آیا جنگنده جی 16 چین به ناوگان نیروی هوایی ایران می‌پیوندد؟

پس از انتشار اخبار مهم درباره خریداری جنگنده جی 10 چین توسط کشورمان حالا برخی منابع خبری و رسانه‌ها از پیشنهاد خرید جنگنده جی 16 به ایران خبر می‌دهند. با اینکه هنوز مشخص نیست که این اخبار تا چه حد دقیق و موثق باشند اما انتشار آن می‌تواند نشان دهنده تغییرات قابل‌توجه در موازنه قوا در منطقه و ارتقای محسوس توان نیروی هوایی کشورمان باشد.

پس از پایان جنگ تحمیلی 12 روزه، اخبار متنوعی از تصمیم ایران برای خرید جنگنده‌های جدید از کشور چین به گوش رسید و شاخص‌ترین این جنگنده‌ها نمونه جی 10 نسخه C بود که برخی با قطعیت از سفارش آن‌ها توسط کشورمان نوشتند. حالا نیز به نظر می‌رسد نوبت به جنگنده جی 16 رسیده تا به ناوگان نیروی هوایی کشورمان بپیوندد؛ اما این جنگنده چه مشخصاتی دارد و آیا می‌تواند گزینه مناسبی برای مأموریت‌های هوایی باشد؟

بیشتر بخوانید: چنگدو J-20 در نیروی هوایی ایران؛ مشخصات جنگنده نسل پنجم چینی

جنگنده جی 16 (J-16) محصول شنیانگ است که جزو پیشرفته‌ترین هواپیماهای جنگی چندمنظوره نسل ۴.۵ به شمار می‌رود. این جنگنده که بر پایه مدل‌های روسی سوخو 27 و سوخو 30 طراحی شده است، نشان‌دهنده پیشرفت قابل‌توجه صنعت هوانوردی چین در جهت خودکفایی و توسعه فناوری بومی است. اولین پرواز آزمایشی این جنگنده به‌طور غیررسمی بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲ انجام شد و ورود آن به خدمت رسمی در سال ۲۰۱۵ تأیید شد. این هواپیما با الهام از سوخو 30 که چین در اواخر دهه ۱۹۹۰ از روسیه خریداری کرده بود، طراحی شده و شامل بهبودهای قابل‌توجهی در برد عملیاتی، اویونیک و قابلیت‌های تهاجمی است. تولید انبوه جی 16 از سال ۲۰۱۴ آغاز شد و از سال ۲۰۱۸ جایگزین کامل مدل تک‌سرنشین جی 11 در خط تولید شد. برآوردها نشان می‌دهد که تا اواسط سال ۲۰۲۴، بیش از ۳۵۰ فروند از این جنگنده به خدمت گرفته شده که آن را به یکی از گسترده‌ترین ناوگان‌های جنگنده سنگین در یک نیروی هوایی تبدیل کرده است.

جی 16 یک جنگنده دو سرنشین با دو موتور توربوفن است که برای عملیات در همه شرایط آب‌وهوایی طراحی شده است. این هواپیما از مواد کامپوزیتی پیشرفته، پوشش‌های جاذب رادار و راداری با آرایه فازی فعال (AESA) بهره می‌برد که دقت و برد شناسایی آن را به‌طور چشمگیری افزایش داده است. نسخه اصلی این جنگنده برای مأموریت‌های تهاجمی چندمنظوره به کار گرفته می‌شود، درحالی‌که مدل جی 16 دی (J-16D) که در سال ۲۰۲۱ به نمایش عمومی درآمد، به‌عنوان یک نسخه جنگ الکترونیک با قابلیت اختلال در سیستم‌های راداری دشمن توسعه یافته است. همچنین، گزارش‌هایی از آزمایش نسخه‌ای با هوش مصنوعی در جایگاه کمک‌خلبان در سال ۲۰۲۱ منتشر شده که نشان‌دهنده جهت‌گیری چین به سمت خودکارسازی در جنگنده‌های آینده است.

جی ۱۶ به دلیل توانایی حمل موشک‌های هوا به هوای دوربرد مانند پی‌ال-۱۵ و موشک‌های ضد‌رادار، نقش مهمی در سرکوب دفاع هوایی دشمن و پشتیبانی از عملیات تهاجمی ایفا می‌کند. این جنگنده به‌ویژه در مأموریت‌های دریایی، از جمله در تنگه تایوان و دریای جنوبی چین، به کار گرفته شده و در سال‌های اخیر در رویارویی‌هایی با هواپیماهای شناسایی آمریکا و استرالیا، مانند حادثه مه ۲۰۲۳ با یک هواپیمای آر‌سی-۱۳۵، توجه جهانی را به خود جلب کرده است. این حوادث که از سوی چین به‌عنوان دفاع از حریم هوایی توصیف شده، نشان‌دهنده استفاده از جی 16 برای تقویت حضور نظامی چین در مناطق مورد مناقشه است.

جنگنده شنیانگ جی ۱۶ با ترکیب فناوری‌های بومی و تجربه‌ای که از همکاری با روسیه به‌دست آمده، به نمادی از پیشرفت صنعت دفاعی چین تبدیل شده است. این هواپیما نه‌تنها برتری نسبی نسبت به مدل‌های روسی پایه خود دارد، بلکه با قابلیت‌های جنگ الکترونیک و خودکارسازی، پتانسیل رقابت با جنگنده‌های غربی را نیز نشان می‌دهد. با این حال، اطلاعات دقیق‌تر درباره عملکرد عملیاتی و محدودیت‌های آن همچنان محرمانه باقی مانده و نیازمند تحلیل‌های بیشتر است. نقش رو به رشد این جنگنده در استراتژی نظامی چین، آن را به یکی از عوامل کلیدی در معادلات ژئوپلیتیکی منطقه‌ای تبدیل کرده است. بی شک حضور این جنگنده در ناوگان نیروی هوایی کشورمان می‌تواند به ارتقای توان دفاع هوایی کمک شایانی نماید.