طلای ناب آلمانی: بررسی اجمالی مرسدس بنز 220SE کوپه مدل 1963

کمپانی مرسدس بنز از زمان تأسیس تاکنون، مدل‌های خاص و ماندگار بسیاری معرفی کرده است، که هر یک از آنها در دوران خود جز بهترین و پیشروترین خودروها بوده‌اند و همواره به‌عنوان معیار سنجش محصولات دیگر کمپانی‌ها شناخته می‌شدند. بدون شک یکی از بهترین‌ترین مدل‌های مرسدس بنز، اتاق W111 است که بین سال‌های 1959 تا 1971 در انواع مدل‌های سدان، کوپه و کوپه کابریولت به بازار عرضه شد.

در هفته گذشته فرصتی دست داد تا با یکی از بهترین‌ترین نمونه‌های W111 کوپه، موجود در کشور ملاقاتی داشته باشیم که در ادامه می‌خوانید.

تاریخچه

در دهه 1950 کمپانی مرسدس بنز مدل‌هایی موسوم به ponton که در کلاس‌های سدان، کوپه و کابریولت در دسترس بود را به بازار عرضه می‌کرد، و همچنین برای مشتریانی که خواهان خودروهای بزرگتر و لوکس‌تر بودند نیز مدل‌های موسوم به type 300 که به Adenauer معروف بودند و در انواع کلاس‌های سدان، سدان کابریولت، کوپه، کوپه کابریولت و لیموزین در دسترس بودند. در بخش خودروهای اسپرت نیز مدل‌های معروف 300 SL و 190SL حضور داشتند. با این حال اما با نزدیک شدن به اواخر دهه پنجاه کم‌کم گرد پیری بر روی چهره محصولات مرسدس بنز می‌نشست و همچنین این کمپانی سعی در سامان‌دهی محصولات و البته کاهش هزینه‌ها با ساخت نمونه‌های سدان و کوپه بر روی یک پلتفرم را داشت، و از طرفی سبک طراحی جدیدی موسوم به fintail که مربوط به طرح کشیده و دم مانند گلگیرهای عقب می‌شد در آمریکا ترند شد، و به لطف این سبک طراحی جذاب و زیبا خودروهای آمریکایی در حال تسخیر بازارهای جهانی بودند.

کار بر روی محصول جدید در سال 1956 و با تمرکز بر راحتی و آسایش سرنشینان و البته پیروی از ترند طراحی آن زمان آغاز شد و پس از گذشت سه سال در نمایشگاه فرانکفورت 1959 سدان جدید با کد اتاق W111 رونمایی شد.

استایل بیرونی W111 توسط مهندس ارشد مرسدس کارل ویلفرد (Karl Wilfert) و با پیروی از سبک طراحی fintail توسعه داده شده بود. هرچند که مرسدس بنز نام این سبک بدنه را Heckflosse (به آلمانی به معنای " دم باله ") گذاشت.

خودروی جدید با آپشن‌هایی مانند کمربند ایمنی جمع شونده و ترمزهای دیسکی جلو به‌صورت فابریک عرضه می‌شد. اما مهم‌ترین نکته ایمنی در مورد این خودرو به نقاط شکست (crumple zones) مربوط می‌شد که در جلو و عقب برای حفظ جان سرنشینان در هنگام تصادف تعبیه شده بود. این سیستم که توسط خود بنز ابداع شده بود برای اولین بار بر روی مدل Ponton اجرا شد، و با گذشت زمان توسعه پیدا کرد و بر روی اتاق W111 اجرا شد.

این خودرو در چند مدل شامل 220Sb،220b و 220SEb در دسترس بود، که به ترتیب از تریم پایه تا بالاترین سطح را شامل می‌شد. تمامی این خودروهای مجهز به پیشرانه 2195 سی‌سی شش سیلندر خطی با کد M127 بودند که در مدل 220b این پیشرانه قادر به تولید 95 اسب بخار در 4800 دور در دقیقه بود، و سقف سرعت خودرو به حداکثر سرعت 160 کیلومتر در ساعت می‌رسید. در مدل‌های 220Sb قدرت این پیشرانه به 110 اسب بخار افزایش پیدا کرد و حداکثر سرعت نیز عدد 165 کیلومتر در ساعت را نشان می‌داد.‌ صفر تا صد خودرو نیز یک ثانیه کمتر از مدل 220b و در عرض 15 ثانیه طی می‌شد. مطابق انتظار بیشترین قدرت مربوط به مدل 220SEb بود که با استفاده از سیستم انژکتور می‌توانست 120 اسب بخار قدرت را از پیشرانه دریافت کند و تا 172 کیلومتر در ساعت نیز سرعت بگیرد. شتاب صفر تا صد در این مدل نیز 14 ثانیه به طول می‌انجامید.

مرسدس بنز در اواسط سال 1961 پیشرانه چهار سیلندر را بر روی اتاق W111 قرارداد و به‌عنوان مدل پایه و با کد اتاق W110 روانه بازار کرد. همچنین در ماه مارس سال 1962 این کمپانی مدل 300SE را با قرار دادن یک پیشرانه 2996 سی‌سی 6 سیلندر به قدرت 160 اسب بخار (این موتور برای بازار آمریکا ارتقا پیدا کرد و قادر به تولید 185 اسب بخار بود) و با کد M189 نسخه لوکس W111 را با نام W112 معرفی کرد. این خودرو درواقع به‌عنوان یک سدان لوکس و جانشین مدل 300d معرفی شد و به این ترتیب آخرین مدل از سری 300 نیز از خط تولید کنار گذاشته شد. علاوه بر موتور بزرگتر 300SE دارای تزئینات کرومی و همچنین امکانات رفاهی بیشتر در کنار سیستم تعلیق بادی نیز بود. همچنین مرسدس بنز یک سال بعد و در نمایشگاه ژنو از مدل 300SEL با فاصله محوری بیشتر رونمایی کرد و به این ترتیب لوکس‌ترین سدان بنز در آن سال‌ها پا به خیابان گذاشت. در ماه می 1965 مدل‌های 220Sb و 220SEb با 230S جایگزین شدند. 230S از یک موتور شش سیلندر با کد M180 مجهز به کاربراتورهای دوقلوی Zenith با 120 اسب بخار قدرت سود می‌برد. در تابستان سال 1965 مرسدس بنز مدل‌های W108 و W109 را برای جایگزینی سدان‌های W111 و W112 معرفی کرد و هر دوی این مدل‌ها در همان سال از خط تولید کنار گذاشته شدند و تنها نسخه W110 باقی ماند که این مدل نیز در نهایت در سال 1968 به کار خود پایان داد.

اما داستان مدل‌های کوپه و کابریولت کمی متفاوت است. آغاز پروژه مدل‌های کوپه و کابریولت یک سال بعد از نمونه‌های سدان یعنی در سال 1957 آغاز شد، و از آنجایی که هدف مرسدس این بود که تمام نمونه‌ها بر روی یک شاسی ساخته شوند، در مدل‌های کوپه بیشترین تمرکز بر روی استایل بیرونی و طراحی خودرو به‌خصوص در نمای عقب و نمای جانبی بود. مرسدس کار طراحی این خودرو را به پل براک فرانسوی سپرد که در آن زمان تنها 24 سال سن داشت.

نمونهٔ کوپه در فوریه سال 1960 و در جریان افتتاح موزه جدید بنز-دایملر در اشتوتگارت برای مطبوعات رونمایی شد و مدل کانورتیبل نیز برای اولین بار در نمایشگاه فرانکفورت رونمایی شد، و هر دو مدل از سال 1961 و در دو تریم 220SE و 220SEb روانه بازار شدند. به دلیل استفاده از پلت فرم مشترک نسخه‌های کوپه بسیار شبیه همتایان سدان خود بودند، و وجه تمایز اصلی آنها حذف گلگیرهای عقب دم مانند (Heckflosse) در مدل‌های کوپه بود. موتور مورد استفاده در این مدل‌ها نیز همان نسخه شش سیلندر 2195 سی‌سی بود، که با توجه به انژکتوری بود می‌توانست 120 اسب بخار قدرت تولید کند. همچنین این مدل‌ها دارای آپشن‌هایی شامل سانروف برای کوپه، گیربکس اتوماتیک به‌صورت آپشن و فرمان برقی بودند.

در مارس 1962 مرسدس بنز مدل 300SE کوپه را معرفی کرد که با پیروی از مدل‌های سدان این مدل نیز به‌عنوان W112 کوپه شناخته می‌شد. موتور M189 سه لیتری نیروبخش این کوپه لوکس بود. همچنین این مدل دارای سطح بالاتری از آپشن‌ها و تریم لوکس‌تر در کابین و همچنین تزئینات کرومی به همراه سیستم تعلیق بادی مشابه نمونه‌های سدان W112 بود.

220SE در اوایل پاییز 1965 با نمونه 250SE جایگزین شد، که دارای موتور جدید M129 به حجم 2496 سی‌سی بود که می‌توانست 150 اسب بخار قدرت در 5500 دور در دقیقه تولید کند. این خودرو پیشرفت قابل‌توجهی در حداکثر سرعت داشت به‌گونه‌ای که قادر بود تا 193 کیلومتر در ساعت (188 کیلومتر در ساعت با گیربکس اتوماتیک) برسد، شتاب صفر تا 100 کیلومتر در ساعت نیز عدد 12 ثانیه (14 ثانیه با گیربکس اتوماتیک) را نشان می‌داد. موج تغییرات ادامه داشت و در سال 1967 مدل 280SE جایگزین مدل‌های 250SE و 300SE شد. این خودرو از موتور جدید 2778 سی‌سی M130 استفاده می‌کرد که 160 اسب بخار در 5500 دور در دقیقه تولید می‌کرد. حداکثر سرعت این مدل با 250SE تفاوت چندانی نداشت اما شتاب 0-100 کیلومتر به 10.5 ثانیه (13 ثانیه با گیربکس اتوماتیک) رسیده بود.

در آگوست سال 1968 مدل سدان 250SE توسط براک یتس (Brock Yates)، سردبیر نشریه Car and Driver مورد تست قرار گرفت که موجب انتقاد براک از ضعیف بودن پیشرانه و گیربکس اتوماتیک شد و در متن منتشر شده به مرسدس بنز پیشنهاد عرضه مدل‌های قوی‌تر با استفاده از موتورهای V8 را داد. البته پیش از آن دایملر-بنز به نتیجه مشابهی رسیده بودند و کار بر روی خودرویی با استفاده از پیشرانه V8 قبلاً کلید خورده بود و مدل نهایی در پاییز 1969 رونمایی شد. این خودرو مجهز به پیشرانه جدید M116 بود. یک پیشرانه به حجم 3499 سی‌سی V8 که 200 اسب بخار تولید می‌کرد. مدل نهایی در آگوست سال 1969 با نام 280SE 3.5 به سبد محصولات اضافه شد، و به اولین کوپه مرسدس پس از جنگ با حجم موتور بیش از 3 لیتر تبدیل شد. به لطف این پیشرانه حداکثر سرعت این کوپه لوکس اسپرت به 210 کیلومتر در ساعت (205 کیلومتر در ساعت با گیربکس اتوماتیک) می‌رسید و خودرو قادر بود تا شتاب صفر تا صد کیلومتر را در عرض 9.5 ثانیه (11.5 ثانیه با گیربکس اتوماتیک) طی کند. همچنین خودرو دچار یک به‌روزرسانی و فیس‌لیفت کوچک شد که طی آن جلوپنجره با تغییری همراه بود که باعث می‌شد عریض‌تر و کوتاه‌تر شود و آلمانی‌ها در اصطلاح به آن "flachkühler" می‌گفتند. تغییرات دیگر اما شامل افزودن نوارهای لاستیکی به سپرها و طراحی متفاوت چراغ‌های عقب می‌شد. این تغییر به مدل 280SE نیز منتقل شد.

آخرین 280SE در ژانویه سال 1971 از خط تولید خارج شد و تولید 280SE 3.5 نیز در جولای همان سال به پایان رسید. در طول یازده سال، درمجموع 35931 دستگاه از مدل‌های کوپه و کانورتیبل W111 و W112 تولید شد.

بررسی نمای بیرونی و کابین

بدون شک W111 کوپه یکی از زیباترین و چشم‌نوازترین خودروهای تولیدی تاریخ است که باوجود گذشت چند دهه از طراحی آن همچنان پرستیژ خود را حفظ کرده و اصالت را می‌توان در تمام نماهای خودرو به وضوح دید، و بدون اغراق می‌توان گفت که حتی اگر از طرفداران ستاره نقره‌ای اشتوتگارت نباشید باز هم از دیدن این خودرو لذت خواهید برد.

در این خودرو نه از کشیدگی خودروهای آمریکایی خبری است و نه از ابعاد جمع‌وجور خودروهای ایتالیایی، و می‌توان گفت بنز توانسته ازنظر ابعاد مناسب‌ترین خودروی کوپه آن روزها را روانه بازار کند. نمای بیرونی خودرو به دور هر از هرگونه پیچیدگی غیرضروری طراحی شده، و تمام نماهای خودرو دارای هماهنگی وصف‌ناپذیری با یکدیگر هستند که باعث گیرایی هر چه بیشتر نمای بیرونی خودرو شده است. همچنین با توجه به اینکه خودرو فاقد ستون وسط (یا ستون B) است فرم سقف خودرو بسیار چشم‌نواز بوده و در صورت پایین بودن شیشه‌ها خودرو نمای بی‌نظیری از کابین در برابر شما قرار می‌گیرد. همچنین رنگ طلایی خودرو زیبایی نمای بیرونی را دوچندان کرده است.

زیبای نمای بیرونی به داخل کابین نیز کشیده شده و گویی بنز هر آنچه در چنته داشته بر روی این خودرو پیاده کرده است. داشبورد یکپارچه با پوشش چرم و چوب در کنار نشانگرهای دایره‌ای با قاب چوبی (از سال 1967 قاب نشانگرها با نمونه چرمی جایگزین شد) که مختص به نمونه‌های کوپه و کانورتیبل بودند، (نمونه‌های سدان دارای نشانگرهای مستطیلی شکل بودند) زیبایی وصف‌ناپذیری را به این قسمت بخشیده است.

با ورود به کابین اولین نکته‌ای که جلب توجه می‌کند صندلی‌های راحت خودرو در کنار فضای پای مناسب برای سرنشینان جلو است. با خواباندن صندلی‌های جلو می‌توان به بخش عقب کابین دسترسی پیدا کرد، هرچند که در ابتدا برای ورود به بخش عقب ممکن است کمی به مشکل بخورید اما با توجه به اینکه فاصله محوری و ابعاد بدنه با نمونه سدان یکسان است و این خودرو یک کوپه 2+2 واقعی است، صندلی‌های عقب فضای کافی را برای سرنشینان حتی بزرگسال نیز فراهم می‌کنند. و افراد با نشستن در بخش عقب نیز می‌توانند از سواری خودرو لذت کافی را ببرند.

بررسی فنی

خودروی مورد بررسی ما نسخه 220SE است که همان‌طور که گفته شد، دارای یک موتور شش سیلندر خطی به حجم 2.2 لیتر یا 2195 سی‌سی، انژکتوری با کد M127 است که 118 اسب بخار قدرت در 4800 دور در دقیقه و 206 نیوتن بر متر گشتاور تولید کند. و به لطف یک گیربکس چهار سرعته دستی می‌تواند شتاب صفر تا صد را در عرض 12 ثانیه طی کند و تا 160 کیلومتر سرعت بگیرد.

ابعاد کلی خودرو شامل 4880 میلی‌متر طول، 1845 میلی‌متر عرض، 1445 میلی‌متر ارتفاع و فاصله محوری 2750 میلی‌متر است، وزن خشک خودرو نیز 1450 کیلوگرم اعلام شده است. با چنین اعداد و ارقامی شاید تصور کنید که 220SE یک خودروی کُند است اما باید بگویم که پیشرانه به‌خوبی از پس وزن خودرو برمی‌آید و این کوپه زیبا را قادر می‌سازد تا سواری پر شتاب و هیجان‌انگیزی در کنار راحتی وصف‌ناپذیر ارائه دهد.

صحبت پایانی

از نمونه‌های کوپه و کانورتیبل W111 کمتر بیست عدد وارد کشور شده و همهٔ آن‌ها امروزه جز ارزشمندترین خودروهای کلاسیک کشور شناخته می‌شوند، و نمونه مورد بررسی ما نیز یکی از بکرترین و دست‌نخورده‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود، که در تمام این سال‌ها به بهترین نحو نگهداری شده است. این خودرو علاوه بر زیبایی بدنه و کابین، و همچنین رنگ طلایی بی‌نظیر، در بخش سواری نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و هنگام رانندگی با آن نرمی و لذت سواری بی‌نظیری را تجربه می‌کنید که شاید مشابه آن را در کمتر خودرویی ببینید. در کنار تمام این‌ها کیفیت مثال‌زدنی خودرو در تمام بخش‌ها از دیگر نکات قابل توجه است، که 220SE را به یک کوپه لوکس تمام عیار تبدیل می‌کند.

در پایان از آقای احسان داروگین برای در اختیار قرار دادن وقت و خودروی‌شان کمال تشکر را داریم.

عکاس: سجاد عباسی