE یک خودروی کُند است اما باید بگویم که پیشرانه به‌خوبی از پس وزن خودرو برمی‌آید و این کوپه زیبا را قادر می‌سازد تا سواری پر شتاب و هیجان‌انگیزی در کنار راحتی وصف‌ناپذیر ارائه دهد.

صحبت پایانی

از نمونه‌های کوپه و کانورتیبل W111 کمتر بیست عدد وارد کشور شده و همهٔ آن‌ها امروزه جز ارزشمندترین خودروهای کلاسیک کشور شناخته می‌شوند، و نمونه مورد بررسی ما نیز یکی از بکرترین و دست‌نخورده‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود، که در تمام این سال‌ها به بهترین نحو نگهداری شده است. این خودرو علاوه بر زیبایی بدنه و کابین، و همچنین رنگ طلایی بی‌نظیر، در بخش سواری نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و هنگام رانندگی با آن نرمی و لذت سواری بی‌نظیری را تجربه می‌کنید که شاید مشابه آن را در کمتر خودرویی ببینید. در کنار تمام این‌ها کیفیت مثال‌زدنی خودرو در تمام بخش‌ها از دیگر نکات قابل توجه است، که ۲۲۰SE را به یک کوپه لوکس تمام عیار تبدیل می‌کند.

در پایان از آقای احسان داروگین برای در اختیار قرار دادن وقت و خودروی‌شان کمال تشکر را داریم.

عکاس: سجاد عباسی